Gemeenschapsleiders en journalisten uit het Globale Zuiden werden te lang als "te betrokken" beschouwd

‘Het Noorden ziet nu wat klimaatverandering is: tijd om de expertise uit het Zuiden te erkennen’

Juan Carlos Huayllapuma/CIFOR  (CC BY-NC-ND 2.0)

‘Het werk van gemeenschapsleiders en journalisten uit het Zuiden werd tot nu toe te vaak als “niet objectief” beschouwd terwijl grote bedrijven pseudowetenschap mochten blijven financieren.’

Wat 2021 liet zien is dat iedereen getroffen kan worden door de gevolgen van klimaatverandering. 2022 moet daarom het jaar zijn dat redacties in het Westen het jarenlange werk van gemeenschapsleiders, milieuactivisten en milieujournalisten eindelijk de erkenning geeft die ze verdienen. Dat schrijft de Braziliaanse journaliste Natalia Viana. ‘Hun werk werd tot nu toe te vaak als “niet objectief” beschouwd terwijl grote bedrijven pseudowetenschap mochten blijven financieren.’

Sommige krantenkoppen voor 2022 zijn niet moeilijk te voorspellen. Terwijl wereldleiders met moeite overeenkomsten sluiten om de uitstoot van broeikasgassen terug te dringen, zullen bosbranden woeden in Californië, zal het Amazonewoud ontbost worden en zullen mensen noodgedwongen hun huis moeten achterlaten door extreme weersomstandigheden en de economische gevolgen ervan.

Blijf op de hoogte

Schrijf je in op onze nieuwsbrieven en blijf op de hoogte van het mondiale nieuws

Er kan geen twijfel over bestaan: de klimaatcrisis is hier.

Economische keuzes uit het verleden hebben verwoestende gevolgen op hoe we vandaag leven en hoe we de toekomst zien.

Ik zie mijn collega-journalisten in de VS en Europa worstelen met de onderliggende notie van klimaatverandering. Zijnde: dat economische keuzes uit het verleden verwoestende gevolgen hebben op hoe we vandaag leven en hoe we de toekomst zien, als we die al zien. Terwijl ik hen zie worstelen, word ik er talloze keren aan herinnerd dat wij, journalisten uit het Globale Zuiden, al langer diezelfde thema’s behandelen.

Voor de duidelijkheid: ik ben een journaliste uit Brazilië die al heel haar leven over mensenrechtenkwesties bericht.

Natuurlijk rijk

60% van het leven op land bevindt zich in Latijns-Amerika. Drie van de vijf landen met de meeste vogels, amfibieën zoogdieren, reptielen, vissen en bevonden zich in Latijns-Amerika. Het Amazonewoud huisvest 10% van de mondiale biodiversiteit. 30% van het zoetwater van onze planeet vloeit enkel door Zuid-Amerika.

Natuurlijke rijkdommen bepaalden doorheen de geschiedenis het lot van mijn continent en haar bevolking. Het deed dienst als bron van natuurlijke bronnen, van mineralen, tot gewassen, tot vee, en vaak met ernstige gevolgen voor het milieu.

Tegelijk gingen boeren en inheemse bewegingen in verzet tegen plunderende bedrijven. Ze kloegen milieuschade aan en ondervonden ernstige gezondheidseffecten door landdegradatie, water- en luchtverontreiniging. Aan de andere kant staan multinationals die zich inlaten met landbouw met hoog gebruik van pesticide, roofzuchtige mijnbouw en olie- en gasexploitatie die mensen van hun land jaagt en traditionele levenswijzes vernield.

De meeste journalisten uit Latijns-Amerika berichtten over een deel van deze strijd. Maar die stemmen worden zelden tot nooit buiten de regio gehoord.

Frontlinie

Lokale gemeenschappen hebben de meeste kennis over hoe bedrijven op het terrein werken. Ze verzamelden foto’s, documenten, getuigenissen en stalen die ze bereid zijn te delen met eender welke reporter die ermee aan de slag wil. Lokale journalisten dienden klachten in bij de politie en lokale besturen, maar zonder resultaat.

