Klimaatoptocht is een mars van precaire wezens. En dat zijn we allemaal

Niet meestappen in klimaatmars van zondag zou een vergissing zijn

Oxfam International (CC BY-NC-ND 2.0)

 

Er rest ons geen keuze, schrijft Tom Ysewijn van Oxfam-Wereldwinkels, de strijd tegen klimaatverandering gaat finaal om het vrijwaren van onze eigen vooruitgang. Maar dan binnen de duurzame grenzen die de planeet ons stelt. Daarom is de klimaatmars van aanstaande zondag zo belangrijk. 

De vergeten factor van de magische formule

Sommige vooruitgangsdenkers poneren graag dat we het vandaag goed hebben dankzij wetenschappelijke innovaties en de progressieve ontwikkeling van de globale economie. En dat hebben we dan weer te danken aan de Europese regimes die de Verlichtingswaarden omarmden. Door die regimes werd redelijkheid gecombineerd met het concept van politieke gelijkheid (of minstens representativiteit) en kregen liberale waarden een centrale plaats. Vooral op economisch gebied floreerde onze regio en werd de basis gelegd voor de ‘wealth of nations’. Deze magische formule werd na de dekolonisering en de val van de Muur gemeengoed en breidde zich met wisselend succes uit over de hele wereld.

Hoewel het klopt dat deze -in sé politieke- condities een voorwaarde zijn geweest voor die progressieve ontwikkeling ontbreekt er één cruciaal element in de redenering. De vooruitgang waarmee we ons zo gelukkig prijzen krijgt pas betekenis als we ons er als mensheid van kunnen bedienen om onze onvermijdelijke kwetsbaarheid (we moeten eten, hebben nood aan onderdak, willen gezond zijn) mee te verlagen. Vooruitgang, met andere woorden, is een antwoord op onze existentiële precariteit.

In het design van onze Verlichte Vooruitgang ontbreekt de notie van ‘herverdeling’ en vergaten we ook de factor ‘duurzaamheid’.

Naarmate we die precariteit onder controle krijgen kun je in naam van diezelfde mensheid stellen dat we er goed aan toe zijn. En hoewel we inderdaad de laatste vijftig jaar een groot deel van de mensheid aan boord van de vooruitgang hebben gehesen, vallen helaas nog steeds te veel mensen uit de boot. En dat hoeft niet zo te zijn. Want we zijn er genoeg op vooruit gegaan om iedereen uit de precaire situatie te halen. Er is eerder iets mis met de herverdeling.

In het design van onze Verlichte Vooruitgang ontbreekt de notie van ‘herverdeling’ en vergaten we ook de factor ‘duurzaamheid’.

Klimaat

Als we nadenken over onze eigen kwetsbaarheid kunnen we dat van binnenuit  beschouwen: ik heb honger, kou, dorst, pijn…etc. Maar onze precariteit wordt evenzeer bepaald door wat ons omringt. Dan hebben we het over onze sociale omgeving die ons moet toelaten dat we onszelf min of meer als mens kunnen ontwikkelen, maar nog meer over onze natuurlijke omgeving. En daar wringt het schoentje, dat wordt pijnlijk duidelijk in tijden van klimaatverandering (en dramatische afname van de biodiversiteit).

We hebben er als mensheid, deels uit onwetendheid over de nefaste gevolgen van onze delf- en dadendrang, een potje van gemaakt. We zijn voorbij gegaan aan het simpele principe dat je niet (veel) meer uit de natuur kan halen dan dat je er terug aan moet teruggeven. En dat heeft geleid tot de gebroken ecologie waarin we nu moeten leven.

We hebben er als mensheid, deels uit onwetendheid over de nefaste gevolgen van onze delf- en dadendrang, een potje van gemaakt.

Het ziet er steeds meer naar uit dat we in penibele omstandigheden zullen terecht komen als we niet dringend iets doen aan onze omgang met de planeet. We kunnen niet ongestraft blijven ontginnen, kappen, uitstoten, vervuilen en finaal opwarmen. Op een bepaald moment -niet eens zo heel ver in de toekomst- zal het teveel zijn en worden we hardhandig geconfronteerd de donkere kant van onze magische formule. Foetsie vooruitgang, welkom -terug- precariteit.

Er rest ons dan ook geen keuze: de strijd tegen klimaatverandering gaat finaal om het vrijwaren van onze eigen vooruitgang. Maar dan binnen de duurzame grenzen die de planeet ons stelt.

Herverdeling

Hier staan we dus, met een Vooruitgang die ons in precaire wateren dreigt te brengen, omdat er een fout in de formule zat. En dan hebben we nog die tweede vergetelheid -herverdeling- die ervoor zorgt dat de baten en kosten van de vooruitgang nogal onwaarschijnlijk verdeeld zijn geraakt. Het is een eigenaardig gebrek in onze Vooruitgangsformule -waarop ons huidige systeem is gestoeld- dat herverdeling, de toegang tot de vruchten ervan, nooit spontaan zal komen. De enige grote verandering die spontaan voortkwam uit de Vooruitgangsformule is klimaatverandering.

Zonder afbreuk te willen doen aan de belangrijke democratische processen die de Verlichting op gang bracht moeten we immers erkennen dat Vooruitgang vaak een selecte club ten goede kwam. Vaak werd dat vergoelijkt door te stellen dat deze het hadden aangedurfd te investeren of dat zij een superieur inzicht hadden in het potentieel van de markt of technologie. Daarmee werd voorbijgegaan aan het feit dat deze ‘durfals’ vaak ook geld te over hadden en vaak hun macht konden aanwenden om de anderen arm en machteloos te houden.

Wie wil dat er iets verandert zal dus uit zijn kot moeten komen.

Het is pas ná dat mensen massaal op straat kwamen, of hun toevlucht namen tot sabotage en andere drukkingsmiddelen dat de baten van de Vooruitgang iets eerlijker werden verdeeld. De meeste van onze sociale en economische rechten zijn dan ook het resultaat van gerichte, al dan niet gecoördineerde, politieke actie die gedragen werd door het besef dat mensen recht hadden (hebben) op een deel van die Vooruitgang. Als we vandaag bepaalde rechten hebben die ons welzijn ten goede komen dan is dat grotendeels te danken aan het feit dat wij die opgeëist hebben. (Dit besef heeft goede gronden: het vloeit voort uit de existentiële precariteit van de mens.)

Wie wil dat er iets verandert zal dus uit zijn kot moeten komen. En het is precies daarom dat u komende zondag moet gaan manifesteren. Omdat iedereen recht heeft op een gezond klimaat, maar dat u dat recht niet zomaar zal verwerven.

De mobilisaties van en door de gewone man gingen vaak samen met een crisis. Vaak ging dat om acute noden als gezondheid, huisvesting, toegang tot voedsel of onderwijs. Vandaag gaat het dus om een crisis van ons klimaat. En hoewel dit verder van ons bed lijkt, hoop ik u uitgelegd te hebben waarom de toestand even precair is. Daarom moeten we de straat opgaan en eisen wat ons toekomt. Alleen zo kunnen we onze politici aanjagen om moed te tonen op de komende klimaattop in Polen.

En daarom is niet mee opstappen komende zondag het verkwanselen van een unieke politieke kans om de toestand -en uw leven — minder precair te maken.

Tom Ysewijn, beleidsmedewerker Oxfam-Wereldwinkels

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.