Rampzalig referendum in Marokko

Het referendum over een nieuwe Marokkaanse grondwet leverde een eclatant ‘Ja’ op. Maar is dat wel goed nieuws voor koning Mohammed VI? En voor de democratiseringsbeweging?

  • Mehmet Koksal

Het begon allemaal veelbelovend voor M6, zoals de Marokkaanse koning afgekort –maar daarom niet minder respectvol– genoemd wordt. Hij zag hoe de vaart der Arabische volkeren schudde aan de boom van de autocratische regimes ten zuiden van de Middellandse Zee, en wou die lente in eigen land graag voorblijven. Dat werd aangezet met een anticiperende mediastrategie door op 17 juni grootse hervormingen en een referendum aan te kondigen.

Marokkaanse burgers overal ter wereld werden betrokken bij de volksraadpleging. Voortdurend werd gebruik gemaakt van de correcte buzz words, zoals verandering, hervormingen, democratie, toekomst, beperking van de macht, democratische controle… Daarmee wou Mohammed VI zich duidelijk onderscheiden van de bittere monologen die Ben Ali (Tunesië), Moebarak (Egypte), Khadaffi (Libië) en Al Assad (Syrië) voor de televisie hielden. M6 wou de democratiseringsbeweging kannibaliseren, het momentum van de demonstranten bevriezen en de wondere coalitie van liberalen, islamisten en gauchisten torpederen.

Alles ging perfect, tot de uitslag van het referendum aangekondigd werd. 98,5 procent ja-stemmen. Dat is een katastrofaal resultaat. Het herinnert immers meteen aan de verkiezingsuitslagen van diezelfde Ben Ali, Moebarak, Khadaffi en Al Assad.

Bovendien werden de religieuze netwerken ingeschakeld, met de preken van de imams waarin opgeroepen werd ‘ja’ te stemmen, en werden de religieuze ruimtes –ook in België– opgeëist om de kiesverrichtingen te laten plaatsvinden nadat elke kiezer eerst zijn religieuze plichten volbracht had. Dat geeft minstens de indruk van een massieve inmenging van de religieuze sfeer in de politieke ruimte, net datgene dat de Marokkaanse monarchie verwijt aan de islamisten.

De Marokkaanse staat, die verondersteld werd neutraal te zijn in deze electorale oefening, mobiliseerde massaal mensen en middelen ten voordele van het ‘ja’-kamp: de toespraak van de koning die onverkort opriep om ja te stemmen, werd op de staatstelevisie uitgezonden; de volledig uitgeschreven versie van die toespraak werd afgedrukt in de kranten en was als kleurenkopie gratis beschikbaar in de stemlokalen; de voorstanders van het regime waren ook ruim aanwezig in de stemlokalen om de massale stem voor de nieuwe grondwet te “controleren” en op te halen. Het leek er sterk op dat het Marokkaanse koningshuis er toch niet gerust op was en dus alles uit de kast haalde om zijn paleis vol privileges te redden.

Gezien vanuit het koninkrijk België ziet de nieuwe Marokkaanse grondwet er allesbehalve uit als een tekst die het koninkrijk Marokko zal omvormen tot een constitutionele monarchie waarin de daden van de koning gedekt moeten zijn door de verkozen regering en waar zijn rol bediscussieerd kan worden in het parlement. Een greep uit het voorstel dat door 98,5 procent van de Marokkaanse kiezers goedgekeurd werd:

  • Artikel 41: ‘De Koning, Amir Al Mouminine (Leider van de Gelovingen), waakt over het respect voor de islam (…) de Koning oefent via koninklijk decreet de religieuze privileges uit die verbonden zijn met de instelling van het Imamaat Al Mouminine die Hem op exclusieve wijze toebehoren door dit artikel.’
  • Artikel 42: ‘De Koning is Staatshoofd, Opperste Vertegenwoordiger van de Staat, Symbool van de eenheid van de Natie, Garantie van het voortbestaan van de Staat en Opperste Scheidsrechter tussen zijn instellingen.’
  • Artikel 43: ‘De Marokkaanse Kroon met zijn constitutionele rechten is erfelijk en gaat over van vader op zoon op mannelijke afstammelingen …’
  • Artikel 47: ‘De Koning kan, op Zijn initiatief en na raadpleging van de regeringsleider, het functioneren van een of meerdere leden van de regering beëindigen.’
  • Artikel 52: ‘De Koning kan boodschappen richten aan de Natie en aan het Parlement. De boodschappen worden gelezen voor de ene en de andere Kamer en kunnen geen voorwerp van debat zijn.’
  • Artikel 56: ‘De Koning zit de opperste raad van de rechterlijke macht voor…’
  • Artikel 64: ‘Geen enkel lid van het Parlement kan vervolgd worden (…) uitgezonderd voor het geval waarin de uitgedrukte mening de monarchistische staatsvorm of de islamitische religie in vraag stelt, of een aanslag vormt op het verschuldigde respect voor de Koning.’

Dat zijn allemaal grondwettelijke bepalingen die de handelingen van het staatshoofd onaantastbaar maken, en die het koninklijke regime op eigen risico voorgesteld heeft. Net als in de rest van de wereld is er in Marokko immers een groeiende kloof tussen de rijkdom van de bezittende klasse en de wanhoop van uitgesloten klassen. En die kloof dreigt zich zoals overal ter wereld te transformeren in een gigantische brandende toorts, niet zoals die van het Vrijheidsbeeld in New York, die de wereld moest verlichten, maar zoals het brandende lichaam van de werkloze Tunesiër Mohammed Bouazizi. Dat vuur verteert de wereld.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.