Amerikaans parlement dreigt VN-bijdrage te halveren

Als het Amerikaanse parlement instemt met de zogenaamde VN-hervormingswet 2005
wordt de helft van de Amerikaanse bijdrage aan de VN afhankelijk van hervormingen naar Amerikaans dictaat. Het dreigement komt neer op een inkomensverlies van 219 miljoen dollar voor de VN, afgemeten aan de Amerikaanse bijdrage van 438 miljoen dollar dit jaar.

De belangrijkste eis luidt dat de VN de meeste van hun programma’s voortaan moeten financieren met vrijwillige bijdragen in plaats van met verplichte bijdragen van de 191 lidstaten. Washington wil bovendien zelf beslissen welke programma’s het financiert.

Het wetsvoorstel lokt heftige reacties uit in New York, onder meer bij Timothy Wirth, de voorzitter van de onafhankelijke United Nations Foundation. “Deze wet betekent het begin van nieuwe Amerikaanse schulden. De laatste keer dat de VS bijdragen achterhield, leidde dat tot een torenhoge schuld.” De VS hebben honderden miljoenen aan achterstallige bijdragen bij de VN. “Dit is alsof je een bank tot een schuldherschikking probeert te dwingen door te weigeren om je maandelijkse aflossing te betalen.”

Concreet stelt de wet voor om de vaste bijdrage van de VS aan de tweejaarlijkse begroting van de VN terug te brengen van 25 naar 22 procent. De besparing zit vooral in de “herschikking” van 18 programma’s, waaronder economische en sociale zaken (ECOSOC), minst ontwikkelde landen (LDC), handel en ontwikkeling (Unctad), vluchtelingen (UNHCR), internationale drugcontrole (UNODC) en Palestijnse vluchtelingen (UNRWA). De verplichte bijdragen voor die programma’s moeten “vrijwillig” worden. Allicht betekent in de praktijk een drooglegging.

De VS eisen nog andere hervormingen. Twee nieuwe controleorganen bijvoorbeeld. Een ‘onafhankelijke toezichtsraad’ en een ‘bureau voor ethiek’ moeten de boekhouding in de VN-bureaucratie en het ingewikkelde kluwen van agentschappen onder handen nemen. Naast twee nieuwe interne waakhonden vraagt het wetsvoorstel ook de oprichting van twee nieuwe organen binnen het Internationaal Agentschap voor Atoomenergie (IAEA).

Het wetsvoorstel eist ook dat de VN snoeien in de internationale conferenties, te beginnen met een besparing van 10 procent 2007 en 20 percent in 2008.
De VN-hervormingswet eist ook dat landen die de mensenrechten met de voeten treden, verbannen worden uit de Mensenrechtencommissie van de VN. De Amerikaanse steun voor nieuwe of uitgebreide VN-vredesmissies wordt opgeschort tot ook die afdeling hervormd is.

“Niemand kan beweren dat de bestaande structuur en werking van de VN aanvaardbaar is, of je nu een gepassioneerd aanhanger of een genadeloze criticaster bent van de VN”, zegt Henry Hyde, de voorzitter van de commissie die het wetsvoorstel uitwerkte.” Hyde is de auteur van de VN-hervormingswet en zeker geen fan van de VN.

“Deze wet zal het begin zijn van de hervormingen waar de Amerikaanse regeringen Republikeinse en Democratische al jaren om vragen. De VN-begroting moet scherper en transparanter worden.” Het bestedingspatroon van de VN moet volgens Hyde “de echte prioriteiten van de organisatie weerspiegelen, wars van programma’s die inefficiënt, verouderd en dubbelop zijn.”

De VN-hervormingswet van Hyde zal de VS verder isoleren op het internationale toneel en dat in een tijd waarin we bondgenoten nodig hebben”, waarschuwt Don Kraus van Citizens for Global Solutions (CGS), een groep die lobbiet voor global governance. De regering-Bush zou meer bereiken als ze niet iedereen tegen zich in het harnas joeg.”

Volgende week spreekt het Huis van Afgevaardigden zich uit over het wetsvoorstel dat gisteren (woensdag) werd goedgekeurd door de commissie Internationale Relaties. Een meerderheid lijkt daar niet moeilijk te vinden. Of het voorstel in de zomer ook door de Senaat geraakt is minder duidelijk. Het Witte Huis heeft officieel nog geen standpunt ingenomen.

De commissie in het Huis van Afgevaardigden wees een gematigder voorstel af van de Democraten. Die zagen een halvering niet meteen zitten en wilden de minister van Buitenlandse Zaken zelf laten beslissen hoeveel de VS achter houden.

De auteur van de wet ontkent dat het radicale voorstel te maken heeft met de kritiek van VN-baas Kofi Annan op de oorlog in Irak. In volle verkiezingscampagne noemde Annan de oorlog van president George W. Bush illegaal, wat heel wat Republikeinen furieus maakte. Hyde verbindt de hervormingen evenmin expliciet aan de recente corruptie- en seksschandalen bij de VN. Het wetvoorstel gebeurt in een constructieve geest om de VN te versterken en in staat te stellen om hun mandaat te vervullen”, zegt Hyde. Hij bedoelt daarmee: “de diplomatie faciliteren, disputen bijleggen, de vrede bewaken en de hongerigen voeden.”

Veel waarnemers beschouwen het voorstel echter als een regelrechte aanval op de VN. “Het ondermijnt de hervormingen die VN-baas Kofi Annan zelf voorstelt”, meent Kraus. (MM)