‘Textiel verbindt, heelt en brengt mensen samen’

Tentoonstelling ‘Textiel in Verzet’ brengt verhalen van conflict en migratie

Ze doet de deur open en kijkt naar ons met een brede glimlach en een uitnodigende blik. ‘Kom binnen’, zegt ze. Ze weet wie we zijn. ‘Zena is er niet’, zegt ze meteen. ‘Maar de vrouwen wel.' Ik probeer haar blik te ontwijken. Maar ze blijft me recht in de ogen kijken en glimlachen. Ze is blij om ons te zien. We komen van ver. Ik spreek haar taal en ze wil vertellen. Vertellen is de zalf die de pijn verzacht.

© Mashid Mohadjerin/MoMu

Het atelier van Zena Sabbag: ‘Textiel als excuus om samen te komen en te praten over persoonlijke ervaringen.’

Dit is een fragment uit één van de verhalen die aan bod komen in het boek en tentoonstelling ‘Textiel in Verzet’, een journalistiek-fotografisch project van MO*-journaliste Samira Bendadi en fotografe Mashid Mohadjerin. Het kwam tot stand op initiatief van ModeMuseum Antwerpen en Texture Kortrijk.

‘Wij wilden op zoek gaan naar persoonlijke verhalen die vanuit een stuk textiel verteld worden.’

‘Mashid en ik wilden verhalen brengen waarmee wij vertrouwd zijn en die ons boeien’, vertelt Samira Bendadi. ‘Als journaliste schrijf ik vaak over Arabische landen. Onderwerpen zoals conflict, maar evengoed asiel en migratie, zijn thema’s die vaak terugkomen in mijn werk.’ Voor beide curatoren was het een logische keuze om textiel te benaderen vanuit het perspectief van migratie en verzet ten tijde van oorlog en crisis.

‘Wij wilden op zoek gaan naar persoonlijke verhalen die rond een stuk stof of vanuit een stuk textiel verteld worden’, legt Bendadi verder uit. De zoektocht bracht de twee curatoren naar het buitenland: ‘We wilden niet alleen in Antwerpen blijven. We wilden ook reizen naar de landen waar de mensen vandaan kwamen en de verhalen zich afspelen.’

Blijf op de hoogte

Schrijf je in op onze nieuwsbrieven en blijf op de hoogte van het mondiale nieuws

Zo belandden ze in Libanon, waar ze projecten bezochten waar met textiel wordt gewerkt. Of dichter bij ons, in Parijs, waar ze kennismaakten met de Afghaans-Zwitserse designer Zoalykha Sherzad. En in Brussel, waar ze in gesprek gingen met ontwerpers van de Afrikaanse diaspora. Mashid Mohadjerin zorgde voor artistieke foto’s, terwijl Samira Bendadi hun ervaringen achteraf neerpende in zeven ontroerende verhalen. Vanaf 15 november opent de tentoonstelling in Texture Museum in Kortrijk.

Element van ontroering

In het atelier van Zena Sabbagh, een Syrische vluchteling in Beiroet, heeft textiel een economische functie. Maar achter de economische façade, zitten er volgens Samira Bendadi, diepere noden en verzuchtingen. ‘In de ateliers is textiel eigenlijk ook een excuus om samen te komen en te praten over wat de vrouwen meemaakten’, vertelt de journaliste. Het is in deze omgeving dat zij ook enkele emotionele verhalen opving die haar sterk zijn bijgebleven.

‘In het atelier kwamen we in contact met twee Syrische vrouwen’, zegt Samira Bendadi. ‘Ze vertelden over hun zonen en hoe zij tijdens de oorlog in Syrië op verschrikkelijke wijze zijn gestorven. Zulke verhalen hebben mij diep geraakt.’ Het atelier is eigenlijk de woonkamer die Zena Sabbagh openstelde voor wie bepaalde technieken wil leren of voor diegene die met de anderen wil samenwerken. Voor de meeste vrouwen is het een plek om te rouwen en hun oorlogservaringen te verwerken.

