Mondiale journalistiek in ongewone tijden

Wij pleiten voor open grenzen (voor journalistiek)

(c) Iratxe Alvarez

Jago Kosolosky en Gie Goris

“Terwijl de wereld ons dwingt tot internationale samenwerking en smeekt om mondiale remedies voor alles van het coronavirus tot de klimaatcrisis, is er nog steeds veel te weinig aandacht voor mondiale journalistiek.” En dat betreuren Gie Goris en Jago Kosolosky, respectievelijk huidig en toekomstig hoofdredacteur van MO*.

Vanaf 1 augustus 2020 neemt Jago Kosolosky (28) het roer over van Gie Goris (65) als hoofdredacteur van MO* (magazine en nieuwssite). Je kan het journalistieke werk van MO* ondersteunen door proMO* te worden.

Informatie is levensbelangrijk. Wie daar in deze coronatijden nog aan twijfelt, moet dringend uit zijn bunker kruipen. De Chinese overheid belemmerde wekenlang een efficiënte aanpak van het nieuwe coronavirus door de heersende cultuur van censuur. De Amerikaanse president zorgde voor een vergelijkbaar effect door te spotten met de wetenschap. En in Italië werd de ernst van het verhaal geminimaliseerd om economische belangen niet te schaden.

Doorheen alle verschillen blijkt dat overheden vandaag overal uitermate imagogevoelig zijn, wat vooral betekent dat ze zélf willen bepalen welke informatie er naar buiten komt en welk verhaal de bovenhand krijgt. Daarom bestaat de journalistiek: om niet te gehoorzamen aan de wetmatigheid van communicatiediensten. Ook niet als ze in wetten vastgelegd wordt, zoals in China.

Hoe gretig iedereen ook klikt op messcherpe opinies of smeuiige verhalen: die maken van lezers geen geïnformeerde burgers.

Alleen zijn het niet enkel politici die volledige communicatiecontrole nastreven en hun imago boven waarheid en transparantie plaatsen. Ook bedrijven, organisaties en zelfs sommige media bezondigen zich daar aan. Het zou voor ons makkelijk zijn hier te schrijven dat het “dé mainstreammedia” zijn die de journalistieke opdracht onder de mat van winst- en bereikcijfers vegen. Maar zo zwart-wit is de wereld gelukkig niet. Ook voor media-zonder-winstoogmerk is het een dagelijkse opdracht om op te komen voor de plicht om de onaangename waarheid, de onzichtbare dromen of de complexe samenhang der dingen te tonen en te duiden.

Want hoe gretig iedereen ook klikt op messcherpe opinies of smeuiige verhalen: die maken van lezers geen geïnformeerde burgers. En hoe relevant en noodzakelijk lokale of nationale berichten ook zijn, als ze losgekoppeld blijven van de wereldwijde ontwikkelingen versluieren ze meer dan ze verhelderen.

‘Informatie is van levensbelang om redelijke keuzes te maken’, zei Nobelprijswinnaar Amartya Sen in een interview met MO* enkele jaren geleden. Maak daar maar ‘correcte informatie’ van. Want ‘misleidende informatie of de opgefokte emoties van communautaire identiteiten’” zijn tegenwoordig alomtegenwoordig en verhinderen juist het gesprek dat noodzakelijk is, vond Sen.

De coronacrisis maakt dat duidelijk, maar de klimaatcrisis is op iets langere termijn wellicht een nog veel pijnlijker, want dodelijker, voorbeeld. Journalistiek moet niet de twijfel voeden die cynische politici of opiniemakers bewust oppoken. Ze moet integendeel vasthouden aan correcte informatie, ook al is die ongemakkelijk of zelfs verontrustend.

Mondiale journalistiek zou, na een halve eeuw van intensieve mondialisering, een vanzelfsprekendheid moeten zijn. Maar dat is ze niet. Er is natuurlijk een niet eindigende stroom berichten uit Trumpland en er is de blijvende obsessie met oorlog en rampen in verafgelegen gebieden. Maar hoeveel Vlaamse journalisten krijgen vandaag nog de tijd en de middelen om zich in te werken in wat écht bepalend is voor onze toekomst?

Investeren in redacties met een mondiale blik en met dito expertise is een opdracht voor elk medium, en dus een maatschappelijke noodzaak.

En dan gaat het niet enkel over de mondiale klimaatverandering en de daarbij horende transitie. Het gaat net zo goed over de vernietiging van het Midden-Oosten. Over het enorme potentieel van Afrika en de ontregeling van boomend Azië. Over de geopolitiek van energie, de kracht van het vrouwenprotest in Latijns-Amerika. Het zijn net zo goed de menselijke verhalen achter meer dan zestig miljoen gevluchte en ontheemde mensen, en de verontrustende toename van terroristisch geweld in de Sahel.

Toch geldt voor mondiale trends en hun lokale vertalingen wat we hierboven al schreven: informatie is van levensbelang. Zolang olie- of tabaksmultinationals hun kennis over klimaatverandering of kanker kunnen verbergen, sterven gewone mensen aan de gevolgen van hun businessmodel. Zolang autoritaire populisten het podium en de sociale media monopoliseren, kunnen ze van elke leugen een electorale goudmijn maken.

Blijf op de hoogte

Schrijf je in op onze nieuwsbrieven en blijf op de hoogte van het mondiale nieuws
We beseffen maar al te goed dat informatie op zich onvoldoende is om dat tij te keren, maar ze is wel noodzakelijk. Investeren in redacties met een mondiale blik en met dito expertise is daarom een opdracht voor elk medium, en dus een maatschappelijke noodzaak. Dat betekent: investeren in professionele journalisten die tijd hebben om te onderzoeken en te schrijven en die de complexe realiteit op het terrein kunnen ervaren. Die onverkort kritisch zijn voor alle communicatie van de macht, maar die ook de eigen sympathieën in vraag blijven stellen.

MO* heeft de voorbije zeventien jaar, sinds de oprichting, getoond dat die investeringen kennis, inzicht en begrip opleveren. Kwalitatieve meerwaarde voor lezers en samenleving. We zijn blij dat we daarmee niet helemaal alleen staan en eigenlijk zouden we liefst nog wat meer concurrentie hebben. Want het belang van mondiaal nieuws is niet louter een zaak van intellectuele bevrediging, en al zeker geen kwestie van branding.

Mondiale informatie voedt het debat over de inrichting van de gemondialiseerde samenleving . Open de grenzen voor informatie. Geef journalisten de kans en de opdracht wereldwijd naar de waarheid te zoeken. Betrek de lezer bij alles wat hem of haar raakt of zou moeten raken. De Wetstraat en de Dorpsstraat zijn belangrijk, maar journalisten moeten ook (kunnen) berichten over het Tahrirplein en de Avenida de los Derechos Humanos.

Vanaf 1 augustus 2020 neemt Jago Kosolosky (28) het roer over van Gie Goris (65) als hoofdredacteur van MO* (magazine en nieuwssite). Je kan het journalistieke werk van MO* ondersteunen door proMO* te worden.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Over de auteur

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.