Cariben willen rampenwaarschuwing uitbreiden

Het Carabische gebied heeft in het verleden geregeld te maken gehad met vloedgolven, maar een ramp met de omvang van de tsunami in Zuid-Azië, kwam er nog niet voor. Er zijn twee bekende rampenveroorzakers in de regio, tektonische aardbevingen en onderwatervulkanen zoals ‘Kick ‘em Jenny’, acht kilometer ten noorden van Grenada.

Uit een berekening van tsunami-expert James Lander blijkt dat een grote uitbarsting van Kick ‘em Jenny een vloedgolf kan veroorzaken die het hele gebied binnen drie uur kan overspoelen. Dat is ongeveer dezelfde tijd die de tsunami in de Indische Oceaan nodig had om India en Sri Lanka te bereiken. Kick ‘em Jenny is de afgelopen jaren verschillende keren uitgebarsten.

Volgens Minister van Buitenlandse Zaken Rudy Insanally van Guyana moeten de landen in de regio samenwerken om strategieën te ontwikkelen die de schade van toekomstige rampen kunnen beperken. Trinidad en Tobago, die miljoenen dollar noodhulp gaven aan de Caribische landen die vorig jaar getroffen werden door orkanen, hebben een speciale commissie benoemd die zich buigt over manieren om de schade van natuurrampen te beperken.

Ook op Jamaica, dat de laatste driehonderd jaar te maken kreeg met twee grote aardbevingen, heerst bezorgdheid over de vraag of het land wel berekend is op een ramp van grote omvang. Sinds 1688 werden acht kleine tsunami’s geregistreerd op Jamaica, die schade veroorzaakten in de kustgebieden van Savanna-la-Mar, Montego Bay, Port Royal en Kingston.

Het Caribbean Disaster Emergency Response Agency (CDERA) is al bezig met het voorbereiden van een tsunami-waarschuwingssysteem. Het CDERA is daarvoor in overleg met verschillende wetenschappelijke instituten in de regio, die werken aan het Intra-Americas Sea Tsunami Warning System (IAS-TWS). Dat systeem was oorspronkelijk bedoeld voor Puerto Rico en de Amerikaanse Maagdeneilanden, maar het wordt nu uitgebreid zodat ook de rest van de regio er gebruik van kan maken.

Een basissysteem dat waarschuwt voor aardbevingen en uitbarstingen van Kick ‘em Jenny is al aanwezig. Voordat het Caribische gebied veel geld uitgeeft aan nieuwe waarschuwingssystemen, is het zaak de bestaande netwerken te verbeteren, zegt Richard Robertson van de afdeling Seismologisch Onderzoek van de Universiteit van West-Indië. Tsunami’s vormen een bedreiging voor het Caribische gebied, maar vergeleken met andere natuurrampen in de regio is hun dreiging minimaal. Verwoestende tsunami’s komen hier maar eens in de vijftig of honderd jaar voor.

De laatste tien jaar zijn de seismografische netwerken in het Caribische gebied zodanig verbeterd, dat het mogelijk is overal ter wereld aardbevingen tot een kracht van minimaal 5,5 op de schaal van Richter binnen enkele minuten te detecteren en lokaliseren.

Gezien de lange tijd tussen de bevingen, is het volgens Robertson te verwachten dat een systeem dat waarschuwt voor tsunami’s, alweer verdwenen is voordat de eerstvolgende tsunami plaatsvindt. Als de afdeling voor Seismologisch Onderzoek gewaarschuwd had bij elke ondiepe aardbeving met een kracht van meer dan 6,5 op de schaal van Richter, dan hadden we de afgelopen 52 jaar twee waarschuwingen gehad, zegt hij, verwijzend naar de bevingen ten oosten van Dominica in 1969 en in Antigua in 1974. Beide keren zou het vals alarm zijn geweest, omdat de aardbevingen tsunami’s veroorzaakten van minder dan een centimeter, aldus de wetenschapper.

Een tsunami met een epicentrum in de regio, bijvoorbeeld tussen Trinidad en Puerto Rico, bereikt volgens Robertson binnen een paar minuten de eerste eilanden en binnen een uur de hele regio. Als we een grote ramp willen voorkomen, dan moeten via een waarschuwingssysteem binnen vijftien tot dertig minuten alle rampenmanagers in de hele regio geïnformeerd worden. Onmogelijk is dat niet, maar het betekent wel dat alle rampenunits in de regio 24 uur per dag bereikbaar moeten zijn. Voor de eilanden in de directe omgeving is het vrijwel onmogelijk ze tijdig te waarschuwen, aldus Robertson. (JS/PD)