Massale ontheemding is veel omvangrijker dan in het verleden

Asielzoekers weigeren houdt hen niet in hun thuisland

Gémes Sándor/SzomSzed / Wikimedia (CC BY-SA 3.0)

vluchtelingen steken vanuit Hongarije de met prikkeldraad afgezette grens met Servië over (arvhiefbeeld 2015)

Asielzoekers ontmoedigen of eenvoudigweg weigeren, biedt geen oplossing voor het groeiende aantal mensen dat in de komende decennia het thuisland zal verlaten op zoek naar een beter leven, zegt Joseph Chamie, demograaf en voormalig directeur van de VN-Bevolkingsdivisie.

Hoewel het recht op asiel bijna universeel erkend is, zeggen regeringen wereldwijd steeds vaker: Niet hier! Die regeringen ervaren de groeiende aantallen mannen, vrouwen en kinderen die asiel zoeken in hun land als een ernstige bedreiging van hun oorspronkelijke bevolking, manier van leven en cultuur.

Ze gaan er ook vanuit dat de meest asielaanvragen niet legitiem zijn of nep, en gedaan worden door economische migranten, criminelen, terroristen, infiltranten, verkrachters en profiteurs.

Het huidige asielbeleid en de bestaande wetgeving moedigen in hun ogen ongeautoriseerde grensoverschrijding aan en geven economische migranten en anderen de gelegenheid misbruik te maken van humanitaire bescherming om werk te zoeken en gebruik te maken van sociale bijstand, terwijl hun zaak in behandeling is. En dat is soms een langdurig traject.

Tweede Wereldoorlog

In de nasleep van de Tweede Wereldoorlog, toen miljoenen mensen ontheemd waren geraakt, werd door de Verenigde Naties het recht aangenomen om bij vervolging asiel aan te vragen in andere landen. Dit gebeurde in 1948 in artikel 14 van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. Vrijwel alle landen in de wereld hebben dit historische verdrag ondertekend.

In het Vluchtelingenverdrag uit 1951 en het Vluchtelingenprotocol uit 1967 werd het recht op asiel vastgelegd voor iedereen “met een gegronde angst om vervolgd te worden vanwege ras, religie, nationaliteit, lidmaatschap van een bepaalde sociale groep of een politieke opinie.” In het verdrag staat ook dat asielzoekers niet gestraft mogen worden voor hun ongeautoriseerde binnenkomst of ongeautoriseerd verblijf in een land.

Het verdrag verplicht regeringen echter niet om asiel te verlenen aan iedereen die daarvoor in aanmerking komt. Het stelt alleen dat landen de bepalingen uit het verdrag moeten toepassen zonder onderscheid te maken op basis van ras, religie of land van herkomst.

Noord-Amerika en Europa

Eind 2019 waren er wereldwijd meer dan 4 miljoen asielzoekers, een verviervoudiging ten opzichte van tien jaar eerder. De toename van het aantal asielzoekers was in bepaalde landen nog groter. Tussen 2008 en 2018 bijvoorbeeld verzesvoudigde het aantal nieuwe asielzoekers in de Verenigde Staten. In Duitsland verzevenvoudigde het en in Spanje meldden zich twaalf keer zoveel asielzoekers.

Ondanks het internationaal erkende recht van mensen om asiel aan te vragen, proberen regeringen wereldwijd dit steeds vaker te voorkomen, ontmoedigen en bemoeilijken.

In het recente verleden vroegen miljoenen mensen asiel aan in voornamelijk Europa en Noord-Amerika. In de OESO-landen klopte 60 procent van de meer dan 12 miljoen nieuwe asielzoekers in de 21e eeuw aan in zes landen: Duitsland (19 procent), de Verenigde Staten (15 procent), Frankrijk (9 procent), het Verenigd Koninkrijk (6 procent), Zweden (6 procent) en Italië (5 procent).

