VN-Vluchtelingenorganisatie klaagt geldgebrek voor opvang vluchtelingen aan

De VN-Vluchtelingenorganisatie (UNHCR) publiceert een rapport waarbij ze vraagt om meer financiële steun voor de veilige opvang van vluchtelingen op routes op weg naar de Middellandse Zee. Volgens het rapport moet de focus daarbij liggen op humanitaire opvang in de Sub-Saharaanse regio zelf. De organisatie schiet geld tekort om vluchtelingen in Noord- en Centraal Afrika goede opvang te bieden. ‘We hebben hen niets te bieden. Dus vertrekken ze op zoek naar alternatieven.’

Doorstroom naar Libië ontmoedigen

‘Vluchtelingen reizen door in de richting van de Middellandse Zee omdat er een gebrek is aan adequate internationale bescherming en opvang in hun eigen de regio’s, zegt Vincent Cochetel, UNHCR-afgevaardigde voor de Centraal-Mediterraanse regio. ‘Ze komen dan aan in een land als Libië waar ze het gevaar lopen van opsluiting, gedwongen arbeid, marteling en andere levensbedreigende situaties.’

In Libië woedt er een gewelddadige burgeroorlog, voornamelijk tussen de internationaal erkende Regering van Nationaal Akkoord (GNA) en het Libisch Nationaal Leger (LNA) van oud-generaal Khalifa Haftar. Het conflict concentreert zich momenteel rond een machtsstrijd om de Libische hoofdstad Tripoli. Volgens de VN hebben alle partijen in het conflict al mensenrechten geschonden. Ondanks de situatie blijven vluchtelingen toch naar Libië reizen, niet zelden als doelbewuste eindbestemming.

‘Wanneer vluchtelingen voorbij de kindertijd zijn, hebben we hen niets meer te bieden in onze opvangkampen.’

Het rapport van het UNHCR redeneert daarom dat er in de eerste plaats een goede opvang van vluchtelingen moet zijn op de routes die leiden naar Libië en de Middellandse Zee. Volgens Cochetel schiet het opvangbeleid hier schromelijk tekort: ‘Wanneer vluchtelingen voorbij de kindertijd zijn, hebben we hen niets meer te bieden in onze opvangkampen. Er is weinig tot geen toegang tot secundaire scholing. Vluchtelingen hebben recht op familiereünie, maar deze programma’s werken niet. Dus vertrekken ze op zoek naar alternatieven.’

Het gebrek aan geld is een schrijnend probleem. Het rapport van het UNHCR stelt dat er effectieve programma’s zijn om vluchtelingen op te vangen in het eerste land waar ze naartoe vluchten. Maar de fondsen om deze initiatieven op te starten, ontbreken. ‘Deze realiteit botst met het discours dat je hier vaak hoort in Brussel, dat een centrale doelstelling van hun migratiebeleid is om vluchtelingen op te vangen in de regio waar ze vandaan komen.’

Het afgelopen jaar maakte de escalatie van conflicten in verschillende landen zoals Burkina Faso, Mali en Nigeria het werk van het UNHCR er ook niet eenvoudiger op. Volgens het rapport heeft de politieke onzekerheid een negatief effect op haar capaciteit om humanitaire hulp te verlenen.

Via Marokko naar Europa

Het aantal migranten dat aankomt in Europa vanuit Libië is in 2018 gedaald met 86%, niet weinig te danken aan de beslissing van de Europese Unie om samen te werken met de Libische kustwacht om boten op de Middellandse Zee te onderscheppen. Vorig jaar kwamen de meeste migranten aan in Spanje vanuit Marokko (56,400) of in Griekenland vanuit Turkije (50,500).

Volgens de Internationale Organisatie voor Migratie (IOM) hebben 597 mensen in 2019 het leven gelaten tijdens hun poging om Europa te bereiken via de Middellandse Zee. In 2018 stierf gemiddeld een persoon op zeven die vanuit Libië vertrok naar Europa.

Cochetel benadrukt het belang van een voorspelbaar ontschepingsbeleid van migranten die de Middellandse Zee oversteken. ‘We zien dat commerciële boten angstig zijn om in te gaan op noodsignalen op zee, omdat ze niet weten of ze die mensen uiteindelijk veilig kunnen afzetten.’

Vorig jaar sloot Italië zijn havens voor boten van ngo’s die migranten op de Middellandse Zee redden. Dit heeft tot gevolg dat boten migranten soms wekenlang niet kan ontschepen. De reddingsboot Sea-Watch 3 dobbert bijvoorbeeld al twee weken voor de kust van Italië met 42 migranten aan boord, voorlopig zonder einde in zicht.