Congolese vluchtelingen veroveren Oeganda met maandverband uit papyrus

Het gemiddelde inkomen in Kyenjojo, een district in het westen van Oeganda, bedraagt minder dan een dollar per dag. Eén enkel wegwerpmaandverband van geïmporteerde merken kost ongeveer het dubbele van dat bedrag. Arme vrouwen gebruikten traditioneel doekjes uit zachte boombast, maar dat natuurmateriaal wordt schaarser. De meeste vrouwen behelpen zich met verbanden uit stof die hergebruikt kunnen worden, maar dat is een heel gedoe.

De Congolese vluchtelingenvrouwen uit het Kyaka 2-kamp vullen nu het gat in de markt. Met hulp van de VN-Vluchtelingenorganisatie UNHCR begonnen ze betaalbaar maandverband uit papyrus te maken, een plant die in de streek weelderig groeit. Het alternatieve maandverband kost vier keer minder dan de merken uit het buitenland.

Riet en water

Het productieproces werd ontwikkeld door Moses Kiiza Musaazi van de Makerere Universiteit in Kampala. De zowat 60 vrouwen in Kyaka 2 die in het project meedraaien, maken zowat duizend maandverbanden per dag. Ze hebben niet veel meer nodig dan papyrus uit de nabijgelegen moerassen, oud papier en water. Voor de in Kampala ontworpen machines die ze gebruiken, is alleen spierkracht nodig.

Met de opbrengst kunnen de vluchtelingen gedeeltelijk in hun levensonderhoud voorzien. Voor de UNHCR komt dat goed uit, want de organisatie krijgt niet genoeg geld binnen om de honderdduizenden vluchtelingen in de streek te helpen. Door over te schakelen op het lokaal geproduceerde maandverband, kan de organisatie ook besparen op zijn importfactuur. De voorbije jaren was de UNHCR in Oeganda per jaar 400.000 euro kwijt aan ingevoerd maandverband.  

De arbeidsters verdienen meer dan 160 euro per maand. “Ik heb een  been nieuwe matras kunnen kopen, mijn kinderen komen niets tekort en ik kan zelfs mijn haar laten doen”, zegt Jeannette Bakirabo, een van de producenten.

Expansie

Het maandverband gaat in de eerste plaats naar de vrouwen in het vluchtelingenkamp, maar er is genoeg om ook de omwonenden uit de nood te helpen. Een deel van de productie wordt aangekocht door de UNHCR om andere vluchtelingenkampen te bevoorraden.

De initiatiefnemers hebben een bedrijfje opgezet om het papyrusmaandverband nog ruimer te verspreiden. Oeganda telt acht miljoen vrouwen die menstrueren, rekenen de mensen van Makapads voor. De onderneming laat nu ook maandverband maken op een zevental plaatsen in Kampala, waar telkens dertig vrouwen aan de slag zijn.

De UNHCR heeft Musaazi, het brein achter het project, gevraagd ook vluchtelingen in het buurland Kenia op weg te helpen. Musaazi heeft ook aanvragen uit Ethiopië, Soedan en Rwanda.

Betaalbaar maandverband maakt niet alleen het leven makkelijker voor vrouwen. Het helpt meisjes en vrouwen ook vooruit te komen. Het Forum for African Women Educationalists, een Oegandese organisatie die onderwijs voor meisjes bevordert, probeert de regering ertoe te brengen schoolgaande meisjes gratis maandverband te verschaffen. Vaak zijn de praktische problemen die met beginnende menstruatie samengaan een reden voor meisjes om hun scholing af te breken.