Bloggende Maleisiërs wekken woede van autoriteiten

Harde nieuwsfeiten zijn een zeldzaam goed in Maleisië. Wie ze durft te brengen, trapt al vlug op machtige tenen. Maleisiërs leven van geruchten, vooral omdat 90 procent van de roddels uiteindelijk feiten blijken te worden, grapt blogger Raja Petra op zijn webstek ‘Malaysia-Today’.

Petra is één van de rijzende sterren aan het Maleisische internetfirmament. Zijn collega Mack Zulkifli, bekend van de nieuwsblog ‘brandmalaysia’, trof op 14 maart vier Maleisische agenten aan op de stoep van zijn huis in Subang Jaya (een voorstad van Kuala Lumpur). De heren - twee in uniform, twee in burger - kwamen zich informeren over de nieuwste ontwikkelingen op het internet. Ze waren duidelijk geen fans van Zulkiflis weblog. Ze bleven hem wel drie uur met vragen bestoken.

Met 2.000 tot 3.000 bezoekers per dag kan je ‘brandmalaysia’ moeilijk een invloedrijk medium noemen. Toch zitten de weblogs de Maleisische autoriteiten behoorlijk dwars.

Op dezelfde dag, honderden kilometers verderop op het eiland Penang, moest Ali Bukhari Amir, een student van de Science University of Malaysia voor een interne onderzoekscommissie verschijnen. De student werd geïnterpelleerd voor zijn weblog bij de Federale Openbare Studentenbeweging. Ali kreeg de goede raad zijn schrijftalenten aan te wenden om de regering te steunen.

Net als elders zijn nieuwsblogs in Maleisië een nieuwe vorm van journalistiek geworden, gretig beoefend door getalenteerde amateurs en kritische journalisten. Nieuwsblogs zetten ordinaire surfers achter het stuur van de informatievoorziening. In een land waar de media traditioneel opereren onder de duim van de staat geeft dat vuurwerk.

De Maleisische autoriteiten hebben het altijd moeilijk gehad met de vrije uiting van meningen op het internet. In het verleden controleerden de Maleisische autoriteiten enkel organisaties. In januari 2003 bijvoorbeeld deed de politie een inval bij de nieuwsportaal ‘Malaysiakini’ op verzoek van de regerende partij UMNO. Verschillende journalisten werden ondervraagd en alle PC’s op ‘Malaysiakini’ werden in beslag genomen. Dezelfde avond nog was ‘Malaysiakini’ weer online.

Sinds dat voorval neemt de controle op het internet zorgwekkende proporties aan, zegt Kulachada Chaipipat, de directrice van South-east Asia Press Alliance SEAP. Nu bloggers het doelwit zijn, lijkt het hek van de dam.

De situatie in het overwegend islamitische Maleisië kan niet vergeleken worden met de censuur in moslimlanden als Iran. In Maleisië belanden journalisten en bloggers voorlopig niet achter de tralies. Maar ze komen soms dicht in de buurt. In februari werd blogger Jeff Ooi kortstondig opgepakt door de politie voor ondervraging. Op zijn site ‘Screenshots’ had één van de lezers een negatief commentaar geschreven over de ‘beschavingsislam’(‘Islam Hadhari’), een religieuze benadering die wordt uitgedragen door de Maleisische premier Abdullah Ahmad Badawi.

In het stuk werd het ironisch genoemd dat premier Abdullah ‘Islam Hadhari’ promootte terwijl zijn partij, de UMNO, geld achterna jaagt. De Maleisische kranten, onder meer de krant ‘Berita Harian’, schreeuwden vier dagen moord en brand. Eén van de commentaren luidde dat dergelijke opinies verdeeldheid zaaien. Ooi werd gekapitteld omdat hij een lezer opruiende taal had laten spuien over de premier. De lezer kwam goed weg: niemand wist wie hij was.

Kulachada gelooft dat weblogs nog een tijd in de lift zullen zitten. Het is logisch dat de Maleisiërs massaal gaan bloggen. In de mainstream media krijgen ze geen forum. (MM/JS)