Vlaanderen zit vol... gastvrije vrijwilligers

Maak kennis met Gastvrij Netwerk vzw, de koepel van autonome lokale vrijwilligersorganisaties met een hart voor vluchtelingen in Vlaanderen en Brussel. Het Netwerk wil hun acties coördineren en optimaliseren, om zo de vluchtelingencrisis aan te pakken waar ze zich het ingrijpendst voordoet: het lokale niveau.

SP Groningen (CC BY-NC-ND 2.0)

 

11.11.11. bewees het al een paar maanden geleden: de Vlaming is solidair met vluchtelingen. In een peiling die het liet uitvoeren, was maar liefst 80% van de respondenten klaar en duidelijk: ‘wir schaffen das’. Meer nog, in de marge van het ronkende publieke debat rond de vluchtelingencrisis zetten duizenden mensen in Vlaanderen zich dagelijks in om kersverse nieuwkomers een thuis te bieden in hun gemeente. Vlaanderen zit vol warme mensen, zo blijkt. Gastvrij Netwerk vzw wil hen ondersteunen.

Verenigde vrijwilligers

De vzw werd opgericht in maart 2015 met medewerking van Vluchtelingenwerk Vlaanderen en fungeert als koepelorganisatie voor autonome vrijwilligersgroepen, vzw’s en feitelijke verenigingen die met vluchtelingen werken. ‘We hebben dezelfde doelgroep, visie en missie als Vluchtelingenwerk, maar dan op het lokale niveau’, legt initiatiefneemster Josee Goethals uit.

Meer lokale coördinatie bleek broodnodig. ‘De kloof tussen het nationale niveau, waar de meeste professionele organisaties op mikken, en wat er lokaal gebeurt, is erg groot. Terwijl het belangrijkste werk daar moet gebeuren.’

‘We willen een platform zijn waar vrijwilligers te rade kunnen gaan bij elkaar’

Met 37 leden en een tot nu toe onzeker statuut, is de vzw nog in volle groei. Maar Josee Goethals is ambitieus. ‘We hebben een lijvige toolkit ontworpen voor de begeleiding en ondersteuning van erkende vluchtelingen. We willen dus een platform zijn waar vrijwilligers te rade kunnen gaan bij elkaar.’

Gastvrij Netwerk vzw wil een brug leggen tussen de overheid, professionele diensten, vluchtelingen en de bredere lokale bevolking. ‘Er zijn nog te veel lacunes in de lokale aanpak van het vluchtelingendossier, zowel voor vrijwilligers als mensen op de vlucht. Ze worden te veel aan hun lot overgelaten eens ze in een gemeente neerstrijken.’

De wil tot formaliseren

Dat wordt beaamd door Robin Vandevoordt, postdoctoraal onderzoeker aan de Universiteit Antwerpen. ‘Vluchtelingen moeten zichzelf hier heruitvinden, en wij maken het hen daarbij niet altijd even gemakkelijk. Onze solidariteit is heel sterk geformaliseerd: van opvang over materiële hulp tot taalinitiatie is alles strikt gekaderd in een uitgebreide professionele hulpverlening.’

‘Onze solidariteit is heel sterk geformaliseerd’

Terwijl die erop gericht is om mensen klaar te stomen voor een autonoom bestaan in de samenleving, werkt het in veel gevallen hun afhankelijkheidspositie in de hand. Met alle gevolgen van dien. ‘Nieuwkomers blijven eerder weg uit de hulpverlening om die afhankelijkheid te verkleinen, of zetten veel te snel de stap naar werk en huisvesting onder hun niveau. Dat werkt op langere termijn contraproductief.’

Daarbij komt nog dat die formalisering het contact met de Belgische buren bijzonder stroef maakt. ‘Ook ons sociaal leven verloopt in een formeel kader: we gaan naar de sportclub, of de kookcursus. Dat lijkt evident, maar het vormt een grote barrière voor die mensen om echt te participeren.’

(c) Ibrahim Rahmah

Vrijwilligers rond de tafel op de netwerkdag van Gastvrij Netwerk vzw. Door Ibrahim Rahmah.

Vluchtelingen voor vluchtelingen

Net hier springen de vrijwilligersorganisaties in de bres. ‘Gastvrije vrijwilligers bieden een antwoord op die problematieken’, zegt Robin Vandevoordt. ‘Ze verlagen de drempel, bieden dat broodnodige persoonlijke, informele contact. Meer nog, het schept de ruimte voor nieuwkomers om zelf het heft in handen te nemen en makkelijker de stap te zetten naar professionele hulpverlening.’

De tijd dat nieuwkomers de passieve ontvangers van barmhartigheid waren, is voorgoed voorbij. In Merchtem althans. Daar gaan enkele vluchtelingen van deur tot deur om in gesprek te gaan met hun buren. Een van hen is Ibrahim Rahmah, een jonge Irakese vluchteling. ‘Ik woon nu al meer dan een jaar in Merchtem en hoewel er veel culturele verschillen zijn, denk ik toch dat wij allemaal vlot kunnen samenwonen.’

De Merchtemse huisbabbels zijn maar een voorbeeld van hoe samenleven in diversiteit op lokaal niveau gedragen wordt door vrijwilligers, en dit aan beide kanten van het spectrum. ‘Het is dan ook cruciaal voor vrijwilligersorganisaties om politieke aandacht te trekken en aan te tonen dat die solidariteit er weldegelijk is’, aldus Robin Vandevoordt.

Oktober 2018 en verder

Want de gemeenteraadsverkiezingen van oktober 2018 zijn al in zicht. Vrijwilligers zitten in pole position om de vluchtelingenproblematiek op de lokale politieke agenda te duwen.

‘We moeten het lokale bestuur duidelijk maken dat het in hun eigen belang is om meer te doen voor vluchtelingen’

‘We moeten het lokale bestuur duidelijk maken dat het in hun eigen belang is om meer te doen voor vluchtelingen’, zegt Hilde Geraets van ORBIT vzw, die met de campagne ‘IkStemOok’ nieuwkomers wil aansporen om gebruik te maken van hun stemrecht.

Het mag duidelijk zijn dat zowel vrijwilligers als nieuwkomers grote uitdagingen te wachten staan om de vluchtelingencrisis lokaal op een adequate manier aan te pakken. Daar staan ze graag niet alleen voor. Met Gastvrij Netwerk vzw zijn ze alvast een bondgenoot rijker.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.