‘Van waar ben je?’ Die vraag zet me elke keer aan het denken. Van waar je geboren bent? Dan ben ik van Rwanda. Van waar je ouders komen?
Chia seeds from Congo, anyone?
In één van de meest door onveiligheid geteisterde zones van Congo, de provincie Noord-Kivu, blijf je overal mensen tegenkomen die zoeken naar een betere toekomst voor hen en hun kinderen. Sommige ideeën komen wel uit een heel verrassende hoek.
Faustin Mumbere stuurde me een e-mail dat hij via een website in Frankrijk vernomen had dat ik voor Vredeseilanden op het eiland Idjwi werk, en dat ik actief ben in het ondersteunen van vermarktingsketens voor landbouwproducten. Of ik hen zou kunnen helpen om afnemers te vinden voor hun chia seeds?
Dat de wegen van het internet soms verrassend zijn, heb ik al vaker mogen ondervinden. Ook al is het via een omweg, toch heeft Faustin me weten te vinden, en dat is uiteindelijk het enige dat telt.
Krachtvoedsel
Ik viel uit de lucht. Chia seeds? Nooit van gehoord. Ik heb zelfs moeten opzoeken hoe je het precies moet uitspreken. Ook dat vind je op internet. En nog zoveel meer. Dat het gaat om een ‘novel food’ en een ‘power food’. Een voedingsmiddel dat bulkt van de eiwitten, mineralen, vitamines, omega3-vetzuren, geen gluten bevat en positieve effecten heeft op de gezondheid, zeker voor diabetici en hoge bloeddruklijders en als preventie tegen prostaatkanker. In heel wat natuurvoedingswinkels in Europa en de VS zijn de zaden al volop te verkrijgen. Ze blijken ook een interessante vervanger te zijn voor eieren in allerlei gebakken producten. Dat is in deze duistere fiproniltijden zeker ook meegenomen!
Faustin had toevallig over de nieuwe teelt gehoord in Oeganda en had wat zaden meegebracht om ze in de Kivu uit te proberen. De plant deed het wondergoed. Ze is afkomstig uit Centraal-Amerika en is dus een korte-dagplant, wat betekent dat de teelt binnen de keerkringen moet gebeuren om te renderen. Een ideale teelt om de landbouw in Afrika te diversifiëren. Op voorwaarde natuurlijk dat de productiekosten competitief zijn, want in de Verenigde Staten zijn de boeren blijkbaar ook al op de chia-kar gesprongen met gewijzigde variëteiten.
Logisch ook, de plant komt van bij de buren. Ze is inheems in Mexico en was al erg gegeerd bij de Inca’s, Maya’s en Azteken. Toch noemt ze Salvia hispanica, waarmee is aangetoond dat ook in de plantkunde de kolonisatie haar sporen heeft achtergelaten.
Een ton per hectare
Faustin heeft via een vzw waar hij de voorzitter van is, SOPEDI (solidariteit van personen geëngageerd in integrale ontwikkeling), de teelt van chia aangepraat aan de leden. Hij was eerst de provinciale minister van landbouw gaan polsen, maar die man zag alleen maar het mogelijke geldelijk gewin, en niet de vele andere potentiële voordelen. Hij weet immers niets van landbouw. Voordien was hij minister van justitie.
Chia is een lipbloemige, met een teeltcyclus van 2,5 tot 3 maanden en zou een mooie aanwinst kunnen zijn voor teeltrotaties omdat het om een andere botanische familie gaat dan de courante voedingsgewassen. Ze blijkt ook ongevoelig te zijn voor seizoenen als het maar voldoende regent en zou dus het hele jaar door kunnen worden gekweekt, wat teeltprogrammatie volgens bestelling zeer goed mogelijk maakt. De plant is niet veeleisend, niet gevoelig aan ziektes, kan perfect biologisch worden geteeld (wat hier ook gebeurt, by default) en haalt een gemiddeld rendement van een ton per hectare.
Maar dan is natuurlijk de hamvraag: wie zou de chia zaden van Congo kopen?
Lokaal is de plant voor de meeste mensen onbekend. Faustin en zijn team hebben ze al volop uitgetest en niet enkel de zaden zijn bruikbaar: de bladeren bereiden ze als spinazie en de gedroogde bloeiwijzen die overschieten na het verwijderen van de zaden kunnen nog dienen voor een infuus (chia is verwant aan salie en munt), of geven ze als voeder aan geiten en konijnen.
In Butembo, waar suikerziekte veel voorkomt, zijn al wat patiënten aangetrokken door de plant, en lokaal is er al een prijsvorming tot stand gekomen van 3000 Congolese frank (1,7 €) per kg. Maar de plaatselijke vraag is nog erg klein. En straks, in september, wordt er naar verwachting 10 ton van de zaden geoogst.
Produceren zonder afzetmarkt is nooit een goed idee. Maar het is te laat om daarover nu te gaan redetwisten: die 10 ton zitten eraan te komen. Het is nu vooral een kwestie om zo snel mogelijk marktcontacten te leggen.
In Oeganda blijkt er al een georganiseerde markt te bestaan. Al-Jazeera berichtte onlangs dat de vraag naar chia-export uit Oeganda maar voor 30% kan worden voldaan. De lokale markt is ook al goed geëvolueerd, met prijzen voor de consument rond 7 € per kilo. Dus gaan we zeker op korte termijn eens aankloppen bij Sage Uganda en Chia Organic in Kampala om hun interesse voor chiazaden uit het buurland te wekken.
Rechtstreekse invoer
Maar uit ervaring weten we dat vele tussenpersonen de prijs voor de boeren drukken. Het is altijd te verkiezen om de keten tussen boeren en verdelers zo kort mogelijk te houden. Kunnen we de kracht van Mo* even toetsen? Is er onder jullie, trouwe Mo*-lezers, toevallig iemand met contacten in de wereld van natuurvoedingswinkels in België of Nederland? Bestaat daar interesse voor rechtstreekse invoer van chiazaden uit Congo? Een supergezond product dat bovendien nieuwe kansen biedt aan kleine boeren die zich in uiterst moeilijke omstandigheden blijven weren voor een betere toekomst?
Hartelijk dank alvast voor alle mogelijke hints, suggesties en voorstellen!
Maak MO* mee mogelijk.
Word proMO* net als 2790 andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.
Meer verhalen
-
Reportage
-
Nieuws
-
Nieuws
-
Nieuws
-
Nieuws
-
Nieuws