Niet enkel panda’s, maar ook kevers, kwallen en netels

Een prijs plakken op natuur beschermt haar niet

NASA (Lola Fatoyinbo) (CC0)

Een onderzoekster meet de omtrek van een boom.

Het High-Level Political Forum van de Verenigde Naties (9 tot 18 juli) staat in het teken van de transformatie naar een duurzame en weerbare maatschappij. De internationale gemeenschap buigt zich over de vraag hoe we een halt kunnen toeroepen aan het biodiversiteitsverlies. Daar is een goede reden voor: vandaag sterven soorten 100 tot 1000 keer sneller uit dan vóór het industriële tijdperk.

Zonder biodiversiteit geen leven

Als het over Afrikaanse dieren of het Groot Barrièrerif gaat, kan je meestal wel rekenen op de sympathie van het volk. Er is echter meer nodig dan medelijden om het globale biodiversiteitsverlies terug te dringen. De wetenschappelijke en politieke wereld startte daarom 20 jaar geleden met het zichtbaar maken van wat de natuur echt voor ons betekent.

Door aan te tonen dat het menselijk welzijn en onze economie afhangen van de biodiversiteit, worden we gemotiveerd deze te beschermen. Kofi Annan, toenmalig secretaris-generaal van de VN, zette het Millennium Ecosystem Assessment op. Het onderscheidt 4 soorten diensten die ecosystemen ons bieden:

  • Ondersteunende diensten brengen water en nutriënten aan.
  • Bevoorradende diensten leveren goederen die we kunnen consumeren zoals vers water, voedsel en katoen.
  • Regulerende diensten genereren globale processen zoals controle van plagen en klimaatregulatie.
  • Culturele diensten leveren cultureel erfgoed, recreatiemogelijkheden en ecotoerisme aan.

biodiversiteit is “gratis gemeenschappelijk goed” en wordt daarom niet geapprecieerd naar zijn eigenlijke waarde.

Biodiversiteit biedt ons dus verschillende waardevolle diensten die onze levenskwaliteit garanderen. Helaas is The tragedy of the commons, 50 jaar geleden geschreven door Hardin, vandaag nog steeds van toepassing: biodiversiteit is “gratis gemeenschappelijk goed” en wordt daarom niet geapprecieerd naar zijn eigenlijke waarde. Deze onderschatting leidt tot misleidende data voor beleidsmakers.

Biodiversiteit levert geld op

Beleidsmakers zullen gedreven worden om biodiversiteit te beschermen als economisch kan worden aangetoond welke bijdrage ze kan bieden aan de maatschappij. Een aanhoudend verlies van biodiversiteit zal bijvoorbeeld resulteren in een globale kost van 7% van het globaal GDP tegen 2050.

Dat cijfer komt uit The Economics of Ecosystems and Biodiversity (TEEB, 2014), het eerste internationaal kader dat ecosysteemdiensten omzet in monetaire waarden om zo beleidsmakers aan te zetten de natuur te beschermen. TEEB is opgestart in 2007 door de milieuministers van de G8+5 landen en wordt momenteel gecoördineerd door het United Nations Environmental Programme (UNEP). De beleidsaanbevelingen van TEEB zijn ook doorgesijpeld in de Europese Unie via de biodiversiteitstrategie voor 2020.

Doorgaans worden twee soorten van monetarisatie van de natuur gebruikt: de “bereidbaarheid tot betalen” en de “vervangkost”.

Om de bereidbaarheid tot betalen in te schatten, wordt er aan de belanghebbenden gevraagd hoeveel ze bereid zijn te betalen om een stukje natuur te bewaren.

Om de bereidbaarheid tot betalen in te schatten, wordt er aan de belanghebbenden gevraagd hoeveel ze bereid zijn te betalen om een stukje natuur te bewaren. De waarde van twee Leuvense bossen werd zo geschat op 350 miljoen euro. De vervangkost berekent de kost indien we de diensten van de natuur zelf moeten leveren. De vervangkost van alle goederen en diensten die de natuur ons wereldwijd geeft, werd door een groep onderzoekers in 1997 geschat op 28 biljoen euro per jaar.