En zelfs wanneer een journalist de gemeenschap opzoekt, het terreinwerk doet, naar de leiders luistert en bewijs verzamelt, moet hij of zij nog steeds een redacteur overtuigen dat het hier om betrouwbare bronnen gaat. Hetzelfde geldt voor correspondenten die de redacties in de VS of Europa nog moeten overtuigen.

Gemeenschapsleiders worden in diskrediet gebracht gebaseerd op basis van hoe ze spreken, hun huidskleur of cultuur. Redacteurs achten geïnterviewden bevooroordeeld, ongeschoold of onbetrouwbaar.

Tegelijkertijd kunnen multinationals hun eigen “legitiem” onderzoek financieren dat het tegendeel lijkt aan te tonen dan wat er op het terrein gebeurt. Dat, bijvoorbeeld, hun pesticiden geen schade berokkenen.

Wie vanop de frontlinie van milieuconflict verslag geeft krijgt niet dezelfde erkenning als oorlogsverslaggevers.

Deze gemeenschapsleiders organiseerden doorheen de jaren protestmarsen, stakingen, landbezettingen en campagnes om de aandacht van de wereld te trekken voor het feit dat net deze lokale gemeenschappen de natuurlijke bronnen het meest beschermen terwijl ze van het land leven.

Journalisten die vanop de frontlinie van milieuconflicten verslaggeven worden niet gezien als voorbeelden van het beroep, zoals dat wel gebeurt bij oorlogsverslaggevers. Milieujournalisten die vanop het terrein werken worden vaak gebrandmerkt als “activisten”, die te partijdig en betrokken zouden zijn. Hun werk wordt als “niet objectief” beschouwd. Geloof me, ik heb er genoeg ervaring mee.

Lessen uit het Zuiden

Het resultaat is dat deze verhalen zelden of nooit het nieuws halen. Zo worden de stemmen van deze gemeenschappen stil gehouden.

Deze bewegingen zijn geworteld in een wereldbeeld die eeuwenlang als “achtergesteld” werd bestempeld. Maar het recht op land, water, propere lucht en een gezond milieu zijn essentieel in journalistiek over klimaatverandering. Die vindt nu in elke regio van de wereld plaats en sommige gevolgen, zoals de stijging van de zeespiegel, zijn onomkeerbaar.

100 bedrijven zijn verantwoordelijk voor 71% van de CO2-uitstoot. Toch financieren sommigen van hen nog steeds pseudowetenschap en klimaatontkenners.

Het recht op land, water, propere lucht en een gezond milieu zijn essentieel in journalistiek over klimaatverandering.

In de VS en Europa worden wetenschappers en journalisten, die de schade van roofzuchtig kapitalisme onthullen, aangevallen. Het is vergelijkbaar met de manier waarop gemeenschapsleiders al langer worden aangevallen omdat ze hetzelfde doen op de terwijl ze op voorgrond staan bij bewegingen voor milieurechtvaardigheid. Nu zijn het de journalisten in het Globale Noorden die als “te betrokken” en “bevooroordeeld” worden beschouwd. De strijd van het Zuiden heeft het Noorden bereikt.

Nu ook nieuwsorganisaties in het Noorden meer en meer aandacht aan de klimaatcrisis schenken, is het tijd om gemeenschappen uit het Zuiden, en de journalistiek die hen al langer als experten in natuurbeheer en natuurherstel beschouwd, eindelijk als waardevolle bronnen te beschouwen. De gemeenschapsleiders bezitten uiterst waardevolle kennis over hoe natuurlijke rijkdommen te beschermen, en nog belangrijker, hoe bewegingen uit te bouwen om ze te beschermen.

In een tijd waarin het klimaat duidelijk ineenstort, is het tijd dat het Noorden naar het Zuiden begint te kijken. En dat het leert van haar mensen en journalisten.

Natalia Viana is een Braziliaanse journaliste en uitvoerend directeur van de onderzoekssite Agência Publica. In 2022 ontvangt ze een beurs van The Nieman Foundation for Journalism, een stichting verbonden aan de universiteit van Harvard.

Dit opiniestuk werd eerder gepubliceerd bij NiemanLab. Het werd uit het Engels vertaald door Matteus Arinaga.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.