Afrika kan grote graanproducent worden

De vraag naar tarwe groeit sneller dan die naar welk ander gewas ook, blijkt uit statistieken van het International Maize and Wheat Improvement Center (Cimmyt). Afrika is is wereldwijd de op een na grootste tarwe-importeur. Alleen al dit jaar geeft het continent 12 miljard dollar uit om 40 miljoen ton graan te importeren.

Onderzoekers stelden tijdens een Cimmyt-conferentie die deze week wordt gehouden in Addis Abeba (Ethiopië), dat hogere productie op het continent en minder import uiteindelijk kan leiden tot betere voedselzekerheid in Afrika ten zuiden van de Sahara.
Vooral boeren die afhankelijk zijn van neerslag, hebben het potentieel om hun tarweproductie uit te breiden.

Een tijdens de conferentie gepresenteerd rapport richt zich op twaalf Afrikaanse landen waar traditioneel tarwe wordt verbouwd: Angola, Burundi, de Democratische Republiek Congo, Ethiopië, Kenia, Madagaskar, Mozambique, Rwanda, Tanzania, Oeganda, Zambia en Zimbabwe.
In deze landen valt genoeg regen voor opbrengsten die voldoende zijn om zelfvoorzienend te worden. De studie laat zien dat 20 tot 100 procent van de landbouwgrond in deze landen geschikt is voor winstgevende tarweproductie.

Verstedelijking

Nicole Mason, universitair docent Internationale Ontwikkeling de Michigan State University, een van de sprekers tijdens de conferentie, zei dat de vraag naar tarwe wordt opgedreven door verschillende factoren.

Tarwe, vooral verwerkt in brood, pasta en graanproducten, is het op een na belangrijkste basisproduct in ontwikkelingslanden. Het is ook een belangrijke bron van proteïnen. Maïs staat nog op de eerste plaats, maar tarwe is bezig met een opmars in Afrika ten zuiden van de Sahara.

“Tarweproducten zijn betaalbaarder geworden, de bevolking is gegroeid en de inkomens zijn gestegen. Consumenten in de stad geven meer uit aan tarwe dan consumenten op het platteland, dus de snelle verstedelijking in Afrika speelt ook een rol bij de vraag naar tarwe”, zegt Mason.

De veranderende levensstijl van Afrikaanse vrouwen speelt ook een rol. “Vrouwen werken vaker buiten de deur en hebben minder tijd om eten te bereiden. Daarom kopen ze eten dat gemakkelijk en snel klaar is, zoals brood en pasta.”

Water en kunstmest

De stedelijke bevolking zal in de komende veertig jaar naar verwachting met 300 procent groeien. Als boeren in de regio hun productie opvoeren met 10 tot 25 procent, zou dat winstgevend zijn, volgens de onderzoekers van Cimmyt.

Hans-Joachim Braun, directeur van het Global Wheat Program van Cimmyt, zegt dat Afrika in staat is zelf te produceren wat het nu aan tarwe importeert. “Veel gewassen kunnen goed in Afrika geteeld worden, maar het ontbreekt aan water en kunstmest”, zegt hij.

Er zijn investeringen nodig in zaad en technologie om Afrika een zelfvoorzienende tarweproducent te maken. Als dat gebeurt, kan Afrika niet alleen voor tarwe, maar ook voor een aantal andere gewassen een van de belangrijkste producenten ter wereld worden.

Maar er is meer nodig om dat doel te bereiken. De belasting op import levert problemen op voor de landbouwsector. Veel hindernissen hebben te maken met het beleid van de landen zelf, zegt Braun.
Veel Afrikaanse landen produceerden op grote schaal tarwe tot de jaren tachtig. Omdat in die tijd tonnen voedselhulp werden gegeven, daalden de internationale prijzen sterk.

Kleine boeren zijn verantwoordelijk voor het grootste deel van de productie in landen in Afrika ten zuiden van de Sahara. Braun wijst erop dat deze boeren betere zaadvarianten nodig hebben om hun productie te verbeteren. “Ook moeten we er zeker van zijn dat de tarwe verwerkt kan worden en dat de infrastructuur er is om de producten bij de consument te krijgen.”

Armoedebestrijding kan op lange termijn een positief bijeffect zijn van de tarweproductie, zegt Mason. “Als de producten van kleine boeren in trek raken bij stedelingen, verdienen ze meer geld en dat draagt bij aan armoedevermindering.”