Brazilië wil rassenquota voor hoger onderwijs

Van de 39 federale universiteiten hebben er al 20 op eigen initiatief rassenquota ingevoerd. Daaronder de Staatsuniversiteit van Rio de Janeiro (UERJ). “De zoon van een huishoudhulp met vijf kinderen moest er voordien niet aan denken zich in een openbare universiteit in te schrijven, en zeker niet voor rechten, maar dankzij de quota heb ik die logica kunnen omkeren”, zegt Claudio Fernández, rechtenstudent aan de UERJ.
Fernández is arm, net als 67 procent van de zwarten in Brazilië. Het middelbaar onderwijs biedt geen goede basis voor hogere studies en de privécursussen die studenten klaarstomen voor het universitaire ingangsexamen, zijn peperduur.
De meeste studenten aan de publieke universiteiten komen daardoor uit de midden- en hogere klasse. Volgens een Unesco-studie gaat nauwelijks 6 procent van de zwarte 18- tot 24-jarigen in Brazilië naar de universiteit.

Meer zwarte studenten

Het wetsontwerp van Lula’s regering wil dat corrigeren met quota voor zwarte en inheemse Brazilianen in technische scholen en universiteiten van het publieke net. De quota hangen samen met de bevolkingssamenstelling in elke deelstaat. In de noordoostelijke deelstaat Bahía bijvoorbeeld, waar de meerderheid zwart is, zullen in verhouding meer zwarte studenten ingeschreven worden dan in een minder zwarte zuidelijke deelstaat.
De Kamer van Volksvertegenwoordigers keurde het ontwerp al op 20 november goed maar nu blijft het hangen in de commissie Grondwet en Justitie van de Senaat.
Donderdag werd gemanifesteerd voor de Senaat, met vertegenwoordigers van vakbonden en burgerorganisaties. Ze vrezen dat het ontwerp niet voor juni goedgekeurd raakt. Aangezien er nadien verkiezingen komen, dreigt het hele project dan pas in 2011 zijn beslag te krijgen.

Rassenscheiding

Volgens Daniel Cara, coördinator van de Nationale Campagne voor het Recht op Onderwijs, is er weerstand in de Senaat omdat de samenleving “moeilijk kan toegeven dat er een rassenscheiding bestaat in dit land”.
De tegenstanders noemen de quota “een vorm van omgekeerd racisme”. Die argumenten komen van mensen die volgens Cara “niet de dagelijkse realiteit van dit land kennen en niet dagelijks geconfronteerd worden met raciale vooroordelen.”
Vorig jaar spraken 113 intellectuelen, academici en kunstenaars zich uit tegen de quota omdat ze niet-zwarte armen zouden benadelen. Antropologe Ivonne Maggie gaf toe dat er racisme was in Brazilië maar de toegang tot het hoger onderwijs wordt volgens haar beperkt door inkomen en niet door huidskleur.

Niet het beste instrument

“Er is een groep die zegt dat het probleem van Brazilië sociaal en niet raciaal is, maar als men de sociale piramide van Brazilië bekijkt, dan vind je de zwarte bevolking onderaan”, zegt minister van Raciale Gelijkheid Edson Santos, die als zwarte de gevolgen van het racisme aan den lijve ondervond.
José Vicente, directeur van Unipalmares in São Paulo, “de eerste universiteit voor zwarten in het land”, geeft toe dat quota niet het beste instrument zijn “maar het is het enige wat we hebben en zolang er geen ander is moeten we het houden.”