Conferentie bioveiligheid levert magere afspraken op

De Braziliaanse minister van Milieu, Marina Silva, liet in vrijdagavond laat haar slotwoord merken teleurgesteld te zijn over het feit dat het oorspronkelijke Braziliaanse voorstel slechts in afgezwakte vorm werd goedgekeurd. Dat voorstel had betrekking op artikel 18 van het protocol, dat verwijst naar afhandeling, transport en identificatie van producten die genetisch gemodificeerde organismen (ggo’s) bevatten.

De afgevaardigden van de 132 partijen in het Protocol keurden een voorstel voor duidelijke etikettering van transgene producten goed. Bij grensoverschrijdend verkeer moeten voedselproducten die ggo’s bevatten, het label ‘bevat ggo’s’ krijgen. Als de aanwezigheid van ggo’s niet 100 procent zeker is, dan krijgt een product het label ‘kan ggo’s bevatten’.

In het Braziliaanse voorstel werd een overgangsperiode van vier jaar voorgesteld, zodat landen de etikettering geleidelijk kunnen invoeren. De onderhandelaars wisten die periode te verlengen tot zes jaar.

In 2010 zal de implementatie van de clausule tijdens MOP5 geëvalueerd worden en in 2012, tijdens MOP6, volgt een definitief besluit. Op verzoek van Mexico, dat ervoor zorgde dat de slotconclusie van MOP3 vier uur werd vertraagd, werd in de clausule opgenomen dat de etiketteringregels alleen gelden voor grensoverschrijdend verkeer tussen de landen die partij zijn in het protocol.

Dat Mexico die uitzondering nog eens uitdrukkelijk wilde vastleggen, komt omdat het land nauwe handelsbetrekkingen onderhoudt met de Verenigde Staten en Canada. Marco Antonio Meraz, hoofd van de Mexicaanse delegatie, legde uit dat zijn land niet wil dat het protocol de vrijhandelsakkoorden met andere landen belemmert. In 1994 ondertekenden Canada, Mexico en de VS het vrijhandelsverdrag NAFTA.

In oktober 2004 tekenden de lidstaten van NAFTA een overeenkomst waar in staat dat transporten die minder dan 5 procent transgene producten bevatten onder de categorie ‘niet-genetisch gemanipuleerd’ vallen. Transporten die onbedoeld transgeen vervuild zijn hoeven niet geëtiketteerd te worden.

De VS, wereldwijd de grootste producent van transgene producten, zijn geen partij in het Cartagena Protocol. Mexico, een land met een grote biologische diversiteit, heeft het protocol altijd gesteund. Het land is volgens Meraz dan ook niet tegen het label ‘bevat ggo’s’, maar wil juist meer gedetailleerde informatie over de herkomst van transgene producten geven.

Als gevolg van de Mexicaanse eisen werd het akkoord afgezwakt, wat ook in het nadeel werkt van kwetsbare ontwikkelingslanden. Zij kunnen geconfronteerd worden met niet duidelijk geïdentificeerde en mogelijk illegale transporten, stelde Greenpeace International zaterdag in een verklaring.

Er bestaan geen onderzoeken die onomstotelijk hebben aangetoond dat transgene producten onschadelijk zijn voor het milieu en de menselijke gezondheid. Het doel van het Bioveiligheidsprotocol, dat in 2003 in werking trad, is het beschermen van de biodiversiteit tegen mogelijke risico’s van genetisch gemodificeerde levende organismen.

Volgens Braulio Dias, directeur milieubescherming en biodiversiteit binnen het Braziliaanse ministerie van Milieu, zijn de afgezwakte afspraken toch een stap vooruit. Ze laten de deur open voor toekomstige bijstelling en klachten bij de Wereldhandelsorganisatie (WHO) tegen landen die weigeren transgene producten de importeren zonder de door het protocol vereiste informatie. Die landen zouden beschuldigd kunnen worden van handelsdiscriminatie.

Conflicten zullen er niet mee voorkomen worden, maar ze zullen op een hoger niveau uitgevochten worden, aldus Dias. Grote importeurs van sojabonen, zoals China en de Europese Unie, hebben het protocol aangenomen. Zij kunnen een tegenwicht vormen tegen de druk van grote exporteurs van transgene producten, zoals de VS, Canada en Argentinië, die het verdrag niet ondertekenden, zegt hij.

Van alle grote exporteurs van agrarische producten, heeft alleen Brazilië het Cartagena Protocol ondertekend. Dat brengt extra kosten voor de agribusiness in dat land mee, vanwege de identificatie en etikettering van producten.

De Derde Bijeenkomst van Partijen van het Protocol inzake Bioveiligheid (MOP3), vond plaats voorafgaand aan de Achtste Conferentie van Partijen van de Conventie inzake Biologische Diversiteit (COP8). Die tweeweekse conferentie begint maandag 20 maart, eveneens in Curitiba. (JS)