Situaties als deze tonen aan hoe textiel de mogelijkheid biedt om menselijke connecties aan te gaan en persoonlijke verhalen op te rakelen. Bendadi beaamt dit: ‘Alle verhalen hebben een element van ontroering, al was dit niet de bedoeling. We zochten gewoon relevante verhalen rond textiel.’

Textiel en identiteit

Textiel is natuurlijk meer dan alleen een economisch product. Het heeft voor velen ook een diepe betekenis. ‘Textiel heeft voor vele mensen een link met hun identiteit. Het gaat dan voor hen over het behouden van identiteit, het terugvinden van identiteit, of zelfs het vormen van een identiteit.’ Het produceren van textiel kan bijvoorbeeld een vorm zijn van voortbestaan, ook van bepaalde ambachtelijke technieken.

© Mashid Mohadjerin/MoMu

Poppen gemaakt in Palestijnse vluchtelingenkampen. ‘Wij willen dat Palestijnse kleding overal in de wereld herkend wordt als zijnde Palestijns, dat ons erfgoed niet van ons afgenomen wordt.’

‘Wij willen dat ons erfgoed niet van ons afgenomen wordt.’

Voor Palestijnse vluchtelingen is textiel bijvoorbeeld een herkenningspunt dat hun identiteit bevestigt. Voor hen is het belangrijk dat hun kledij en borduurwerk beschermd worden van toe-eigening.

Samira Salah, een Palestijnse vluchtelinge, verklaart het in het boek als volgt: ‘Wij willen dat Palestijnse kleding overal in de wereld herkend wordt als zijnde Palestijns, dat ons erfgoed niet van ons afgenomen wordt.’

Afrikaanse kleermakers zijn zich bewust van de uitstraling die kledij heeft en de betekenis die daaraan vasthangt. Identiteit en dekolonisatie zijn op dat vlak onlosmakelijk met elkaar verbonden, en dat uit zich ook in het gebruik van typische Afrikaanse stoffen. Voor hen is textiel een manier om die Afrikaanse identiteit te positioneren en te waarderen, zowel op cultureel als economisch vlak.

© Mashid Mohadjerin/MoMu

Afrikaanse textielstoffen als waardering van de Afrikaanse identiteit. Deze stukken stof werden getoond op de African Fashion Weekend te Brussel.

Een menselijk gelaat

De tentoonstelling en het boek betreffen een brede waaier aan onderwerpen. Spiritualiteit, schoonheid, geluk en hoop passeren de revue. Maar ook moeilijke thema’s zoals verzet, conflict, dekolonisatie en vlucht worden niet geschuwd.

Textiel heeft een helend element: ‘Het brengt mensen samen’

Toch hebben alle verhalen één ding gemeen: textiel. ‘Textiel verbindt’, stelt Bendadi. ‘Het verbindt heden met verleden, maar het werpt ook een hoopvolle blik naar de toekomst toe. Textiel heeft een helend element, waarrond mensen samenkomen.’

De verhalen, zowel ontroerend als hoopvol, vormen de kern van het project. ‘Het zijn de kleine verhalen van gewone mensen die tellen. Zij geven een menselijk gelaat aan complexe situaties. Als we met dit project een doel hebben, dan is het de lezer tot bij de echte ervaringen van mensen brengen. Dat is al een verwezenlijking op zich. Zeker in tijden van polarisatie.’

De tentoonstelling Textiel in Verzet loopt van 15 november 2019 tot 16 februari 2020 in het Texture Museum te Kortrijk. De verhalen zijn ook te lezen in het gelijknamige boek van Samira Bendadi en Mashid Mohadjerin.

Op zaterdagnamiddag 23 november organiseren we voor proMO*’s een rondleiding op de tentoonstelling. Wil je daar als proMO* graag aan deelnemen, contacteer dan proMO@mo.be.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.