Beminnende beschavingen

De UNAOC werd in 2005 opgericht op initiatief van Spanje, Turkije en toenmalig secretaris-generaal van de Verenigde Naties Kofi Annan. De Alliantie wil een tegenwicht bieden aan bronnen van polarisatie en extremisme en promoot samenwerking tussen verschillende volkeren en landen, over culturele en religieuze grenzen heen. De focus ligt voornamelijk op de thema’s media, migratie, onderwijs en jeugd. Het forum is hierbij het belangrijkste instrument. De vierde editie in Doha bracht 2500 mensen van over de hele wereld gedurende drie dagen samen. Het ging om beleidsmakers, religieuze leiders, academici, bedrijfsleiders, professionelen uit de civiele maatschappij en ngo’s, journalisten en jongeren.

Preventieve diplomatie

Tijdens de plenaire sessies passeerden heel wat prominente politici, academici en bedrijfsleiders de revue die allemaal op een bevlogen, maar weinig ophefmakende manier voor meer interculturele dialoog pleitten. Enkel Turks premier Recep Tayyip Erdogan zorgde voor nieuws door in zijn videoboodschap aan de Alliantie aan te kondigen dat Turkije zijn bijdrage voor UNESCO zal verhogen en hoopt dat andere landen hen hierin zullen volgen. Hij reageert hiermee op Verenigde Staten die hun UNESCO-bijdrage opschortten toen UNESCO het Palestijnse verzoek om lidmaatschap goedkeurden.

In de sessies in kleinere groepen was er meer ruimte voor diepgaande dialoog rond specifieke thema’s. Maar ook daar ontbrak het aan het formuleren van concrete actiepunten. De journalisten die op zoek waren naar nieuws, bleven dus op hun honger zitten. De meeste deelnemers toonden zich echter tevreden met deze aanpak. ‘De Alliantie doet aan preventieve diplomatie en dat gaat traag,’ zei Mustapha Tlili, directeur van het Centrum voor Dialoog tussen de Moslimwereld en het Westen van NYU. Het gaat erom dat mensen van verschillende culturen elkaar leren kennen en van ideeën kunnen uitwisselen.

‘We moeten af van het idee van de botsende beschavingen,’ zei professor Dhananjayan Srishkandarajah, directeur van de Commonwealth Foundation, verwijzend naar de theorie van Samuel Huntington. ‘Vroeger werd cultuur genegeerd, daarna werd het geproblematiseerd en gezien als bron van conflict. Nu is het is tijd voor een nieuwe visie waarin verschillende culturen gevierd worden. We hebben nood aan een visie van beminnende beschavingen.’

Actie

Er was tijdens het forum veel ruimte voor dit soort inspirerende woorden. Secretaris-generaal van de Verenigde naties Ban Ki-moon benadrukte echter dat de dialoog belangrijk is, maar zeker ook moet leiden tot acties. Verschillende deelnemers zagen hierin een eerder kleine rol voor de overheden. Het zijn de gewone mensen die verandering moeten brengen. Politici kunnen hen hierbij enkel inspireren, was de redenering.

De Qatarese sjeika Moza bint Nasser, ambassadrice van de alliantie, beëindigde het forum met de aankondiging dat een nieuw orgaan zal toezien op de opvolging van de engagementen. ‘Ik hoop dat we het op het volgende forum zullen kunnen praten over wat we gedaan hebben en niet enkel over wat we gaan doen.’

Jongeren

Opvallend was de grote aanwezigheid van de jeugd. Eén op zes deelnemers behoorde tot de jongere groep en tijdens de toespraken werd ook voortdurend verwezen naar de rol van jongeren. ‘Het voorbije jaar hebben we een grote verandering gemerkt in de houding ten opzichte van jongeren,’ vertelde bestuurslid van het Europees Jeugdforum Falko Mohrs. ‘Onder andere de Arabische Lente, de Occupy beweging en de protesten in Spanje en Portugal veranderden hoe politici naar jongeren kijken. We worden veel minder als een probleem gezien en meer als een actor die verandering kan teweeg brengen. We zijn niet enkel de toekomst, we zijn nu ook het heden.’

Qatarese gastvrijheid

De Qatarese overheid spaarde kosten noch moeite voor de organisatie van dit forum. De ene zag er een charmeoffensief in, de andere noemde het gastvrijheid die eigen is aan de cultuur. De kleine golfstaat, die geleid wordt door sjeik Hamad bin Khalifa al Thani, probeert al een tijdje een prominentere rol in de regio en op het wereldtoneel te spelen. De ene keer reikt ze de hand aan de Libische rebellen, de andere keer modereert ze vredesgesprekken over Darfur. Qatar profileert zich bovendien graag als land dat interessant is om in te investeren en met Doha de ideale stad heeft om grote conferenties of evenementen te houden. Onlangs won het land nog de race om de organisatie van de Wereldbeker voetbal in 2022.