Blijf van mijn meloenen

‘Die vrouw heeft een stel schone meloenen.’ Al lachend gaf een man uit onze omgeving deze opmerking, begeleid door een niet mis te verstane blik en handgebaren. Dat zo’n opmerking kwetsend en seksistisch is, daar had hij nog niet bij stil gestaan. We moeten toch eens kunnen lachen, nietwaar?

Tegelijkertijd bereikten ons de verhalen van arbeidsters die meloenen, de echte, plukken in Honduras, en die dagelijks te maken krijgen met gelijkaardige seksistische opmerkingen. Voor hen blijft het daar jammer genoeg niet bij. Seksisme, seksuele intimidatie maar ook misbruik zijn dagelijkse kost voor deze vrouwen, net als genderdiscriminatie op gebied van lonen en arbeidsomstandigheden.

‘Afblijven!’, vonden wij. Van onze waardigheid, van ons lijf, van “onze meloenen”, van de rechten van vrouwen wereldwijd. Tijd dus om de handen in mekaar te slaan, als vrouwenorganisatie en Noord-Zuidorganisatie, en actie te voeren tegen seksisme en loonongelijkheid, met de bewust dubbelzinnige slogan ‘Blijf van mijn meloenen.’

Ook wij moeten toch eens kunnen lachen, dus vroegen we Eva Mouton om voor ons leuke buttons te maken. Die delen we vandaag uit op een actie in de Antwerpse Stadsfeestzaal.

Lekker fruit, vreselijke arbeidsomstandigheden

Meloenen, bananen of druiven, wij eten graag een lekker stukje tropisch fruit, liefst aan een zacht prijsje. Jammer genoeg zijn de omstandigheden waarin het geplukt wordt in Honduras, Ecuador of Zuid-Afrika helemaal niet zo smaakvol.

Werkdagen van twaalf uur of meer, zware en ongezonde arbeid, erg lage lonen en weinig of geen sociale bescherming zijn het lot van de arbeiders. En voor de vrouwelijke fruitplukkers is alles nog zwaarder: nog lagere lonen, nog langere werkdagen en seksuele intimidatie en zelfs misbruik.

‘In ons land worden dagelijks acht klachten tegen seksueel geweld ingediend, maar naar schatting gaat het hierbij slechts om tien procent van de verkrachtingsslachtoffers’

Er zijn weinig concrete cijfers over seksueel misbruik, aangezien de meeste slachtoffers er niet voor durven uitkomen. Tijdens workshops met arbeidsters horen we vaak: ‘Ik heb zelf geen probleem, maar ik heb een vriendin die…’ en dan volgt het verhaal.

Als slachtoffer je verhaal doen is niet evident. Dit is bij ons trouwens niet anders. In ons land worden dagelijks acht klachten tegen seksueel geweld ingediend, maar naar schatting gaat het hierbij slechts om tien procent van de verkrachtingsslachtoffers.

In de werkcontext is praten nog veel moeilijker. Vaak is de schuldige immers een baas of hoger geplaatste en vrezen de slachtoffers dat ze hun werk verliezen als ze een klacht indienen. Velen werken met een tijdelijk contract, of enkel op basis van een mondelinge overeenkomst.

Bovendien is de schaamte groot, net als de vrees om hun partner te verliezen. Vrouwen die wel durfden klacht neer te leggen, werden vaak opnieuw slachtoffer: ze kregen zelf de schuld, werden ontslagen of namen zelf ontslag, om de situatie niet langer te moeten ondergaan.

Ook dat kennen we in België, waar ‘victim blaming’ ertoe bijdraagt dat 90 procent van de verkrachtingsslachtoffers haar mond houdt.

Vernederingen op de werkvloer

Naast de angst voor het geweld, botsen de arbeidsters bovendien op een loonkloof. Soms krijgen vrouwen ronduit een lager loon voor hetzelfde werk, soms verdienen ze beduidend minder omdat ze in lagere functies werken of gebonden zijn aan tijdelijke contracten.

Zeggen dat dit onrechtvaardig is, is als een open deur intrappen. zij-kant, de initiatiefnemer van Equal Pay Day in België, voert al jaren actie tegen de loonkloof v/m. Toch blijft loondiscriminatie schering en inslag, zowel hier als in het Zuiden.

‘De fruitpluksters hebben vaak geen toegang tot afgesloten sanitair, bazen en mannelijke collega’s kijken toe terwijl ze hun behoeften doen’

De Hondurese plantage-arbeidsters riskeren bovendien hun job tijdens periodes van zwangerschap of wanneer ze borstvoeding geven.

Hoewel het tegen de Hondurese wet is om vrouwen te weigeren of te ontslaan omdat ze zwanger zijn, geeft een op de vijf meloenarbeidsters in een studie van 2012 aan dat ze verplicht een zwangerschapstest ondergingen voor ze werden aangeworven, en 17 procent werd ontslagen naar aanleiding van een zwangerschap.

Wij willen er niet aan denken, dat onze collega’s toekijken terwijl we op het toilet zitten. De fruitpluksters daarentegen, hebben op de plantages vaak geen toegang tot stromend water of afgesloten sanitair, wat hygiënische problemen oplevert en hen extra kwetsbaar maakt voor vernederingen en seksuele intimidatie: bazen en mannelijke collega’s kijken toe terwijl ze hun behoeften doen.

Met de ‘Blijf van mijn meloenen’-actie komen we op voor de rechten van vrouwen wereldwijd. We steunen de strijd van de fruitpluksters. We willen blijven genieten van een lekker stukje meloen, zonder bittere nasmaak.