Aids bedreigt Afrikaanse overlevingslandbouw

De boeren in het zuiden van Mozambique hebben hun eigen soorten rijst, bonen of pompoenen ontwikkeld. Door de jaren heen hebben ze de zaden geselecteerd die de beste oogst opleverden, zodat er zelfs in droge jaren nog wat te eten viel. En dat zonder de dure meststoffen die nodig zijn om de moderne hybride soorten van de agro-industrie aan te planten.

Maar de grote overstroming van 2000 heeft veel van die traditionele variëteiten weggespoeld. En een grotere bedreiging gaat uit van de aids-epidemie, die families uit elkaar rukt en de productiviteit op het platteland doet dalen. In het door de FAO onderzochte Chokwe-district in de zuidelijke provincie Gaza is 22 procent van de mensen besmet met het virus. Ze kunnen de kracht niet meer opbrengen om naar de akkers te trekken en hun kinderen al doende de landbouwstiel bij te brengen.

FAO-onderzoekster Anne Waterhouse stelde vast dat 45 procent van de bevraagden hun akkers hadden verkleind en dat 60 procent het aantal soorten had gereduceerd. “De kennis over de selectie en het veredelen van zaden wordt overgedragen van de ouders op de kinderen”, zo stelt Waterhouse, “Wanneer een variëteit niet meer wordt verbouwd, neemt de boer zijn botanische kennis mee in het graf.” Uit de interviews bleek dat een stijgend aantal jongeren niet in staat is ook maar één lokale variëteit pindanoten, pompoen of maniok te noemen.

1,3 miljoen van de 18 miljoen Mozambikanen zijn besmet met hiv. De regering schat het aantal aidswezen op 600.000. De FAO onderzoekt manieren om de kinderen op het veld de nodige landbouw- en levenswijsheden bij te brengen. Het onderzoek in het Chokwe-district kadert in het LinKS-project, dat de relatie onderzoekt tussen biodiversiteit, tradionele landbouwkennis en rollenpatronen. (ADR)