23.000 ton transgeen lijnzaad geblokkeerd in Gent

Volgens het FAVV is er geen gevaar voor de volksgezondheid en gaat het om een ‘accident de parcours’ van de Canadese invoerder. In Duitsland zou het lijnzaad al in brood en muesli terecht zijn gekomen.
Op 8 september schakelden de Duitse Autoriteiten het ‘Rapid Alert System’ van het Europees Voedselagentschap (EFSA) in omdat ze sporen aantroffen van de genetisch gemodificeerde vlassoort FP 967 in een partij lijnzaad.
Het ging om lijnzaad, afkomstig van Canada, dat via de Gentse haven het continent binnen kwam. De vondst was opmerkelijk, omdat het om een GG variant gaat die nooit gecommercialiseerd werd.

Veldproeven 

De transgene vlassoort FP 967 (ook Triffid genoemd) werd in de jaren ‘90 ontwikkeld op de Canadese universiteit van Saskatchewan en kreeg in 1998 een goedkeuring van de autoriteiten. De licentie verviel in 2001. “Dat gebeurde onder druk van de Canadese vlasboeren,” zegt Linn Dumez van de Bond Beter Leefmilieu (BBL), de koepelvereniging van 150 natuur- en milieuorganisaties.
“Zij vreesden dat een eventuele contaminatie met andere vlassoorten hun export naar Europa in het gedrang zou brengen, want 70 procent van de Canadese lijnzaaddteelt is voor de Europese markt bestemd.” Hoe de transgene variant in de partijen lijnzaad zijn terecht gekomen, wordt uitgezocht. Het feit dat er in Canada veldproeven waren, zorgde jaren geleden wellicht voor de contaminatie.

Geen gevaar voor volksgezondheid

Volgens het FAVV is er absoluut geen gevaar voor de Volksgezondheid. “We hebben stalen genomen en drie van de vier monsters gaven een ggo-positief resultaat. Maar de sporen zijn klein waardoor ze eerder wijzen op een accident de parcours van de Canadese producenten dan op kwaad opzet,” zegt Lieve Busschots van het Voedselagentschap.
De verwerkers van lijnzaad zijn allerminst te spreken over het incident. “Onze olieindustrie is grotendeels afhankelijk van die Canadese import,” zegt Yvan Dejaegher, directeur-generaal van de beroepsvereniging van de mengvoederfabrikanten BEMEFA.
“Jaarlijks wordt in ons land 450.000 ton lijnzaad verscheept. België fungeert als Europese draaischijf en indien het Europese Voedselagentschap (EFSA) het licht niet op groen zet, riskeren we een uitvoerstop over heel Europa. Wij gaan alleszins het Europese Voeselagentschap Efsa aanporren om advies te geven. Bovendien verwachten wij van de Canadese autoriteiten dat zij de partijen lijnzaad voortaan zelf bemonsteren en de analyseresultaten meesturen voor die in schepen naar de Gentse haven vertrekken. We kunnen ons geen risico’s veroorloven”.

Havens bevroren

De tijd dringt. De Canadese oogsten moeten voor half november verscheept worden, want vanaf dan raken de havens er bevroren. “België fungeert als stockageplaats voor de Canadezen. Als die trafiek in het gedrang komt, riskeren hier in Vlaanderen alleen al 300 tot 400 mensen in de olie-industrie werkloos te worden. We hebben er dus alle belang bij dat zowel politici, producenten, verwerkende industrie als inspectiediensten hun verantwoordelijkheid in dit dossier opnemen”.
Ondertussen is één schip met 6500 ton lijnzaad vrijgegeven. Er moet nog ruim 15.000 ton lijnzaad bemonsterd worden. “Wat niet vrij te krijgen is, dus wat sporen van transgeen lijnzaad bevat, zal door de producent teruggeven worden of komt in aanmerking voor technische toepassingen zoals verf,’ aldus Dejaegher. Naast die technische toepassing, wordt lijnzaad vooral verwerkt voor menselijke consumptie, in brood bijvoorbeeld, of voor diervoeding verwerkt. Vooral melkvee, vleesvee, leghennen krijgen lijnzaad in hun voeding. Omega 3-eieren of Campina merkt zijn tastbare voorbeelden.
“Dit incident bewijst dat het onmogelijk is de verspreiding van ggo’s in de hand te houden,”aldus Linn Dumez van BBL. “Er zijn nog erg veel onzekerheden over de impact van genetisch gemodificeerde gewassen op het milieu en de volksgezondheid. Wetenschappers zijn het niet eens en langetermijneffecten zijn nog onvoldoende onderzocht.”