Soms werkt dat, blijkt uit een studie over het drinkwater in New York. De kwaliteit van dat drinkwater was over de jaren verslechterd door vervuiling. In plaats van een nieuw waterzuiveringsstation te plaatsen, heeft de stad beslist om de vervuiling stroomopwaarts aan te pakken door bewustmakingscampagnes en afvalreductie. Door de onderliggende oorzaken van de vervuiling aan de pakken, werd een duurzame oplossing gevonden en is de stad erin geslaagd om 3,8 miljard euro aan kosten uit te sparen.

De natuur heeft geen prijskaartje

Ondanks een toename aan conservatieprojecten en beleidskaders blijft het verlies aan biodiversiteit vandaag nog steeds toenemen. De monetarisatie van de natuur dicht de kloof tussen wetenschap en beleidsmaker, en leidt vaak tot duurzamere beleidskeuzes. Ze vertelt echter slechts een deel van het verhaal. Zo zal de vervangkost altijd worden onderschat door een gebrek aan data en monitoring van die data. Er is een enorm gebrek aan kennis in het soortenaantal op aarde en in de diensten die de natuur ons biedt.

Daarnaast zal ook de bereidheid tot betalen lager liggen wanneer mensen op grotere afstand van de natuur wonen. Een afgelegen natuurgebied zal dus een lagere waarde krijgen. Door de eenzijdige economische focus op de natuur, zullen economisch minder waardevolle soorten en ecosystemen niet worden erkend en bijgevolg dus niet worden bewaard.

In het licht van het neoliberaal systeem focussen huidige beleidsmakers vaak enkel op de economische waarde van biodiversiteit.

In het licht van het neoliberaal systeem focussen huidige beleidsmakers vaak enkel op de economische waarde van biodiversiteit. Het gevaar bestaat dat we enkel natuur met een hoge waarde voor onze maatschappij zullen bewaren, zoals soorten die instaan voor onze voedselvoorziening. Kleinere soorten, onzichtbare diensten of inheemse biodiversiteitskennis laten zich moeilijk vertalen in economische waarde en dreigen zo verloren te gaan.

Regulerende diensten die de natuur ons biedt, zijn minder zichtbaar voor onze maatschappij en worden daarom vaak onderschat; 99 procent van alle plagen wereldwijd wordt onder controle gehouden door hun natuurlijke vijand. Die natuurlijke vijanden zijn op hun beurt afhankelijk van andere plantensoorten voor hun voedsel, bescherming en behuizing. Ecosystemen zijn complex en kennen vele interacties tussen soorten, een eenzijdige focus op één plant en zijn nabije buren is daarbij dus nefast.

Niet sexy maar noodzakelijk

Het zijn net die onzichtbare, minder evidente facetten van biodiversiteit die helpen om een duurzame maatschappij te creëren. Oude koloniale bronnen vanuit de Andes beschrijven hoe de inheemse bevolking al wel een morele motivatie had om álle soorten te bewaren, niet enkel degene die een directe invloed hadden op hun welzijn. Vandaag bewaren we de natuur uit morele overwegingen enkel in het geval van grote, sexy, en schattige dieren.

De uitdaging op het High-Level Political Forum bestaat erin om alle facetten van de natuur te erkennen en te bewaren, niet enkel deze met een hoge waarde voor de maatschappij. De natuur is niet maakbaar, we kunnen ze niet vernietigen om vervolgens terug te beschermen door beleidsmaatregelen. We gaan alle biodiversiteit broodnodig hebben om de strijd aan te gaan met klimaatsverandering en andere globale uitdagingen die op ons af komen.

Natuur is meer dan een cijfer. Een prijs plakken op de natuur zal geen duurzame oplossing bieden voor het verlies aan biodiversiteit op lange termijn. Een te sterke focus op enkel de hoge economische waarde van de natuur zal uiteindelijk contraproductief zijn voor de biodiversiteit – en dus voor het welzijn van de mens.

Soraya Candido (25 jaar) is onderzoeker aan het Sustainable Tranformation Lab van Antwerp Management School. Ze studeerde Biologie aan de Vrije Universiteit Brussel en schreef haar thesis over biodiversiteit in ontwikkelingssamenwerkingsbeleid. Tijdens haar studies werkte zij aan het Forest Research Institute of Ghana waar zij kennis van inheemse gemeenschappen omtrent biodiversiteit verzamelde. Vervolgens ging zij aan de slag bij Bond Beter Leefmilieu waar zij o.a. het memorandum voor de Gemeenteraadsverkiezingen 2018 en Vlaamse verkiezingen 2019 coördineerde.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.