Soundscapes: het nieuwste wapen voor natuurbeschermers

Simpele geluidsopnames in een tropisch woud bieden een verrassend goedkope manier om de biodiversiteit in kaart te brengen en stroperij of houtkap te controleren. Dat blijkt uit een nieuwe studie in Science.

Het principe ‘meten is weten’ geldt ook in de ecologie: om de biodiversiteit te beschermen moet je eerst weten welke diersoorten er in een bepaald gebied voorkomen. Satellietfoto’s tonen wel ontbossing, maar missen subtielere schade door bijvoorbeeld stroperij of invasieve diersoorten. En veldwerk op het terrein is duur en tijdrovend.

“Er zijn simpelweg niet genoeg getrainde ornithologen, zoölogen en andere experten voor alle gebieden die bestudeerd of gecontroleerd moeten worden.”

“Het is erg moeilijk om de biodiversiteit te beschermen als je niet weet welke soorten precies voorkomen in een bepaald gebied”, zegt David Wilcove, hoogleraar Ecologie aan de Universiteit van Princeton. “Maar er zijn simpelweg niet genoeg getrainde ornithologen, zoölogen en andere experten voor alle gebieden die bestudeerd of gecontroleerd moeten worden.”

Een simpele geluidsopname kan dat werk veel sneller en goedkoper doen, stellen Wilcove en zijn collega’s. Zogenaamde ‘bioacoustics’ kunnen dierengeluiden in en straal van verschillende honderden meters registreren. Een netwerk van dergelijke apparaten kan de biodiversiteit in een bosgebied nauwkeurig in kaart brengen.

Zero ontbossing

Het is ook een prima manier om de beloftes van overheden en bedrijven te controleren. “Veel bedrijven beloven ‘zero ontbossing’ en zijn dus juridisch verplicht om producten te produceren zonder bossen te kappen”, zegt onderzoeker Rhett Butler, een van de auteurs van de studie in Science. “Maar dat beleid vertaalt zich niet altijd in bescherming van de biodiversiteit tegen andere bedreigingen zoals de jacht, schade aan de habitat.”

Bioacoustics kunnen daar een waardevolle toevoeging zijn voor satellietbeelden en andere systemen die de beloftes van bedrijven en overheden controleren. “Ze kunnen ook realtime-actie ondersteunen tegen verboden activiteiten zoals illegale ontbossing en stroperij, en ook het herstel van habitats en diersoorten documenteren”.

Dat levert niet alleen een meetsysteem op voor de effectiviteit van beschermingsprojecten, maar ook een schat aan data voor de wetenschappelijke gemeenschap, zeggen de onderzoekers. De opnames kunnen ook gebruikt worden om de gevolgen van de klimaatverandering voor een bepaald gebied in kaart te brengen.

Computerkracht

Om het systeem op grote schaal toe te passen, zijn wel krachtige computers nodig. De wetenschappers pleiten dan ook voor een internationale organisatie die lokale initiatieven ondersteunt en over de nodige computerinfrastructuur beschikt.

“De wetenschappers hebben baanbrekend werk verricht in het onderzoek naar hoe geautomatiseerde geluidsopnames in een ecosysteem gebruikt kunnen worden om de gezondheid ervan te meten”, zegt Wilcove. “Hun studie vat het potentieel van die soundscapes samen voor beleidsmakers en biedt schitterende suggesties van hoe die technologie standaardinstrument kan worden voor wetenschappers en milieubeschermers.”