‘Crisis is voorbij’, zegt Braziliaanse arbeidsminister

In februari groeide de Braziliaanse werkgelegenheid met 9.000 banen. Een habbekrats voor een land met meer dan 190 miljoen inwoners, maar psychologisch erg belangrijk. In december gingen er netto immers 655.000 reguliere banen verloren in Brazilië. In de informele sector – zelfstandigen en kleine bedrijfjes die grotendeels in het zwart werken, vielen er naar alle waarschijnlijkheid ook klappen. Daardoor kwam er een einde aan de sterke groei die de werkgelegenheid in Brazilië sinds 2004 kende.

De eerste negen maanden van 2008 kwamen er in Brazilië per maand nog gemiddeld 230.000 nieuwe banen bij, maar in oktober kwam er een golf van ontslagen op gang die tegen het eind van het jaar almaar aanzwol. In december vallen er traditioneel veel ontslagen in Brazilië: tijdelijke werknemers die bedrijven helpen hun productie op te drijven met het oog op de kooproes van het eindejaar, worden in de loop van de maand bedankt voor hun diensten. Maar dit jaar lag het banenverlies in december dubbel zo hoog als de voorbije jaren, een gevolg van de afname van de export en de terugval van de industriële productie.

Trendbreuk

Maar de negatieve trend lijkt al gekeerd. In januari van dit jaar gingen er netto nog 102.000 banen verloren, in februari was het resultaat alweer licht positief en de nog onvolledige cijfers voor maart vallen volgens minister Lupi nog positiever uit. Volgens hem daalt ook het aantal aanvragen voor werkloosheidsuitkeringen; nieuwe aanwervingen in de bouwsector, het onderwijs en de gezondheidssector zijn verdere aanwijzingen dat “de crisis achter de rug is” op de arbeidsmarkt.

Toch blijft de internationale groeivertraging wegen op de Braziliaanse industrie. In januari en februari produceerde Brazilië bijvoorbeeld 42,5 procent minder staal dan in diezelfde maanden in 2008. Minister Lupi geeft toe dat de mijnbouw, de metaalnijverheid en andere sectoren die sterk afhankelijk zijn van de export, er nog niet bovenop zijn. De bedrijven hebben de voorbije maanden grote voorraden opgebouwd, en pas als die zijn weggewerkt, kunnen ze weer op volle kracht gaan draaien. Hoe snel dat gaat, hangt af van de economische ontwikkelingen in het buitenland.

Maar de rest van de Braziliaanse economie blijkt verrassend veerkrachtig. Dat heeft veel te maken met de relatief geringe exportafhankelijkheid van het land en de sterke binnenlandse vraag. Door de stelselmatige verhoging van de minimumlonen sinds 2002 lijkt de verkoop van levensmiddelen bijvoorbeeld niet onder druk te komen. De vermindering van de inflatie en de afwaardering van de real helpen ook. In sommige noodlijdende sectoren kwam de regering ook met succes tussenbeide. De automobielsector had het laatste kwartaal van 2008 zwaar te lijden onder de kredietschaarste, maar de verkoopcijfers en de productie stegen weer nadat de regering de belasting op de aankoop van auto’s had verminderd.

Minister Lupi maakt zich wel zorgen over het instabiliteit van de Braziliaanse arbeidsmarkt. Vorig jaar werden bijvoorbeeld 14 miljoen Brazilianen ontslagen en vonden er 15,5 miljoen nieuw werk. Ongeveer een derde van de werknemers in de formele sector wordt elk jaar geconfronteerd met het einde van hun arbeidscontract. Veel banen in de Braziliaanse landbouw, het toerisme en de distributiesector zijn tijdelijk. Een ander probleem is het gebrek aan goed opgeleide werknemers. Vorig jaar werden bijna een miljoen arbeidsplaatsen niet bezet omdat er geen geschikte kandidaten werden gevonden.