Bloggers in de frontlinie

Bloggen voor vrijheid  ‘Darfur is aan het rotten en geen enkele Soedanese stem beheerst de blogosfeer. What the hell is wrong with us?’, vroeg een Soedanese blogger zich af op zijn internetdagboek. Zijn smeekbede is ondertussen verhoord.
Iraakse blogs Van hype naar gevestigde waarde. ‘Je weet dat je land in een diepe malaise verkeert wanneer een achtjarige oorlog en een dertienjarige blokkade als de Gouden Jaren aanvoelen’.
Milblogs De strijd om de toekomst van de Amerikaanse bezetting wordt niet alleen in het Huis van Afgevaardigden gevoerd, ook op het net krioelt het van de send-our-boys-home blogs tegenover evenveel blogs van soldaten die nog voor de volle honderd procent in het succes van de oorlog geloven.

Bloggen voor vrijheid 

Op 16 december 2006 verscheen op globalvoicesonline, een site die blogs groepeert per land en thema, een eerste overzicht van wat er die week in de Soedanese blogosfeer had plaatsgevonden. Ook Afrikanen ontdekken en verkennen het fenomeen blogs en krijgen zo een stem waarmee ze onrecht kunnen aanklagen.
Toch zijn er enkele opmerkelijke verschillen tussen de bekende Iraakse warblogs en de Soedanese blogs.
Zo gaat het bij de laatste eerder om Bloggen voor Darfur, dan Bloggen vanuit Darfur, terwijl de Iraakse bloggers net groot geworden zijn door de verhalen over hun dagelijkse beslommeringen in oorlogsgebied.
De Soedanse bloggers zijn doorgaans hoogopgeleide Soedanese migranten die de situatie in hun land van oorsprong becommentariëren en aanklagen. De weinige bloggers die vanuit Soedan zelf posten, zijn vaak hulpverleners.
‘Eigen aan het medium is nu eenmaal dat je er de software voor nodig hebt, en die is niet overal beschikbaar. Maar eens de technische barrières overwonnen zijn, kunnen blogs ook in Afrika het activisme bevorderen’, zegt Nico Carpentier, mediasocioloog aan de Vrije Universiteit Brussel.
Ory Okallah, die verslag uitbrengt van het Keniaanse parlement op haar weblog Mzalendo, geeft een voorbeeld. ‘Op korte termijn zullen blogs het regime van Mugabe niet omverwerpen. Maar blogs kunnen wel het microactivisme inspireren. En dat kan tot grote veranderingen leiden binnen een kleine gemeenschap’.
Ook de Ethiopische blogosfeer kende na de omstreden verkiezingen in 2005 een enorme bloei. Totdat de overheid de enige provider in het land de opdracht gaf om alle blogs te blokkeren. Buiten Ethiopië zijn de sites nog perfect te consulteren. Zo verzamelt Ethiomedia.com een aantal kritische blogs over het regime in Ethiopië. Een kadertje met de boodschap ‘this blog is blocked in Ethiopia’ geeft aan dat de Ethiopiërs zelf nog even moeten wachten op meer vrijheid.
De link tussen bloggers en oppositie lijkt vooral sterk in de Arabische wereld, met als koploper Egypte. De Egyptische blogosfeer is bijzonder goed georganiseerd via de Egyptian Blogger Ring, een site die meer dan 1500 blogs promoot over onderwerpen zoals relaties, politiek, religie en seks. Op die manier zijn de blogs uitgegroeid tot machtige informatiebronnen. Oppositieleden vinden er aankondigingen van betogingen, politieke commentaren en zelfs foto’s van agenten in burger die demonstranten molesteren.
De bloggers zetten maar al te graag links naar YouTube, waar steeds meer filmpjes te zien zijn van Egyptische gevangenen die gefolterd worden door de politie. De daders zijn duidelijk herkenbaar. ‘Toch mogen we het fenomeen niet overschatten’, vindt Carpentier. ‘Het zit nu eenmaal in onze aard om vooral op zoek te gaan naar dissidente stemmen.
Maar de armere klasse –de overgrote meerderheid van de 73 miljoen Egyptenaren– heeft nog geen toegang deze informatiebron.’ Het bloggen blijkt ook niet zonder gevaren te zijn. Zo belandde de Egyptische blogger Alaa Abd El Fattah in de gevangenis. Volgens Reporters Zonder Grenzen zitten er wereldwijd zo’n zestig cyberdissidenten opgesloten vanwege het ondermijnen van het staatsgezag via hun blog.

