Handelsoorlog China-VS is voorlopig nog niet voorbij

Hoe langer de handelsoorlog tussen de Verenigde Staten en China duurt, hoe moeilijker het wordt om eruit te komen, zegt Greg Wright, econoom aan de University of California (Merced).

Het bestand in de handelsoorlog tussen de Verenigde Staten en China ligt aan flarden. Begin deze week kondigde China aan nieuwe belastingen te gaan heffen op een reeks Amerikaanse goederen, als vergelding op de actie van de Amerikaanse president Donald Trump, die 200 miljard dollar aan heffingen kwam op Chinese import.

Hoewel de dialoog doorgaat, is de handelsoorlog die Trump in januari 2018 begon, weer in volle hevigheid losgebarsten. Dat betekent economische pijn voor bedrijven en consumenten, zowel in de VS als in China.

Er zijn verschillende redenen aan te wijzen waarom dit conflict wel lang kan gaan duren.

De fundamenten

Alles wijst erop dat de onderhandelaars weinig vooruitgang geboekt hebben als het gaat om de fundamentele onenigheid tussen China en de VS.

De meest dringende kwesties hebben te maken met diepgewortelde kenmerken van de Chinese economie die China liever niet verandert, of in sommige gevallen niet eenvoudig kan veranderen.

Amerikaanse bedrijven worden gedwongen om technologie over te dragen aan China om zaken te kunnen doen in het land. Dit kost Amerikaanse bedrijven naar schatting honderden miljarden dollars per jaar.

Kort samengevat vinden de VS dat de Chinese regering zich én te veel én te weinig met de economie bemoeit.

De belangrijkste langlopende kwestie is dat de Chinese economie een deel van de snelle groei in de afgelopen decennia te danken heeft aan zware subsidiëring van bepaalde bedrijven en industrieën. De VS wil dat China veel transparanter wordt over deze steun en de subsidies in het algemeen verlaagt.

Tegelijkertijd doet de Chinese regering niet genoeg als het gaat om het beschermen van buitenlandse intellectuele eigendom in China. De bescherming van copyrights is nog steeds zwak en Amerikaanse bedrijven worden gedwongen om technologie over te dragen aan China, als voorwaarde om zaken te kunnen doen in het land. Dit kost Amerikaanse bedrijven naar schatting honderden miljarden dollars per jaar.

Maar het is onwaarschijnlijk dat China op korte termijn een einde maakt aan de subsidiëring van de industrie of regelgeving rond intellectuele eigendom strenger zal bewaken. Deels is dat omdat de Chinese economie langzamer groeit dan ooit in de afgelopen twintig jaar, en een significante beleidsverandering daarom risico’s meebrengt.

China kan wellicht overgehaald worden om op langere termijn een andere economische koers in te zetten, als dat voldoende aantrekkelijk wordt gemaakt. Maar het is nog de vraag of de regering-Trump het geduld heeft om compromissen te sluiten als het gaat om kortetermijndoelen, om zo een langetermijnkoers uit te zetten naar een gelijker speelveld.

Lees ook

China zet handelsonderhandelingen met VS stop

Beloning en straf

De Amerikaanse onderhandelaars zetten sterk in op “straffen” en minder op “belonen.”

Zelfs voor de handelsoorlog hadden Chinese bedrijven te maken met aanzienlijke tarieven als ze exporteerden naar de VS – sommige daarvan dateerden al van voor de Chinese toetreding tot de Wereldhandelsorganisatie in 2001. Die belastingen zullen naar verwachting niet verdwijnen, wat de uitkomst van de onderhandelingen ook is.

Veel van deze belastingen staan bekend als “antidumping-belastingen” en worden opgelegd als een product in de VS verkocht wordt tegen prijzen die volgens wettelijke bepalingen te laag zijn. Deze tarieven zijn gemiddeld dubbel zo hoog als de tarieven die de regering-Trump tot nu toe heeft opgelegd tijdens de handelsoorlog.

China wil niet de indruk wekken te buigen voor Amerikaanse druk, terwijl het al met aanzienlijke, niet-onderhandelbare tarieven te maken heeft. Tenzij de VS besluit om China een vorm van beloning te geven, zoals een verlaging van deze belastingen, zullen de onderhandelingen zonder twijfel vastlopen, of weinig vooruitgang boeken.

Alleen verliezers

De kosten van de handelsoorlog zijn tot nu toe hoog, maar het kan nog erger worden. En daardoor wordt de kans op een snel einde lager.

Consumenten hebben misschien nog niet veel gemerkt van de heffingen, aangezien ze over duizenden producten verspreid zijn. In sommige gevallen hebben bedrijven ze geabsorbeerd uit concurrentieoverwegingen. Desondanks kosten ze elke Amerikaan ongeveer 11 dollar per maand, bleek uit een recente studie door economen van de Federal Reserve Bank in New York, Columbia University en Princeton University. Een niet onaanzienlijk bedrag.

Trump heeft plannen om een heffing in te stellen voor alle andere Chinese export, als in de komende maanden geen overeenstemming wordt bereikt.

De regering-Trump kwam in feite onbedoeld met een testcase voor deze kostenberekening, toen in januari extra importheffingen werden opgelegd voor wasmachines. Het bleek dat als gevolg van deze heffing 1800 extra banen werden gecreëerd in de VS. Precies het bedoelde effect.

Maar de stijging van de prijs van wasmachines, en in sommige gevallen drogers, kostte consumenten meer dan 1,5 miljard dollar. Dat betekende dat elke baan 815.000 dollar kostte. Een dure en inefficiënte manier om de Amerikaanse werkgelegenheid te stimuleren.

Terwijl consumenten misschien nog niets gemerkt hebben van de eerder opgelegde heffingen, zal dat waarschijnlijk wel gebeuren met de nieuwe tarieven die Trump op 10 mei heeft aangekondigd. De president heeft ook plannen om een heffing in te stellen voor alle andere Chinese export, als in de komende maanden geen overeenstemming wordt bereikt. Oxford Economics berekende dat zo’n stap leidt tot een vermindering van de economische groei in de VS met 0,5 procentpunt in 2020, en het verlies van 300.000 banen.

Bij een opeenstapeling van heffingen en het verstrijken van de tijd, wordt de behoefte aan grotere concessies van China om deze kosten te rechtvaardigen, dringender – en tegelijkertijd minder waarschijnlijk. Dat is de belangrijkste reden dat economen het er bijna unaniem over eens zijn dat handelsoorlogen moeilijk te “winnen” zijn, zoals Trump beweert. Vaker wel dan niet, verliest iedereen erbij.