Britse financieminister Brown mikt op “ontwikkelingsdoorbraak”

Brown maakte zich kort na de zeebeving van 26 december samen met de Duitse kanselier Gerhard Schröder en de Franse president Jacques Chirac sterk voor een moratorium op de schuldafbetalingen door de getroffen landen. De overige leden van de G7 (de VS, Japan, Italië en Canada) en nog twaalf andere rijke landen die deel uitmaken van de Club van Parijs, hebben vorige maand ingestemd met dat voorstel. Maar verscheidene van de getroffen landen in Azië willen niet ingaan op het aanbod. Ze vrezen dat de financiële wereld hun kredietwaardigheid negatiever zal beoordelen als ze hun afbetalingen tijdelijk stopzetten. Daardoor zouden ze in de toekomst meer moeten betalen voor nieuwe leningen. De VS lijken dat argument te volgen. Ze willen dat het afbetalingsmoratorium enkel in kracht treedt als aangetoond wordt dat het de begunstigde landen echt voordeel brengt en als het uitgespaarde geld voor concrete heropbouwprogramma’s wordt gebruikt.

Maar intussen richt Brown zijn aandacht ook op de meer fundamentele problemen waarmee de ontwikkelingslanden worstelen. Volgens hem doet er zich een unieke kans voor om tot een doorbraak te komen op aan aantal van die terreinen. Brown vindt dat de rijke landen moeten “overeenkomen een einde te maken aan de hypocrisie”. “We moeten onze markten openen, handelsverstorende subsidies afschaffen en met name meer doen om het schandaal en de verspilling van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (van de Europese Unie) aan te pakken. We moeten laten zien dat we geloven in vrije en eerlijke handel.” Tegelijk moeten ontwikkelingslanden “de nodige hulp krijgen om een hervorming van hun handelspolitiek in te werken in hun armoedebestrijdingsstrategieën.”

Ontwikkelingsorganisaties zijn benieuwd hoe ver de G7 daarin echt zal willen gaan. “De top biedt Brown een kans om zijn woorden om te zetten in daden”, zegt John Coventry van de Britse organisatie War on Want. Coventry vindt dat Brown het voortouw moet nemen bij de realisering van de drie doelstellingen die hij zelf heeft geformuleerd: volledige kwijtschelding van alle schulden van de armste landen, internationale handelsafspraken die ten goede komen aan de ontwikkelingslanden en een verdubbeling van de ontwikkelingshulp om op die manier de armoede in de wereld te halveren. Om dat laatste doel te bereiken, wil Brown een nieuw internationaal financieringsinstrument opzetten dat tot 2015 elk jaar 50 miljard dollar extra kan ophalen. Dat geld zou onder meer op de internationale kapitaalmarkten opgehaald worden.

De G7-top in Londen zal waarschijnlijk geen beslissingen opleveren over al die voorstellen. Schuldkwijtschelding zal centraal staan. Maar als de zeven grootste industrielanden het daarover eens worden, “zou dat een belangrijke eerste stap zijn om een einde te maken aan de obscene armoede die elke dag 50.000 mensen doodt,” zegt Max Lawson, een beleidsadviseur van de internationale hulporganisatie Oxfam. Naast Groot-Brittannië hebben ook de VS al concrete ideeën over de afschaffing van de multilaterale schuld van de armste landen – geld dat die landen moeten aan instellingen als de Wereldbank en het Internationaal Monetair Fonds (IMF). Voorlopig bestaan er wel grote meningsverschillen over de financiering van die operatie, de landen die in aanmerking zouden komen en de voorwaarden die eraan verbonden worden.

Niet alle Britse ngo’s hebben veel vertrouwen in Brown. “De Britse regering heeft de taal van de ontwikkelingsactivisten gekaapt om te versluieren dat ze verder opkomt voor een extreem vrijemarktbeleid, privatiseringen en deregulering die de belangen dienen van de multinationals”, oordeelt Mark Curtis, de directeur van de World Development Movement. Het Britse beleid is nog altijd een belangrijk obstakel bij de strijd tegen de armoede, zo luidt een gemeenschappelijke verklaring van de World Development Movement, War on Want, de milieuorganisatie Friends of the Earth en de National Union of Students. De vier groepen hekelen onder meer het feit dat Groot-Brittannië in de Wereldhandelsorganisatie ingaat tegen de wens van ontwikkelingslanden om maatregelen te treffen die hun jonge industrieën kunnen beschermen tegen grote bedrijven uit de EU en de VS. Groot-Brittannië zet zich ook in voor de privatisering van openbare diensten in de ontwikkelingslanden, al brengt die vaak nog meer armoede met zich mee. (PD)