Iraakse blogs

‘Je weet dat je land in een diepe malaise verkeert wanneer een achtjarige oorlog en een dertienjarige blokkade als de Gouden Jaren aanvoelen, als je land twee miljoen ton olie per dag “verkoopt” en jij vier uur in de rij moet aanschuiven op de zwarte markt om je generator te vullen. En als jouw politici, die de oorlog steunden, in een verhit debat verwikkeld zijn om te bepalen of het nu om sektarisch bloedvergieten gaat dan wel een burgeroorlog’, schreef de Iraakse Riverbend op 29 december 2006 op haar blog vanuit Bagdad.
Al meer dan drie jaar post de jonge Iraakse vrouw regelmatig commentaren en eigen ervaringen op haar blog.
Begin 2003 doken dergelijke bijdragen uit blogs her en der op binnen de mainstreammedia. De blogs, in oorlogstijd omgedoopt tot warblogs, vormden dan ook een aangenaam alternatief voor de eenzijdige berichtgeving die de embedded journalists konden verzorgen in het kielzog van de bezettingslegers.
De bloggers, die massaal in het Engels hun berichten gingen posten, wierpen zich al snel op als culturele bemiddelaars. Zo weet iedereen sinds Salam Pax dat Irakezen ook homoseksueel en grappig kunnen zijn. Zowel Pax als Riverbend brachten hun oorlogstijdingen intussen in boekvorm uit.
Ook tijdens de recente oorlog tussen Israël en de Hezbollah werd duchtig heen en weer geblogd. Maar met het stoppen van de bommen en katjoesja’s lijken de pennen van deze bloggers voorlopig opgedroogd.
Dat probleem hebben de Iraakse bloggers duidelijk niet. Toch bereiken hun bijdragen nog maar zelden de mainstream media. ‘Wij zijn een generatie die verwend is door korte oorlogen’, zegt Nico Carpentier, mediasocioloog aan de Vrije Universiteit Brussel.
‘De eerste Irakoorlog, de oorlog in Kosovo, het recente conflict tussen Israël en Hezbollah, steeds gaat het om relatief korte high-tech oorlogen. Naarmate een conflict aansleept, verandert ook de berichtgeving. De drang naar live verslaggeving en ooggetuigenverslagen neemt af. De berichtgeving beperkt zich grotendeels tot de aanslagen van de dag’, zegt Carpentier.
‘Maar hoewel de hype grotendeel voorbij is, blijven warblogs een uniek medium die ons een boeiende en zeldzame blik kunnen gunnen op het dagelijkse leven in Irak.’

Milblogs

Wereldwijd zijn er maar liefst 62 miljoen blogs. Sinds eind juli zijn er twaalf miljoen bijgekomen, zo’n honderdduizend nieuwe blogs per dag.

Naar schatting vijfhonderdduizend blogs staan bekend als warblog. Een kleine, maar boeiende subcategorie van die warblogs zijn de milblog, blogs van militairen aan het front.

Op 10 januari stond de teller op 1628 militaire blogs in 27 landen met 2104 geregistreerde gebruikers. Aan de vlaggetjes naast de bloggers te zien, is het een fenomeen dat vooral Amerikaanse militairen boeit.

De strijd om de toekomst van de Amerikaanse bezetting wordt niet alleen in het Huis van Afgevaardigden gevoerd, ook op het net krioelt het van de send-our-boys-home blogs tegenover evenveel blogs van soldaten die nog voor de volle honderd procent in het succes van de oorlog geloven.

Maar net als met alle blogs, ligt de kracht vooral in de sterke persoonlijke getuigenissen.‘Het is ondertussen al vier maanden geleden dat ik na elf maanden Kirkuk de tarmac van Ft. Campbell betrad. Zoals zovele anderen was ik opgelucht, ik dacht dat ik eindelijk veilig was…terug in de armen van mijn man, mijn baby en de Verenigde Staten. Wist ik veel dat ik twee maanden later bijna de hand aan mezelf zou slaan, dat ik gebroken was, een wrak’. Die ontluisterende woorden schreef Battlegladiator eind november op het blog Femal Soldier Stories.