Buitenlands vermogen regime-Moebarak is niet verloren

Vrijdag maakte de Zwitserse regering bekend dat de tegoeden die in verband kunnen worden gebracht met Moebarak en zijn entourage, geblokkeerd zijn. In Zwitserland is sinds 1 februari een wet van kracht die het bankgeheim versoepelt. De zogenaamde “lex Duvalier”, een verwijzing naar de Haïtiaanse dictator Jean Claude Duvalier die ook miljarden wegsluisde uit zijn straatarme land, wordt nu gebruikt om de rekeningen en trustfondsen van Moebarak en zijn Tunesische lotgenoot Zine el Abidine Ben Ali in kaart te brengen.

“De nieuwe wet laat de Zwitserse overheid toe geld terug te geven aan de rechtmatige eigenaars als bewezen is dat het verduisterd werd”, zegt Valentin Zellweger, hoofd van het departement internationaal recht van de Zwitserse regering. Over de Egyptische tegoeden wil Zellweger niets zeggen, maar volgens hem heeft Zwitserland zeker twee rekeningen van de voormalige Tunesische president Ben Ali bevroren, net als alle rekeningen van de omstreden Ivoriaanse president Laurent Gbagbo en diens familie en medewerkers.

Volgens Zwitserse cijfers heeft de Egyptische regering ongeveer 3,8 miljard dollar in Zwitserland opzijgezet. Minstens een derde van dat bedrag staat op zogenaamde beheerrekeningen, een financieel instrument dat vaak gebruikt wordt om vermogens te verbergen die via verduistering van openbare middelen tot stand zijn gekomen.

Vastgoed

De Britse krant The Guardian schat het totale familiefortuin van Moebarak op 52 miljard euro. Andere experts gaan uit van een lager bedrag, maar geloven toch ook dat zowel Hosni Moebarak als zijn zoons Gamal en Alaa miljardairs zijn. Veel van het geld van de Moebaraks staat op Zwitserse en Britse rekeningen, terwijl de familie ook vastgoed bezit in Londen, New York, Los Angeles en aan de Rode Zee.

Ook andere dictators uit Afrika plegen fors te investeren in vastgoed. Sherpa, een groep van advocaten die samenwerkt met de corruptiewaakhond Transparency International, heeft Frankrijk onlangs langs gerechtelijke weg gevraagd beslag te leggen op de huizen en luxeauto’s van verscheidene Afrikaanse dictators en hun familie. Ben Ali en zijn verwanten hebben volgens Sherpa voor meer dan 3,7 miljard euro aan vastgoed en andere eigendommen in Frankrijk. Ze bezitten onder meer dure appartementen en huizen in Parijs, Saint Tropez en Courchevel. “Het is onwaarschijnlijk dat Ben Ali dat fortuin heeft opgebouwd met zijn salaris als president van Tunesië”, zegt de advocaat William Bourdon, de directeur van Sherpa.

In 2007 wees het Franse gerecht een gelijkaardige klacht tegen een reeks Afrikaanse dictators af bij gebrek aan bewijzen. Maar nu lijkt er een grotere kans op succes. Zelfs de Franse president Nicolas Sarkozy liet eind januari horen dat Frankrijk geneigd is een onderzoek in te stellen naar “verduisterde vermogens” van dictators uit de Maghreblanden en dat geld wil “teruggeven aan de bevolking.”

Ook in Tunesië zelf proberen mensenrechtenorganisaties de bezittingen van de gevluchte Ben Ali in kaart te brengen. Het Tunesische gerecht heeft ook een onderzoek geopend.