Armoede drijft Somalische kinderen op straat

Maye riskeert elke dag zijn leven voor dat schamele loon, omdat er regelmatig vuurgevechten uitbreken rond zijn werkplek. Hij moet ook voortdurend op zijn hoede zijn voor  overvallers die rondzwerven in de straten van Mogadishu.
Met zijn loon levert hij een kleine bijdrage tot het inkomen van het huishouden dat hij deelt met zijn grootouders en zijn zus. De hyperinflatie maakt van overleven een strijd. Een kop thee kost nu twee keer meer dan een aantal maanden geleden. De prijs van voedingsmiddelen als rijst en bloem, die al erg hoog was, is de voorbije twee maanden nog eens met 10 procent gestegen.
Maye is niet het enige kind dat probeert te overleven in de straten van Mogadishu, waar de basisinfrastructuur ingestort is en er nauwelijks sociale voorzieningen zijn. Maar in dit land, dat al meer dan twintig jaar kreunt onder anarchie en geweld, zijn er moeilijk statistieken te krijgen over het precieze aantal straatkinderen.
“Er zijn verschillende factoren die kinderen op straat dwingen”, zegt Mohamed Gaab, een sociaal werker. “Eén daarvan is armoede, die veroorzaakt wordt door de werkloosheid of het overlijden van de belangrijkste kostwinner.”
Door de hoge werkloosheid en de instorting van de hulpverlening kunnen veel ouders niet anders dan hun kinderen het huis uit sturen voor werk of om te bedelen, en ze zo bloot te stellen aan de risico’s van de straat.
“Soms gaat het ook om verwaarlozing door de ouders of om kinderen die aan mishandeling proberen te ontsnappen”, zegt Gaab, “maar armoede is met voorsprong de belangrijkste oorzaak.”

Einde van de opvang

Sinds 2001 zijn veel islamitische zorgcentra voor kwetsbare kinderen gesloten nadat de financiële steun voor die centra werd afgesneden. “Sinds 9/11 zijn veel van die centra hun steun uit de golfstaten, vooral Saoedi-Arabië, verloren nadat de VS ze als steun aan het terrorisme bestempelden”, zegt Gaab die zelf een voormalig medewerker is van zo’n centrum.
Daardoor zijn ook veel van de kinderen weer aangewezen op kleine werkjes zoals schoenenpoetsen, autowassen, afwassen of huishoudelijke taken om zichzelf en hun gezin te onderhouden.
Straatkinderen worden niet alleen per ongeluk geraakt door het geweervuur van strijdende partijen. Sommigen worden moedwillig gedood omdat ze ervan verdacht worden te werken als spionnen of bommenleggers. “Ik kom nooit dicht bij de Somalische overheidstroepen of buitenlandse soldaten”, zegt Osman Dahir, een vriend van Maye. “Ze doden schoenenpoetsertjes, omdat ze denken dat we allemaal spionnen zijn.”

Bedelen

Andere straatkinderen, vaak kinderen die uit het binnenland gevlucht zijn naar Mogadishu, kunnen niet anders dan bedelen. Ze missen zelfs de kleine investeringen die nodig zijn om en eigen zaakje op te zetten, zoals borstels en schoenenpoets of naald en draad om beschadigde schoenen te repareren. Maye en zijn companen hadden het geluk die broodnodige gereedschappen te krijgen van een gezinslid of buur.
Net als zijn vrienden gaat Maye niet naar school. De meeste scholen in Mogadishu zijn vernield of gesloten door het aanhoudende geweld in de stad sinds 2006 toen er gevechten uitbraken tussen islamitische rebellen en Ethiopische troepen die Somalië in 2006 binnentrokken om de officiële regering te helpen.
“Ik wil graag een opleiding om te leren lezen en schrijven en naar de universiteit te gaan, maar ik heb geen geld en er zijn geen scholen meer”, klaagt Maye. Hij wil naar eigen zeggen graag doktor worden om de zieken en gewonden in Mogadishu te helpen.