Arme boeren gedupeerd door koopwoede rijke landen

“De koop van land in ontwikkelingslanden door particuliere investeerders en rijkere landen die te maken hebben met voedselonzekerheid is een wijdverbreid fenomeen”, meldt het Oakland Institute, een onafhankelijke denktank in San Francisco, in zijn rapport.
Tussen 2006 en het midden van 2009 veranderde tussen vijftien en twintig miljoen hectare land van eigenaar of partijen zijn nog over verkoop in onderhandeling.
Rijke investeerders uit landen als Saudi-Arabië, Koeweit, Zuid-Korea, China en de Verenigde Arabische Emiraten (VAE), kochten land of onderhandelen daarover in Soedan, Pakistan, Madagaskar, Cambodja, Ethiopië en de Democratische Republiek Congo. Ze willen het land gebruiken om voedsel op te verbouwen om zo toekomstige voedseltekorten in hun eigen landen op te vangen.
De Britse krant Economist meldde in mei dat zo’n twintig miljoen hectare land, met een waarde van dertien tot twintig miljard euro, in stilte was verkocht aan landen als Saudi-Arabië, Koeweit en China. Rond de meeste verkopen hing volgens de krant een waas van geheimzinnigheid. “Dat is zelden een goed teken, in het bijzonder in landen die geteisterd worden door corruptie.”

Regulering

Volgens Shepard Daniel, de hoofdauteur van het rapport van het Oakland Institute, hebben zowel de VN-Voedsel- en Landbouworganisatie (FAO) als het Internationale Fonds voor Landbouwontwikkeling (IFAD) opgeroepen tot het instellen van een gedragscode of regulering. Hiermee zou voorkomen moeten worden dat de plaatselijke bevolking en boeren de dupe worden van de verkooppraktijken.
Beide VN-organisaties huldigen echter ook het standpunt dat de verkoop voor beide partijen voordeel kan opleveren: het draagt bij aan de wereldwijde voedselzekerheid en levert de landbouw in ontwikkelingslanden de broodnodige extra investeringen op, helpt de productie te verhogen en zorgt voor export en nieuwe banen, zegt Daniel.
Ernest Corea, voormalig senior consultant bij de Consultative Group on International Agricultural Research (CGIAR), stelt dat de verkoop van landbouwgrond aan het buitenland - of het nu gaat om individuen, regeringen of bedrijven - bijdraagt aan de “erosie van de soevereiniteit”. Critici vrezen dat Afrika door de landverkoop in de toekomst minder in staat zal zijn de eigen voedselvoorziening op te schroeven door de productiviteit van kleine boeren te verhogen.
“Het Oakland Institute bewijst ontwikkelingslanden een dienst door deze praktijken aan de kaak te stellen”, zegt Corea. Hij wijst er echter ook op dat weinig ontwikkelingslanden in staat zijn vooruitgang te boeken zonder inbreng van buitenaf.
Volgens de FAO hebben ongeveer een miljard mensen momenteel te weinig te eten. Van deze mensen leven er 642 miljoen in Azië en de Pacific. Daarna volgt Afrika ten zuiden van de Sahara, met 265 miljoen mensen. In de industriële wereld lijden vijftien miljoen mensen aan honger of ondervoeding.