Bevolking verzet zich tegen Indiase megadam

Het multifunctionele Sardar Sarovar Project (SSP) omhelst de bouw van de grootste en meest controversiële dam van de in totaal dertig stuwdammen in de westwaarts stromende Narmada-rivier. Alleen al voor de bouw van die ene dam moeten ongeveer 45.000 families verhuizen. Het project slokt 37.000 hectare land op. Na verhoging van de dam tot 136,5 meter, kan volgens de overheid twee miljoen hectare land in de staten Gujarat, Rajasthan en Madhya Pradesh geïrrigeerd worden.

De bouw van de dam is in een beslissende fase beland. Op 8 maart keurde de Narmada Controle Authoriteit (NCA) de verhoging van de dam van 111 meter naar 122 meter goed. Duizenden families, voornamelijk in centraal-Madhya Pradesh zouden daardoor gedwongen moeten vertrekken, voor de moessonregens in juli en augustus hun huizen en boerderijen overspoelen.

De Narmada Bachao Andolan (NBA), de beweging die de Narmada-rivier wil redden en voor de rechten van de ontheemde oeverbewoners strijdt, vecht de beslissing aan. Volgens NBA-leider Medha Patkar is de voorziene verhoging onwettelijk als niet tot alle ontheemde gezinnen gecompenseerd zijn met twee hectare grond. Dat is nu nog nauwelijks het geval. De overheid van Madhya Pradesh heeft volgens Himanshu Thakkar, coördinator van de South Asia Network on Dams, Rivers and People, laten weten dat compensatie niet mogelijk is.

De tegenstanders van de dam zijn niet kansloos. Eerder besloot de minister van Water, Saifuddin Soz, al uit eigen beweging om het besluit van de NCA te heroverwegen. In een persverklaring liet hij weten ervoor te zullen zorgen dat de families volgens de letter van de wet compensatie krijgen.

De minister voert binnenkort overleg met de NCA. Daarbij zijn twee uitkomsten mogelijk. De eerste optie is het compensatieproces te versnellen en te voltooien voor een vastgelegde datum. Tot dan zou het werk aan de dam stilgelegd moeten worden. Rekening houdend met de verklaring van de overheid van Madhya Pradesh dat het niet mogelijk is iedereen voldoende te compenseren, lijkt deze eerste optie weinig kans van slagen te hebben.

NBA-aanhangers zijn voorstander van een tweede optie, namelijk de dam op de hoogte van 110 meter te laten. Drie vierde van de bevolking zou daardoor niet hoeven verhuizen. Volgens NBA-leider Thakkar zou er bovendien nog steeds voldoende irrigatiewater zijn. Met het uitgespaarde geld kunnen andere water- en irrigatieprojecten opgezet worden. Ook de lagere productie van elektriciteit zou op andere manieren gecompenseerd kunnen worden.

De tweede optie heeft daarnaast als voordeel dat bossen en archeologisch belangrijke plaatsen beschermd worden en dat de kans op rampen kleiner is doordat de impact op de natuurlijke omgeving beperkt blijft. (JVP/JS)