“Crisis onuitgegeven sinds jaren 30”

Vertegenwoordigers van alle VN-lidstaten komen van 24 tot 26 juni samen in New York om de aanpak van de crisis te bespreken. Vooral in het Westen is er nogal wat twijfel over het nut van de top. Supachai gelooft dat de bijeenkomst “een belangrijke bijdrage” kan leveren, maar denkt niet dat alle antwoorden op tafel zullen komen. Een probleem oplossen dat zo complex is, “moet veeleer gezien worden als een proces”.
Beschouwt u de VN als het juiste forum om de internationale economische crisis te behandelen, eerder dan de Wereldbank of het Internationaal Monetair Fonds?
Supachai Panitchpakdi: “In het begin was het verschil tussen de VN en de twee Bretton Woods-instellingen artificieel. De Wereldbank en het IMF werden tegen het einde van de Tweede Wereldoorlog opgericht op een speciale conferentie over monetaire en financiële aangelegenheden, door de landen die ook de VN aan het vormen waren. Het onderscheid groeide met de jaren, vooral omdat er sinds de jaren 50 een intens debat werd gevoerd over de vraag of de VN een rol als financier zouden spelen of niet.
“De groeiende segmentering tussen deze subsystemen heeft in zekere mate bijgedragen tot het gebrek aan coherentie en coördinatie in het internationale economische systeem en tot de internationale economische problemen waarmee we vandaag te maken hebben.
“Voor mij is de belangrijkste vraag niet welk van de subsystemen het juiste forum biedt, maar wel hoe ze kunnen samenwerken om het gebrek aan samenhang in de internationale financiële en handelssystemen te verhelpen.”
Welke rol zal de Unctad op de conferentie spelen? Wat is de bijdrage van uw organisatie aan het ontwerp van slotdocument waarover de lidstaten het eens proberen te worden?
“Laat ik eerst zeggen dat de Unctad al enkele jaren waarschuwingssignalen heeft uitgestuurd, vooral op de volgende drie vlakken. We hebben in de eerste plaats de aandacht van de internationale gemeenschap erop gevestigd dat de onevenwichten in de wereld onhoudbaar werden en afbreuk dreigden te doen aan de economische groei die zoveel landen deden optekenen.
“Ten tweede heeft de Unctad consequent gewaarschuwd voor de grote tegenstelling tussen het gebrek aan financiële regulering en de strakke discipline van het wereldwijde handelssysteem.
“Ten derde hebben we erop gewezen dat een van de belangrijkste oorzaken van de Aziatische crisis van 1997 overhaaste financiële deregulering was, zonder de markten daar goed op voor te bereiden. De instellingen die nodig waren voor het goed functioneren van die markten, waren niet matuur genoeg en hadden niet genoeg diepgang. Nu zien we dat zelfs in de meest ontwikkelde landen die bekend stonden voor hun financiële veerkracht, de negatieve effecten van overdreven deregulering niet vermeden kunnen worden.
“De Unctad heeft een aantal van die ervaringen overgemaakt aan de commissie die het ontwerp voor het slotdocument van de conferentie moest schrijven. Ook ons rapport De wereldwijde economische crisis: systeemfouten en multilaterale oplossingen diende as input.”
De ontwerptekst heeft het over de oprichting van een Wereld Economische Coördinatieraad en de hervorming van de Bretton Woods-instellingen. Zijn die voorstellen haalbaar?
“De nood aan een onafhankelijk coördinatiecentrum dat het financiële systeem volgt en internationale coherentie kan verzekeren is duidelijk en erkend. De vraag is nu of die opdracht kan worden uitgevoerd door bestaande structuren of dat er een nieuwe instelling nodig is.
“Dat is volgens mij de kern van de onderhandelingen die nu worden gevoerd, en de beslissing hangt af van het lidmaatschap. Wat de hervorming van de Bretton Woods-instellingen aangaat: er groeit een consensus dat een ernstige hervorming zich inderdaad opdringt. Zoals de Britse premier Gordon Brown het uitdrukte: ‘Het IMF en de Wereldbank werden opgericht voor een wereld met lokale kapitaalstromen, niet voor wereldwijde kapitaalstromen. De instellingen die we geërfd hebben, zijn niet uitgerust voor de taken die ons in de toekomst wachten.’”
Zit de wereld op het juiste spoor om de crisis op te lossen?
“De crisis treft heel de wereld. Daarom was het bemoedigend te merken dat er een onmiddellijke multilaterale reactie kwam om het probleem op het niveau van de G20 op te lossen. Van die groep maken zowel industrielanden als ontwikkelingslanden deel uit.
“De conferentie die straks begint, moet gezien worden als een verdere stap in de aanpak van deze wereldwijde crisis op een inclusieve manier, rekening houdend met de bezorgdheden en visie van 192 landen.”