Bernie Sanders krijgt steeds meer steun aan democratische kant

Tijdens het democratische debat in Charleston, South Carolina, stonden drie kandidaten op het podium, Martin O’Maley, Hillary Clinton en Bernie Sanders. Joe Biden gaf eind oktober verstek.

O’Maley, de voormalig gouverneur van Maryland - en inspiratie voor de tv-serie The Wire - behaalt sinds het begin van de verkiezingsrace gestaag één tot drie procent van de stemmen, waardoor media-aandacht vooral gaat naar de onoverwinnelijk geachte Hillary Clinton en de democratische socialist Bernie Sanders.

Politiek analisten waren na afloop van het debat terughoudend om een duidelijke winnaar of verliezer aan te wijzen, en onderlijnden in plaats daarvan het ene kenmerk dat het democratische debat zichtbaar onderscheidde van het republikeinse debat: beschaafdheid. Ondanks gerichte aanvallen op beleidsvoorstellen, lieten de kandidaten zich niet verleiden tot makkelijke populistische aanvallen op de personae van hun tegenstanders.

Desalniettemin viel op dat Sanders bewust een offensieve retoriek gebruikte. Hij stond duidelijk in het centrum van de aandacht en maakte hiervan gebruik om een aantal - naar Amerikaanse normen - uitgesproken linkse voorstellen te poneren, onder andere omtrent toegang tot gezondheidszorg, het aan banden leggen van grootbanken (waarover hij zei ‘hoe vreemd dat banken strafrechtelijke vervolging zo makkelijk kunnen ontkomen, terwijl jongeren die marijuana roken onvermijdelijk in de gevangenis belanden’), en een politiek onafhankelijk van de wapenlobbies (een onderwerp dat bijzonder gevoelig lag in Charleston, waar deze zomer nog een schietpartij plaatsvond die het leven kostte aan negen kerkgangers).

‘Deze campagne gaat niet enkel over het kiezen van een president, maar over een politieke revolutie om het land te transformeren’

Dit debat beschrijven als een onbetwiste overwinning van Sanders zou echter niet accuraat zijn. De retoriek en voorstellen van Sanders en Clinton zijn te verschillend om enkel te beoordelen op basis van wie het meeste overtuigingskracht had. De vraag is daarom niet enkel wie gisteren zichzelf het best presenteerde, maar vooral hoe links de democratische kiezer in de VS de laatste jaren is geworden en hoezeer die kiezer zich wil afkeren van het traditionele partijsysteem, vertegenwoordigd door Clinton.

Clinton, als voormalig Secretary of State, predikt gematigdheid, ervaring en continuïteit. Sanders, als senator van Vermont met een actieve geschiedenis in de burgerrechtenbeweging, staat voor radicalere voorstellen. In zijn eigen woorden ‘Deze campagne gaat niet enkel over het kiezen van een president, maar over een politieke revolutie om het land te transformeren’.

Het debat toonde vooral dat, ondanks deze revolutionaire woorden, Sanders de enige kandidaat is - aan weerszijden - die reeds sinds het begin van de campagne consistent hetzelfde verhaal brengt, een strategie die op steeds meer bijval kan rekenen in een afvalrace waarin kandidaten de meest groteske uitspraken of positiewissels niet schuwen in een poging om stemmen te winnen in twijfelstaten.

Deze standvastigheid heeft Sanders een winst opgeleverd van ongeveer dertig tot vijfendertig procent in het laatste jaar, en maakt dat hij momenteel een feitelijk kans heeft om de voorverkiezing in twijfelstaten zoals Iowa of New Hampshire te winnen op Clinton. Deze staten zijn toonaangevend voor de voorverkiezingen in andere staten, worden gezien als representatief voor het Amerikaanse electoraat, en kunnen een bepalende invloed hebben op de bereidheid van kiezers in andere staten om hun steun te verlenen aan een bepaalde kandidaat.

Sanders is echter nog ver van een Democratische nominatie. Zelfs indien hij deze twijfelstaten zou winnen, is de vraag hoe hij zijn verhaal beter kan afstemmen op de realiteit van minderheidsgroepen, die dominant zijn in een aantal grote staten, en momenteel weinig aansluiting vinden bij Sanders’ verhaal.

Het debat van gisteren toonde echter een kandidaat die standvastigheid en passie toonde in een race die voor vele kandidaten een uitputtingsslag is. Zijn slotzin ‘Ik zeg hierbij duidelijk dat de overheid van de Verenigde Staten toebehoort aan ons allen en niet aan een handvol rijke campagnebonzen’, kon dan ook op het luidste applaus van de avond rekenen.

Tine Destrooper is Managing Director van het Center for Human Rights and Global Justice van de rechtsfaculteit van de Universiteit van New York.