Congo stript voor vijftig jaar onafhankelijkheid

‘In de kantoren van Africalia vroeg ik aan de Congolese striptekenaar Asimba Bathy hoe hij de vijftig jaar onafhankelijkheid zou vieren. En hij keek met aan met grote ogen,’ vertelt Mirko Popovitch, directeur van Africalia. Dat is een vzw die de duurzame menselijke ontwikkeling in Afrika wil stimuleren. In Congo werkt de organisatie samen met onder meer BD Kin Label, een uitgeverij van strips die wordt gerund door Asimba Bathy.
‘Er zijn nu zoveel boeken verschenen over Congo, maar geen enkel boek dat hier verkrijgbaar is, is geschreven door Congolezen. Deze strip laat de gewone Congolezen aan het woord. We moeten samen de geschiedenis maken en niet apart,’ legt Gie Goris, de voorzitter van Africalia en hoofdredacteur van MO*, uit.  

Acht stijlen, één verhaal

‘Een album maken duurt al ruim tien maanden, dus ik ben met een dertigtal mensen aan tafel gaan zitten,’zegt Asimba Bathy. Zijn researchteam ging erg grondig te werk. Ze voerden gesprekken met ouderen, professoren en historici en doken ook in de archieven. Nadat de informatie werd ingezameld, vroeg Asimba aan zeven striptekenaars om hen te helpen bij de uitwerking van de strip. ‘Dat betekent acht verschillende stijlen om één strip te maken.’ Maar daar vond Asimba een oplossing voor. ‘Ik heb geprobeerd om met een eenduidig kleurenpalet de tekeningen te harmoniseren.’

Onafhankelijkheid & Onafhankelijkheid

De striptekenaars werkten samen de verhaallijn uit. ‘We speelden een spelletje dat “la mort subite” heet. Eén persoon begint met het schrijven van een verhaal en wanneer hij niet meer verder kan, begint de volgende met schrijven enzoverder.’
“La mort subite” bleek na een tijdje toch een doodlopend spoor en daarom riepen ze de hulp in van Alain Brezault. ‘De scenario’s waren al geschreven, maar er ontbrak een rode draad. Daarom hebben we een verhaal uitgevonden over een tweeling Lipanda en Dipanda die op de dag van de onafhankelijkheid 30 juni 1960 geboren wordt.’ Voor de insiders, Lipanda en Dipanda is een woordspeling. De woorden betekenen in het Lingala allebei onafhankelijkheid.

Propagandastrip

Hoewel op de cover de vier presidenten van Congo afgebeeld staan, omzeilt de strip politieke kwesties. ‘Dat is niet eenvoudig want in de Congolese geschiedenis is de politiek nooit ver weg. Maar toch wilden we politieke thema’s vermijden omdat men ons anders zou beschuldigen een propagandistisch album te maken,’ zegt Asimba.
Toch zullen aandachtige lezers weldegelijk dubbele bodems ontdekken die verwijzen naar de politiek. De figuur van Lumumba op de cover is niet ingekleurd. ‘Hij was de eerste minister dus hij was neutraal. Hoewel hij slecht voor vier maanden eerste minister is geweest, bepaalt hij de politiek tot op vandaag.’
Maar een gedetailleerd overzicht van vijftig jaar Congo is het zeker niet. ‘We wilden niet de hele Congolese geschiedenis in detail vertellen. Maar wij zijn geen geschiedenisleerkrachten. Het album kan een stimulatie zijn voor leraren en leerlingen om een bepaalde gebeurtenis die hen interesseert uitgebreid te behandelen in hun lessen. Ons verhaal gaat over wat er met de lokale bevolking is gebeurd tijdens die vijftig jaar, dus niet door de ogen van de regeringsleiders.’