‘Ik ben een vechter’: een vrouwelijk parlementslid in Jordanië vecht voor vrouwenrechten

Bani Mustafa, bezig aan haar derde termijn als parlementslid, weet met haar krachtige en onmiskenbare stem en bijgaande handbewegingen, die steeds heviger worden in een discussie over vrouwenrechten, als geen ander haar punt over te brengen.

‘Ik ben een vechter … Ik stop niet’, vertelde ze in een interview bij haar zus thuis in haar geboortestad Jerash, ten noorden van de hoofdstad Amman.

Haar meest recente en ophefmakende overwinning dateert van augustus: Jordaanse wetgevers stemden voor de afschaffing van een wet die verkrachters vrijuit liet gaan als ze trouwden met hun slachtoffers. Al sinds 2013 strijdt Bani Mustafa voor de afschaffing ervan.

Ze vertelt dat ouders vaak akkoord gingen met dergelijke huwelijken om de eer van de familie niet te schande te brengen, maar ze zegt dat meisjes niet “als geschenk” mogen gegeven worden aan hun verkrachters.

‘(Het was) de tweede keer (ooit) dat ik heb geweend in het parlement … Ik voelde me terug moeder – het is mijn kindje’, zegt Bani Mustafa over de wetswijziging.

Een jonge leider

Bani Mustafa droomde van kindsbeen af om een leiderfiguur te worden en als jong meisje deed ze mee aan de verkiezingen voor de studentenraad in Jerash.

Uiteindelijk werd ze advocate en maakte ze haar leidersambities pas echt waar in 2010: ze werd het toen jongste parlementslid voor de provincie Jerash, vastberaden om vrouwenkwesties vooraan op de agenda te plaatsen.

Ze maakte deel uit van een advocatengroep in Jerash, wat Bani Mustafa (38 jaar), naar eigen zegen, motiveerde, om in de politiek te gaan.

‘Ik merkte dat ik bij machte (was) om voor anderen iets te betekenen’

‘Het was mijn eerste ervaring met het dienen en vertegenwoordigen van anderen … (en) ik merkte dat ik bij machte (was) om voor hen iets te betekenen’, zegt Bani Mustafa.

Volgens lokale cijfers wonen in Jerash, dat bekend staat om zijn Romeinse sites en fruitboom-en olijfgaarden, meer dan 230.000 mensen (op een totaal van 9,5 miljoen). Daarvan zijn er 660.000 Syrische vluchtelingen volgens de laatste VN-cijfers.

Dollend met haar twee liefkozende zonen brengen Bani Mustafa en haar man hun twee zonen (11 en 9) groot op de weelderige heuvels van Jerash.

Ze wordt echter terug ernstig wanneer ze praat over het evenwicht tussen het moederschap en haar politieke leven. Ze meent dat ze hierop oneerlijk wordt beoordeeld en dat dit geen punt zou zijn als ze een man was geweest.

Ze weigert zich schuldgevoelens aan te laten praten voor het combineren van een belangrijke positie met het moederschap.

‘Ik weet dat ik binnen mijn publieke functie mezelf als moeder beter maak en mijn kinderen dus ook meer kan bieden’, legt ze uit.

Een vrouw met een mening

Vooraleer Bani Mustafa vertrekt voor haar dagelijkse urenlange traject van Jerash naar Amman, zorgt ze er altijd voor dat er twee boeken in haar zak zitten – de Jordaanse grondwet en de verordeningen van het parlement.

Deze gebruikt ze als wapens tegen wie haar de weg verspert. ‘Geloof me, dat wil je niet’, zegt ze al lachend.

Ze is een vastberaden politica die zichzelf beschrijft als iemand die altijd een mening heeft en een sterke visie over wat haar passioneert.

‘In Jordanië en de Arabische wereld moeten vrouwen die aan politiek doen, focussen op vrouwenrechten’

Haar verwezenlijkingen gaan van het aanzetten tot het aanpassen van de Jordaanse nationaliteitswet, die toelaat dat kinderen van een Jordaanse moeder en een niet-Jordaanse vader burgerschap kunnen krijgen, tot ervoor zorgen dat seksuele intimidatie veroordeeld wordt in het strafwetboek.

Bani Mustafa vecht ook voor vrouwen in scheiding.

‘In Jordanië en de Arabische wereld moeten vrouwen die aan politiek doen, focussen op vrouwenrechten, en (niet) beschaamd zijn dat ze daar op focussen’, zegt ze. ‘Ik kan niet toekijken en me hullen in stilzwijgen.’

De politiek hoeft geen mannenwereld te zijn

In het parlement is Bani Mustafa in haar sas: ze converseert met haar voornamelijk mannelijke collega’s, vertelt hier en daar een grapje, maar overtuigt wanneer de discussie terug serieus wordt.

Vrouwen vormen de minderheid in de kamer. Van de 130 zitjes in het Huis van Vertegenwoordigers worden er 20 ingenomen door vrouwen, waarvan er 15 door quota zijn vastgelegd. Bani Mustafa probeerde deze quota op te trekken tot 23 zitjes, maar dit voorstel werd verworpen.

In de senaat worden op dit moment 9 van de 65 zitjes ingenomen door vrouwen.

‘Het is belangrijk dat vrouwen vertegenwoordigd zijn op alle posities, op alle plaatsen, en dus ook op sleutelposities en als leiders’, zegt Bani Mustafa.

De politica is op een commissie voor duurzame ontwikkeling waar ze samen met een aantal vrouwelijke collega’s kennisneemt van de laatste reeks van algemene doelen vooropgesteld door de VN – doel vijf is dan weer extra belangrijk voor haar mannelijke collega’s, oordeelt ze.

Er is nog een lange weg te gaan voor vrouwenrechten in het Jordanië, waar 33 percent van de vrouwen werkloos is.

Nummer 5 van de 17 doelen is gericht op gendergelijkheid en het versterken van de positie van vrouwen en meisjes tegen 2030. Dit zal volgens haar makkelijker te verwezenlijken zijn als iedereen in hetzelfde team zit.

Ze hoopt dat er op een dag evenveel vrouwen als mannen zetelen in het parlement.

‘Als vrouwen de kans krijgen, zullen ze creatiever zijn en meer problemen oplossen in Jordanië’, zegt Bani Mustafa, maar ze voegt eraan toe dat er nog een lange weg te gaan is voor vrouwenrechten in het koninkrijk, waar 33 percent van de vrouwen werkloos is.

‘We investeren niet in hun vaardigheden, capaciteiten en opleiding. En dit is niet alleen een verlies voor de vrouwen zelf, maar voor het hele land’, zegt ze.

Vertaling: Joris Versmissen