Crisis blaast plannen voor Caribischeluchtvaartmaatschappij nieuw leven in

Dinsdag heeft de regering van Trinidad en Tobago bij de andere lidstaten van
de Caribische Gemeenschap (Caricom) aangedrongen om werk te maken van een
fusie, een plan dat al decennialang leeft maar tot hiertoe geen
werkelijkheid werd door de wedijver tussen de bestaande
luchtvaartmaatschappijen en de eilandmentaliteit van de meeste regeringen.

De vijftien lidstaten van de Caricom zijn piepklein en op enkele
uitzonderingen na straatarm, maar toch telt de regio een vijftal
luchtvaartmaatschappijen. Naast het vanuit Trinidad opererende BWIA zijn dat
Air Jamaica, Bahamasair, het in Antigua gevestigde Leeward Islands Air
Transport (LIAT) - een onderneming die in handen is van verschillende
kleinere eilanden - en Caribbean Star, een maatschappij die ook vanuit
Antigua vliegt en gecontroleerd wordt door de Texaanse miljardair Alan
Stanford. De kleine eilanden van de oostelijke Cariben hebben BWIA als hun
nationale luchtvaartmaatschappij aangeduid.

Pogingen om die onrendabele ondernemingen samen te smelten tot één
gemeenschappelijke Caribische luchtvaartmaatschappij zijn de voorbije dertig
jaar steeds weer spaak gelopen. Sommige maatschappijen zijn staatsbedrijven
en zouden moeten dus eerst worden geprivatiseerd. Een eigen
luchtvaartmaatschappij verleent de grotere eilanden natuurlijk ook meer
prestige. En de ondernemingen zijn nu ook verwikkeld in een concurrentieslag
op leven en dood. LIAT beschuldigt Caribbean Star er bijvoorbeeld van door
middel van dumpingprijzen aan te sturen op het failliet van LIAT. Een
vroegere Caribische luchtvaartmaatschappij, Carribbean Express, legde zelfs
het loodje omdat het er niet in slaagde voldoende landingsrechten in de
wacht te slepen.

Maar sinds de aanslagen van 11 september 2001 staat het water verscheidene
maatschappijen zo na aan de lippen dat samenwerking zich steeds
nadrukkelijker opdringt. BWIA verwacht een verlies van meer dan 13 miljoen
euro in 2002; het heeft inmiddels 40 van zijn 215 piloten ontslagen en heeft
een aantal vliegtuigen in de etalage gezet. De regering van Trinidad en
Tobago heeft de maatschappij een lening toegezegd om de verwachte verliezen
te dekken, maar haar geduld raakt stilaan opgebruikt. Air Jamaica heeft
volgens insiders 70 miljoen dollar nodig en ook LIAT blijft ondanks een
recente injectie van overheidsgeld nog steeds noodlijdend.

Nog lang niet iedereen is overtuigd van de voordelen van een fusie. Gordon
Butch Stewart, de directeur van Air Jamaica, zegt dat een dergelijke
constructie niet zou werken. Hij pleit wel voor ‘code-sharing’ en andere
vormen van samenwerking met BWIA en andere maatschappijen uit de regio. Maar
voor John Gilmore, één van de stichters van de Air Jamaica Acquisition Group
die de luchtvaartmaatschappij overnam van de Jamaicaanse regering, staat het
buiten kijf dat een gemeenschappelijke luchtvaartmaatschappij efficiënter
zou kunnen werken en op die manier winstgevend zou kunnen worden.

De regering van Jamaica heeft de zaken onlangs nog verder gecompliceerd door
een ‘open skies’-overeenkomst aan te gaan met de VS. Daardoor kunnen
Amerikaanse vliegtuigmaatschappijen binnenkort ongehinderd actief worden op
Jamaica. Eerder hadden de Caricom-lidstaten afgesproken een dergelijke
overeenkomst alleen als blok aan te gaan met de VS.