Canadese oliewinning is “groot milieuschandaal”

Canada is in alle stilte de grootste buitenlandse olieleverancier van de VS geworden. Dagelijks gaan 2,1 miljoen vaten olie naar de VS. Daarmee voorziet Canada in 10 procent van de Amerikaanse oliebehoefte. De helft van de olie komt uit de zogenoemde oliezanden in de noordoostelijke Canadese deelstaat Alberta. Daar ligt een van de grootste oliereserves ter wereld.

Sinds 1973 werd maar een kleine 2 procent van de voorraad aangebroken, omdat het moeilijk en duur is om uit het oliezand een bruikbaar product te winnen. Maar nu de olieprijzen blijven stijgen, gaat het snel. Oliebedrijven uit de hele wereld willen 110 miljard dollar investeren en de olieproductie binnen tien tot vijftien jaar verdrievoudigen. Vorige week stelde een Canadees bedrijf voor om voor 3,6 miljard dollar een pijpleiding van 3.300 kilometer naar Texas aan te leggen. China heeft voorgesteld om een leiding van 1.160 kilometer aan te leggen, van Alberta naar de westkust van Canada, dwars door de Rocky Mountains.

In het totaal liggen er acht of negen voorstellen voor pijpleidingen op tafel, inclusief een pijpleiding naar Californië, zegt Greg Stringham, vice-president van de Canadese Vereniging van Petroleumproducten. Aan uitbreidingen van leidingen naar het Amerikaanse Midwesten en de Canadese westkust wordt al gewerkt.

Het oliezand zit op zo’n zestig meter diepte onder de uitgestrekte bossen, meren en moerassen van Alberta. Voorlopig is de meest gebruikte ontginningstechniek strip-mining, een methode waarbij de bovenste grondlagen worden verwijderd. De krachtigste hydraulische graafmachines ter wereld scheppen 80 tot 90 ton rots en zand op. Dat wordt gedumpt op het grootste type vrachtwagen dat bestaat - de Caterpillar 797B, die leeg al meer dan 600.000 kilo weegt.

Per vat olie van 158 liter is ongeveer twee ton zand nodig. Het opgegraven oliezand moet ter plaatse verwerkt worden. Daarvoor wordt de oliefractie (bitumen) uit het zand gekookt met heet water. Het bitumen moet dan verder verwerkt worden door waterstof toe te voegen en het geheel te verhitten tot 500 graden Celcius en onder druk te zetten. Stikstof en zwavel worden verwijderd en daarna ontstaat ruwe olie.

De productiewijze levert vervuild water en zand op, momenteel zo’n 300 miljoen kubieke meter. Het verwerkingsproces is bovendien erg energie- en waterintensief en stoot immens veel broeikasgassen uit. Ander afval bedekt nu al zo’n 50 vierkante kilometer - gemakkelijk zichtbaar vanuit de ruimte.

Volgens Stringham, de vice-president van de Canadese Vereniging van Petroleumproducten, werken oliebedrijven aan nieuwe technieken om minder water te gebruiken en het restafval te verminderen. Maar in 2004 noemden deskundigen van de Canadese Nationale Energieraad noemden de uitdaging om de hoeveelheid afval te beperken “afschrikwekkend”.

“Olie winnen uit oliezand is veruit de meest vervuilende productiewijze. Weinig mensen zijn zich bewust van de schaal waarop het nu al gebeurt”, zegt Dan Woynillowicz van het Pembina Institute, een milieuorganisatie in Calgary, Alberta. “De gevolgen voor het milieu zijn astronomisch”, zegt ook Lindsay Telfer van de Sierra Club of Canada, een andere milieugroep uit Alberta. Broeikasgasemissie, vernieling van bossen en moerassen, luchtverontreiniging, giftig afval, waterverontreiniging, gevolgen voor de menselijke gezondheid, sociale gevolgen, het is er volgens haar allemaal. (ADR/JS)