Europa in 28 zetels

Voor veel Europeanen zijn het zware tijden geweest. De crisis was niet enkel een financiële bosbrand voor Europa, maar vooral een vertrouwenscrisis. Nog nooit was het imago van de Europese Unie zo onsexy. Vooral jongeren voelen zich weinig gehoord in de klinische wereld van maatpakken en witte boorden in Brussel. Nochthans is de invloed van Europa op hun dagelijkse leven én toekomst niet min.

Voorzitter van het Europees Parlement Martin Schulz waarschuwde bij de opening van de EU-top gewijd aan de aanpak van jeugdwerkloosheid in juni nog dat het vertrouwensdeficit wel eens de grootste uitdaging voor de EU zou kunnen worden. Een op 4 jongeren in Europa is werkloos, in sommige deelstaten loopt dat op tot twee op drie. Ook Duits bondskanselier Angela Merkel waarschuwde in een interview met de Britse kwaliteitskrant The Guardian voor het stijgende aantal Europese NEETs jongeren (Not in Employment, Education or Training).

Generatiekloof

Ondanks ambitieuze pogingen van de Unie om jongeren op de Europese agenda te krijgen, denk aan de grootschalige MTV-campagne “Hello Europe” die jongeren in de aanloop naar de vorige Europese verkiezingen over heel Europa de kans gaf op groot scherm hun stem de ether in te sturen, bewijst de Eurobarometer van mei 2013 dat de kloof tussen jongeren en de EU nog lang niet gedicht is. In de enquête geeft drie op tien jongeren in Europa aan niet te zullen stemmen. De meerderheid gelooft niet dat hun stem enig verschil zal maken en dat Europa zich te weinig bekommert om de belangen van jongeren.

Het Europese Jeugdforum (EYF) publiceerde samen met het Internationale Instituut voor Democratie en Electorale Bijstand onlangs een grootschalig onderzoek bij jongeren en Parlementsleden naar de oorzaken en gevolgen van dit stemgedrag. Daaruit blijkt dat het absenteïsme onder jongeren in Europese verkiezingen en de afwezigheid van jonge thema’s en kandidaten in de manifesten van partijcampagnes elkaar in de hand werken.

Hoe minder politici thema’s die de belangen van jongeren verdedigen  opnemen in hun campagnes en jonge kandidaten naar voor trekken in hun lijsten, hoe apathischer jongeren zich tegenover Europa zullen gedragen. De afwezigheid van jonge Europeanen in het stemhokje zorgt er dan weer voor dat de meeste Parlementskandidaten bij het opstellen van hun verkiezingsmanifesten ook weinig nut zien in thema’s die deze leeftijdsgroep aanbelangen.  

Wij zijn Europa

Maar betekent dit scepticisme ook dat jongeren zich steeds minder Europeaan voelen? Volgens Giuseppe Porcaro, Secretaris Generaal van het EYF is er geen apathie tegenover Europa, maar zijn jongeren gewoon niet akkoord met de manier waarop in Europa politiek wordt gevoerd. Achter wantrouwen over een economische boa constrictor waarop niemand verliefd kan worden, schuilt misschien wel een unie van mensen die zich steeds meer Europeaan voelt.

“Als er één probleem groter is dan de euro”, schrijft Geert Mak, auteur van de bestseller ‘Reizen in Europa tijdens de 21e eeuw’ in een essay ‘State in the European Union’ (2011), “dan is dat het Europese democratische tekort. Er is zoveel bereikt. Er valt zoveel te verliezen”. Mak gelooft niet dat Europese burgers zich hebben gekeerd tegen het Europese project in het algemeen. “Het enige wat ze willen is dat de politiek, ook de Europese, zich weer organiseert rond de realiteit van hun dagelijkse bestaan. Het gaat om ons allemaal, waar we ook leven: in Helsinki, Brussel, Berlijn, Athene, Budapest en Barcelona. Wij, Europese burgers.”

Dat “wij zijn Europa” gevoel onder jongeren is de basisgedachte achter deze Europese marathon. Het is immers hun toekomst die breekbaar wordt als Europa geen antwoord vindt uit de crisis, omdat uitgerekend zij de plannen voor Europa 2020 die nu op tafel liggen aan den lijve zullen ondervinden, omdat ook zij meer dan wie ook verstrikt raken in een complex net van bureaucratische, logge instellingen die wel een impact hebben op hun leven maar ver van hun bed staan.

Achter de werkloosheidscijfers, het groeiend scepticisme, nationalisme, extremisme, etc… zit geen verloren generatie, maar een generatie millennials die het oude continent doet bewegen. Een generatie die opgroeide in een Babylonische spraakverwarring, maar ergens wel gelijkaardige idealen, een geschiedenis en cultuur deelt.

Zoals Kennedy in 1963 zijn bekende uitspraak “Ich bin ein Berliner” deed, voelden we ons ook allemaal deel van dezelfde realiteit tijdens de oorlog in Sarajevo in de jaren negentig, sprongen jongeren vanuit alle uithoeken van Europa massaal op de trein naar Warschau om bescherming van het klimaat op te eisen, zaten we aan het televisiescherm gekluisterd toen de ineenstorting van Kauphting de crisis inluidde, of recenter, waren we verontwaardigd over absurd extremisme toen Andres Breivik in Uttoya in 2011 tientallen jonge Noren van hun toekomst beroofde.

Zetelsurfen door Europa

Wat betekent het vandaag om jong te zijn in de verschillende lidstaten van de EU? Wie gaat stemmen en waarom? Hoe Europees voelen jongeren zich en wat betekent Europa voor hen? Drie maand lang zal Tess hier een blog bijhouden van haar anekdotische reis door Europa, van hoofdstad naar hoofdstad, van zetel naar zetel recht naar het epicentrum van 28 jonge levens.

De reis loopt van de Berlijnse muur naar het EU hoofdkwartier in Brussel tot Thessaloniki, dit jaar Europese Jeugd Hoofdstad, plaatsen waar Europa gevoeld, bedacht, tegengewerkt, gevormd of in vraag gesteld wordt. Het resultaat? Een portretreeks van jongeren uit alle 28 hoofdsteden die een slaapplaats in hun zetel en intieme kijk in hun dagelijks leven aanbieden.

Couchsurfing of slapen op een zetel bij locale mensen die je een bed of sofa aanbieden vanuit gastvrijheid en interesse in andere culturen, is al jaren een populaire en budgetvriendelijk manier van reizen onder jongeren wereldwijd. Op dit moment registreerde ‘s werelds populairste ‘ontmoetingswebsite’ tussen surfers en hosts al meer dan 1,3 miljoen unieke profielen, waarvan de helft Europeanen. In de top 5 van meest bezochte Europese bestemmingen op het platform schitteren 3 Europese topsteden (Parijs, Londen, Berlijn) en 1 kandidaat lidstaat (Turkije). De meeste leden zijn gemiddeld 27 jaar en tussen 18-35 jaar jong.