‘Laat de IS-strijders hun straf ondergaan waar ze het wreedste bloedbad hebben aangericht’

Public domain (CC0)

Geen enkele band is zo sterk als de band tussen slachtoffer en dader. Als je ooit de kans zou krijgen om diegene die je dierbare heeft vermoord, recht in de ogen te kijken en hem te vragen namens welke God hij deze misdaden heeft gepleegd, zou je de dagen en zelfs de uren aftellen om naar zijn berechting te gaan. Dit geldt ook voor het berechten van de IS-misdadigers op de plaatsen waar duizenden slachtoffers wachten op die dag.

Deze enorme groep nabestaanden en slachtoffers heeft hun strijdende mannen en kinderen verloren. Vrouwen en meisjes werden massaal als seksslavinnen verkracht. Herinneringen aan deze plaatsen uit hun kindertijd zijn bezoedeld door de beelden van hun naasten die hier werden opgehangen, en door de bodem die bezaaid werd met lijken. Allemaal het resultaat van de barbaarse heerschappij van IS.

Wordt de waardigheid van de IS slachtoffers niet opnieuw ontkend wanneer hen gezegd wordt dat de daders ergens anders zullen berecht worden? Waarom kan hen niet op zijn minst de blik der gerechtigheid gegund worden?

IS heeft een gebied vernield dat vijf tot zes malen groter is dan België. Is het een oplossing om deze misdaders te berechten op een afstand van 5000 kilometer van de plaats waar ze deze afschuwelijke misdaden pleegden? Als het antwoord op deze vraag bevestigend is, hoe zouden de slachtoffers er dan bij betrokken kunnen worden?

Het gaat hier niet zomaar over een kleine groep mensen, maar over duizenden slachtoffers die in ellendige en erbarmelijke toestanden leven. Ze hebben geen elektriciteit, geen toegang tot nieuwsbronnen. Ze kennen het juridische systeem onvoldoende om voor hun rechten te pleiten.

Hoe kunnen we de waardigheid van deze slachtoffers herstellen? Ontkennen we hun waardigheid niet opnieuw als we hen vertellen dat de daders ergens anders berecht zullen worden? Waarom kunnen we hen niet op zijn minst de blik der gerechtigheid gunnen?

Door de hevige discussies over de oprichting van een Internationaal Tribunaal voor de berechting van buitenlandse IS-strijders doen controversiële antwoorden op deze vragen de ronde. De meeste westerse landen willen deze misdaders niet terugnemen op hun grondgebied. Ze houde natuurlijk rekening met het binnenlandse politieke klimaat.

We mogen niet blind blijven voor de andere kant van de wereld, voor hoe de beslissingen in het Westen een impact hebben op beslissingen over deze misdadigers daar.

Los van lokale politieke beslommeringen hier in het Westen, is er daarbuiten nog altijd de morele plicht om een universelere vorm van rechtvaardigheid op wereldniveau te bereiken. De ideale politicus verruimt zijn blik en laat zich daarbij niet enkel leiden door de angsten van de eigen bevolking, maar kijkt ook welke impact die beslissingen hebben op het wereldpolitieke niveau. Kortzichtige besluiten zouden zich in de toekomst kunnen wreken in dit nu al wankele geopolitieke evenwicht.

De zogenaamde foreign fighters binnen IS die voornamelijk in Irak en Syrië zitten, bestaan uit 46 verschillende nationaliteiten. Weinigen onder hen komen uit het gebied zelf. Denk bijvoorbeeld aan de afkomst van de daders van de aanslagen in België en Frankrijk. Het zijn vooral de Syrische Democratische Strijdkrachten (SDF) en de Iraakse regering die deze daders vasthouden.

De SDF hebben ongeveer 30% van het Syrische grondgebied heroverd op IS. Daarnaast hebben ze meer dan 8000 strijders verloren in de strijd, een strijd die ze in naam van de interenationale gemeenschap voeren. Ze houden duizenden IS-strijders gevangen, waaronder families in kampen. Het is een delicate situatie om uit te maken wat er nu verder met hen moet gebeuren.

De enige rechtvaardige procedure is de oprichting van een Internationaal Tribunaal met hulp van de Verenigde Naties en het Westen. Deze praktijk is gangbaar sinds de Tweede Wereldoorlog. Toen werden verschillende internationale rechtbanken opgericht, telkens op het grondgebied waar de misdaden hadden plaatsgevonden, of in de nabijheid van de slachtoffers.

Denk bijvoorbeeld aan het Rwandatribunaal of het Joegoslaviëtribunaal. Ook het beroemde proces tegen de bekende SS-functionaris Adolf Eichmann vond plaats in Israël.

Door een dergelijk tribunaal op te richten, zou de internationale gemeenschap de boodschap zenden dat ze, om de lokale orde en stabiliteit te herstellen, vertrouwen op de lokale gemeenschappen. Een Internationaal Tribunaal zou respect voor de waardigheid van deze mensen en hun mensenrechten garanderen.

Maar om ervoor te zorgen dat alles correct gebeurt, kan het enkel onder het toezicht van de internationale instanties en de Verenigde Naties en in overeenstemming met internationale rechtsregels zoals opgenomen in de Conventies van Genève en Rome.

Berechting van deze misdadigers door de Iraakse regering kan zo’n transparant proces niet garanderen. Dit blijkt uit de ervaringen in het verleden, zoals het Special Iraqi Criminal Tribunal van de Amerikanen om Saddam Hussein te berechten. In dit proces werd Saddam namelijk veroordeeld volgens een vooraf afgesproken politieke agenda.

Ook de oprichting van een Internationaal Tribunaal in Syrië onder het totalitaire regime is geen optie.

Blijf op de hoogte

Schrijf je in op onze nieuwsbrieven en blijf op de hoogte van het mondiale nieuws
Sinds de val van de vorige regering is de Iraakse overheid Sjiitisch en staat ze argwanend tegenover de Soennieten, de religieuze groep waartoe IS-leden behoren.

Ook de oprichting van een Internationaal Tribunaal in Syrië onder het totalitaire regime van Bashar Assad is geen optie.

Volgens mij is de conclusie duidelijk: de enige optie is samenwerking met de Syrische Democratische Strijdkrachten, die samengesteld zijn uit verschillende etnische en religieuze groepen en die het front vormden in de strijd tegen IS in samenwerking met de Amerikanen. Deze groepering is ook verankerd in de lokale bevolking.

Door de oprichting van dit Tribunaal zouden de lokale slachtoffers een fractie van hun waardigheid kunnen herwinnen die zij verloren.

Als het Westen een Internationaal Tribunaal zou oprichten, zou dit voor de slachtoffers een teken van hoop zijn. Ze zouden zich niet meer in de steek gelaten voelen, ze zouden niet langer louter een speelbal zijn van grotere politieke machten.

Financiële steun uit het Westen is geen oplossing zonder deze symbolische morele erkenning van hun lijden. Wij, het Westen, mogen hen bovenop hun gedeukte waardigheid niet ook nog eens het recht ontnemen om de moordenaars van hun naasten recht in de ogen te kijken.

Susan Said is master in de Arabistiek & Islamkunde en in de Filosofie

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.