Angolese regering wil landbouw weer op voorplan

Angola was ooit de graanschuur van Zuidelijk Afrika en een grote uitvoerder van bananen, koffie en sisal, maar na drie decennia burgeroorlog blijft er van het vruchtbare platteland niet veel over. Het is bezaaid met landmijnen en miljoenen bewoners zijn naar de steden getrokken.

Het land is daardoor afhankelijk geworden van dure import van levensmiddelen, vooral uit Zuid-Afrika en Portugal. Maar na zeven jaar vrede wil Angola die afhankelijkheid verminderen en meer mensen aanzetten terug te keren naar het platteland. De regering heeft daarvoor een stimulusplan opgezet, dat de boeren betere uitzichten moet geven en de dienstverlening op het platteland moet verbeteren.

Het plan moet ook de overbevolking in de steden oplossen, met name in de hoofdstad Luanda, die ooit ontworpen is door de Portugezen voor 800.000 mensen, maar nu meer dan vijf miljoen inwoners telt.

Olie en diamanten

Momenteel krijgt het land vooral inkomsten uit de olie-industrie, die goed is voor 83 procent van het nationaal inkomen. Maar door de scherpe daling van de olieprijs heeft ook dat nationaal inkomen het moeilijk.

“De afhankelijkheid van amper twee producten, zoals olie en diamanten, maakt de economie erg kwetsbaar voor de schommelingen op de internationale markten”, zegt Ricardo Gazel, econoom van de Wereldbank in Angola. “Diversifiëren naar arbeidsintensieve sectoren zoals landbouw is daarom van levensbelang voor de ontwikkeling van Angola op lange termijn.”

Met het “Geïntegreerd Ruraal Ontwikkelingsplan” wil de overheid daarop inspelen. Ze wil betere wegen, scholen en gezondheidscentra, naast microkredieten voor landbouwcoöperatieven, opleidingsprogramma’s en de bouw van nieuwe huizen. Die ingrepen moeten de stadsbevolking aansporen om terug te keren naar het platteland.

Scepsis

Douglas Steinberg van de organisatie Save the Children in Angola denkt echter dat de plannen van de overheid niet erg realistisch zijn. “De overheid kan er in het beste geval op hopen dat ze de  instroom van het platteland naar de steden een stuk kan temperen”, zegt hij. “Ik zie niet in hoe de ingrepen mensen kan overtuigen om terug te keren. De families wonen in de steden, ze zijn er getrouwd met andere inwijkelingen uit andere provincies, dus waarheen moeten ze terugkeren?”

Steinberg is tevreden met het engagement van de regering om de armoede op het platteland te verminderen, maar is septisch over de slaagkansen. “Ik vind het belangrijk dat we meer inzetten op landbouw en minder afhankelijk worden van geïmporteerd voedsel, maar ik denk niet dat we landbouw als enige aanpak mogen nemen” zegt hij. Hij vindt dat de regering op het platteland ook opleiding zou moeten voorzien voor andere beroepen dan landbouwer.

Ook Sergio Calundungo, directeur-generaal van de organisatie Actie voor Plattelandsontwikkeling en Milieu (ADRA), maakt zich zorgen over de top-down aanpak van de regering. “ik denk niet in Angola het probleem een gebrek aan investeringen is”, zegt hij. “We moeten de stem van de mensen horen, niet gewoon de regering die in hun naam spreekt en de mensen vertelt wat ze nodig hebben.”

Volgens Caundungo kan de plotse instroom van geld de plattelandsgemeenschappen zelfs meer kwaad dan goed doen. “Je kunt een tractor voorzien voor een groep boeren, maar wie zal ermee rijden? Wie neemt het onderhoud op zich? Hoe zal de gemeenschap omgaan met de grotere productiviteit?”