Cacaoproducenten beducht voor duurzame ontwikkeling

De onmiddellijke perspectieven voor de cacaohandel zijn goed. De totale wereldproductie komt niet boven de 3,6 miljoen ton uit, een gevolg van eerder matige oogsten. Maar de vraag zit in de lift door de toenemende consumptie in Europa. De Internationale Cacao-organisatie (ICCO) schat dat de vraag dit jaar 69.000 ton hoger zal liggen dan het aanbod, terwijl er in 2008-2009 nog een overaanbod van 67.000 ton was. Dat is goed voor de prijzen en het stimuleert investeringen.       

Evenwicht

Maar de vijfdaagse Cacaoconferentie die in Genève van start is gegaan, kijkt verder vooruit. Producenten- en consumentenlanden moeten onder auspiciën van de Verenigde Naties een nieuw langjarig akkoord sluiten ter vervanging van het handelsregime dat in 2001 inging en nog tot 2012 loopt. Prijsafspraken maken geen deel uit van dat akkoord, maar het zou wel moeten leiden tot meer samenwerking tussen Noord en Zuid om afzetmarkten te ontwikkelen en het verbruik van cacao te bevorderen.
Consumentenlanden als Duitsland, Nederland en de VS pleiten ook voor een “duurzame” cacaosector. Dat begrip verwijst naar de aandacht die zou moeten gaan naar het milieu en naar de werkomstandigheden in de sector. Die aspecten zouden in evenwicht moeten zijn met de meer voor de hand liggende bekommernis om de winst op te drijven en de groei aan te zwengelen.

Protectionisme

Maar volgens bronnen die de vooronderhandelingen bijwoonden, vrezen de producentenlanden, met Ivoorkust, Ghana en Indonesië op kop, dat de invoering van het nieuwe begrip een verkapte vorm van protectionisme kan inhouden. Het zou veel makkelijker worden de invoer van cacao uit bepaalde landen stop te zetten: er zijn immers overal wel ecologische of sociale misstanden te vinden die  vloeken met de gewenste duurzame ontwikkeling.
Guy-Alain Gauze, de Ivoriaanse voorzitter van de Cacaoconferentie, zegt dat hij “de voorzichtigheid van de exporterende landen tot op zekere hoogte kan begrijpen.” “Maar de oorspronkelijke teksten over duurzame ontwikkeling van de VN-conferenties in Rio in 1992 en in Johannesburg in 2002 zijn wel goedgekeurd door alle landen die aan de Cacaoconferentie deelnemen. Ze definiëren duidelijk de drie pijlers van elk ontwikkelingsproces: de sociale, de economische en de milieupijler. Het is een mondiaal begrip, en geen ideetje dat alleen van het Westen komt.”

Transparantie

Een ander gevoelig punt is de eis om tot een transparantere markt te komen. De producerende landen willen met name dat de grote verbruikerslanden meer gegevens ter beschikking stellen over hun import van cacao en de verwerking ervan. Ze vrezen dat sommige Aziatische en Latijns-Amerikaanse importeurs de verwerking van cacaobonen tot poeder in eigen handen willen nemen, waardoor de productielanden het voor hen meest winstgevende deel van de exportketen zouden verliezen. Dat zou kunnen worden tegengegaan door gemeenschappelijke fondsen op te richten die de transfer van de meeste moderne verwerkingstechnologieën naar de producentenlanden zouden bevorderen.
Een en ander zou ook kunnen zorgen voor een eerlijker verdeling van de winst die met cacaoproducten wordt gemaakt. Zowat 70 procent van de wereldproductie van cacao komt uit de landen ten zuiden van de Sahara, maar echt rijk worden die landen er niet van. Volgens de VN-Conferentie over Handel en Ontwikkeling komt slechts 10 tot 12 procent van de prijs van een reep chocolade in de supermarkt bij de cacaoproducent terecht.