Wereldwijd sluiten regeringen van zowel rijke als arme landen kun grenzen voor mensen die vluchten voor armoede, mensenrechtenschendingen, geweld, slecht bestuur en sinds kort ook klimaatverandering. Ondanks het internationaal erkende recht van mensen om grenzen over te steken om asiel aan te vragen, proberen regeringen wereldwijd dit steeds vaker te voorkomen, ontmoedigen en bemoeilijken.

Gezinnen scheiden

In de VS bijvoorbeeld bepaalde het Hooggerechtshof in 2019 dat de regering asiel kan weigeren aan iedereen die via een derde land binnenkomt in de VS. In een meer recent besluit zei het hof dat het immigratiesysteem overbelast dreigt te raken door het aantal asielaanvragen en dat asielzoekers geen recht hebben om bij een Amerikaanse rechtbank in beroep te gaan tegen een asielafwijzing bij de grens.

Een ander beleid van de regering-Trump is om asielzoekers af te schrikken door gezinnen te scheiden, dat wil zeggen kinderen te scheiden van ouders die vastzitten omdat ze geen geldige papieren hebben. De regering gebruikt ook zorgen over de coronapandemie en de nationale veiligheid als argument om asielzoekers te weigeren zonder eerlijk proces, vaak zonder verdere uitleg.

In de afgelopen jaren werd een groeiend aantal asielzoekers geweigerd in de Verenigde Staten. In 2012 was dat 42 procent, in 2019 was dat opgelopen tot 69 procent, een record voor de 21e eeuw.

Terugsturen

Diverse Europese landen, Oostenrijk, Kroatië, Griekenland, Hongarije, Italië, Malta, Polen, Servië en Spanje, hebben ook de grenscontroles aangescherpt en sturen steeds vaker asielzoekers terug naar Libië, Marokko, Turkije, Tunesië of buurlanden.

Het Verenigd Koninkrijk heeft een beroep gedaan op de marine en luchtmacht om de politie te helpen het toenemend aantal migranten te monitoren dat de oversteek maakt via het Kanaal, zodat ze teruggestuurd kunnen worden naar Frankrijk.

Veel Aziatische landen voeren een soortgelijk beleid, inclusief Indonesië, Maleisië en Thailand. Zij weigeren bootjes met migranten en asielzoekers in hun havens, en sturen ze terug. Deze regeringen stellen dat hun beleid gericht is op het indammen van mensensmokkel.

Venezuela

Ook Australië onderschept boten met asielzoekers en stuurt ze terug naar hun plek van herkomst. Andere landen, zoals Zuid-Korea, Japan en China, bieden humanitaire ondersteuning om de asiel- en vluchtelingencrisis aan te pakken, maar zeggen er doorgaans bij “Niet hier!” als het gaat om het verlenen van asiel.

In veel Afrikaanse landen, zoals Kameroen, Mozambique, Niger en Zuid-Afrika, stuiten asielzoekers op weerstand, belastende beperkingen en misbruik, en willen velen doorreizen naar andere landen. De coronapandemie heeft de situatie van de asielzoekers moeilijker gemaakt, omdat ze vaak gezien worden als virusdragers.

Latijns-Amerikaanse asielzoekers stuiten ook op problemen bij het vinden van veilige plaatsen. Vooral als ze afkomstig zijn uit Centraal-Amerika, zijn ze terughoudend met het aanvragen van asiel in landen die net zo gevaarlijk kunnen zijn als hun land van herkomst, als het gaat om geweld, berovingen, afpersing en seksueel misbruik.

De situatie in de regio is nog problematischer geworden door de komst van de 4,5 miljoen Venezolanen die sinds eind 2019 hun land ontvlucht zijn. Het overgrote deel van deze vluchtelingen is niet officieel erkend als asielzoeker of vluchteling.

Ik ben proMO*

 

Steun ons unieke non-profit mediaproject en word proMO*.

Je ontvangt ons magazine en geniet van een pak andere voordelen

Je maakt MO* mee mogelijk en steunt ons in onze missie.

