Amazone-indianen sluiten de rangen tegen dammenproject

De Braziliaanse regering van Luiz Inácio Lula da Silva stelde de plannen voor de Jirau- en San Antonio-dammen begin dit jaar voor. Ze vormen het eerste deel van het plan op Braziliaans grondgebied. Maar Boliviaanse indianen in het noordelijke Amazonegebied vrezen dat het project ook voor hen grote milieuschade met zich mee zal brengen.
Ze luiden gezamenlijk de alarmklok en vragen de Boliviaanse regering om “niet te onderhandelen en geen enkele overeenkomst te tekenen” met Brazilië.
De Madeira, een rivier die in Boliviaanse Andes ontspringt en daar Madera genoemd wordt, mondt uit in de Amazone. Hij doorkruist belangrijke ecologische regio’s en vormt hier en daar watervallen. Wetenschappers zijn er nog niet uit welk effect de dammen op de rivier kunnen hebben. Onderzoekers van het Instituut voor Hydrologie en Hydraulica aan de Universiteit van Andrés (UMSA) en van het Onderzoeksinsituut voor Ontwikkeling proberen dat samen met deskundigen van de ngo Forum voor Milieu en Ontwikkeling (Fobomade) uit te zoeken.
UMSA-onzerzoeker Jorge Molina is er alvast van overtuigd dat er een impact zal zijn. Een eerste vooronderzoek wees uit dat sommige rivieren stroomopwaarts geblokkeerd zullen worden, met overstromingen en een verlies van de waterbiodiversiteit voor gevolg. Er zal landbouwland verloren gaan en inheemse volkeren zullen moeten verhuizen.
De dammen komt dicht bij de grens te liggen, in de buurt van de Braziliaanse stad Porto Velho. Oorspronkelijk was er ook een dam voorzien op de grens zelf en één in Bolivia, maar die zijn voorlopig uitgesteld. Als het project afgerond wordt, kan het een vermogen tot 17.000 megawatt opleveren.
De Boliviaanse regering van Evo Morales heeft al verschillende keren gezegd dat ze niets wil beslissen zonder eerst de lokale gemeenschappen te consulteren. Maar in Brazilië lijkt de trein niet te stoppen. Het project is al toegekend aan een consortium onder leiding van het staatsbedrijf Furnas de Brasil en bouwgigant Odebrecht. Brazilië plant nog dit jaar met de bouw te beginnen.

Voorzorgsprincipe

In Brazilië zullen minstens drieduizend indianen moeten verhuizen, in Bolivia gaat het om minstens driehonderd gemeenschappen. Volgens Fobomade zal de verhuizing ook voor toenemende ziektes zorgen, waaronder gele koorts, malaria en dengue.
Bovendien leven in de afgelegen Boliviaanse regio volkeren die nog geen contact hebben met de buitenwereld heben. Die zullen moeten verhuizen en komen dan in het territorium van andere groepen. Dat is volgens Fobomade al voldoende informatie om het project te stoppen op basis van het voorzorgsprincipe.
Maar de Braziliaanse regering heeft angst voor een herhaling van de stroompannes in 2001, en het is onwaarschijnlijk dat ze de stekker uit het project zal trekken, zegt Patricio Sorbera de los Ríos, vormalig professor aan de Braziliaanse Universiteit van Acre. “Bouwprojecten van die schaal hebben altijd verschillende effecten”, zegt hij. “Laten we hopen dat die niet zo groot zijn als de milieugroeperingen voorspellen.”