Voor € 4,60/maand of € 60/jaar.

Ik word proMO*

Andere wereld dan in 1948

Als het gaat om asielzoekers, is de wereld sterk veranderd sinds de aanname van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens in 1948. Massale ontheemding is veel omvangrijker dan in het verleden. Het is ook niet meer een kortstondig en tijdelijk verschijnsel, nu groeiende aantallen mannen, vrouwen en kinderen gedwongen hun huizen verlaten voor lange tijd.

Bij gebrek aan officiële autorisatie om te emigreren zijn mannen, vrouwen en kinderen bereid hun veiligheid en levens te riskeren om op hun gewenste bestemming aan te komen

Eind 2019 was er sprake van een recordaantal ontheemden in de wereld als gevolg van vervolging, oorlog, geweld, mensenrechtenschendingen of ernstige verstoringen van de openbare orde. Maar liefst 80 miljoen mensen waren ontheemd. Dit is het dubbele van tien jaar geleden. Niet minder dan een derde daarvan was vluchteling en meer dan 4 miljoen ontheemden waren asielzoekers.

Daar komt bij dat de wereld te maken heeft met een grote migratieclash tussen de vele miljoenen mensen die weg willen uit hun arme en door geweld verscheurde land, en de miljoenen mensen die anderen uit hun rijke en stabiele land willen houden.

Afwijzingen

Bij gebrek aan officiële autorisatie om te emigreren zijn mannen, vrouwen en kinderen bereid hun veiligheid en levens te riskeren om op hun gewenste bestemming aan te komen. Vaak vertrouwen ze daarbij op mensensmokkelaars.

In reactie op de groei van de ongereguleerde migratiestromen, weren bestemmingslanden deze migranten, vechten ze tegen migrantensmokkel, repatriëren ze mensen zonder papieren, weigeren ze vluchtelingen en wijzen ze ook steeds vaker asielverzoeken af.

In 2019 werd een grote meerderheid van de asielaanvragen in eerste instantie afgewezen. Landen waar dat aantal 70 procent oversteeg, zijn Hongarije (92 procent), Tsjechië (90 procent), Polen (89 procent), Italië (80 procent), Frankrijk (75 procent) en Zweden (71 procent).

Acht miljard mensen

De wereldbevolking gaat richting 8 miljard mensen, ongeveer vier keer de omvang van de wereldbevolking direct na de Tweede Wereldoorlog.

De VN bepaalde dat het onrechtmatig is om mensen terug te sturen naar landen waar hun leven gevaar loopt als gevolg van een klimaatcrisis.

In de komende dertig jaar zullen er naar verwachting nog 2 miljard mensen bij komen. Die verwachte bevolkingsgroei vindt vooral plaats in arme, slecht functionerende landen, op plaatsen waar honger heerst, en in landen waar sprake is van corruptie, geweld en mensenrechtenschendingen.

Blijf op de hoogte

Schrijf je in op onze nieuwsbrieven en blijf op de hoogte van het mondiale nieuws
De VN-mensenrechtencommissie bepaalde in januari dat het onrechtmatig is voor regeringen om mensen terug te sturen naar landen waar hun leven gevaar loopt als gevolg van een klimaatcrisis. Dat betekent dat tientallen miljoenen mensen ontheemd kunnen raken en asiel kunnen aanvragen omdat hun leven bedreigd wordt door klimaatverandering of een milieucrisis.

Wees er dus op voorbereid. Het hoeft niet als verrassing te komen. In de toekomst zullen de aantallen mannen, vrouwen en kinderen die wanhopig op zoek zijn naar asiel, waarschijnlijk aanzienlijk hoger zijn dan de recordaantallen van nu. En regeringen en leiders die eenvoudigweg zeggen “Niet hier!”, bieden zeker geen oplossing voor een van de belangrijkste kwesties van de 21e eeuw.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.