Seksueel geweld Centraal-Afrikaanse Republiek treft ook mannen

Het All Survivors Project zegt in een recent verschenen rapport dat de hulpverlening zich vrijwel volledig op vrouwen richt.

De 45-jarige Theodore (schuilnaam) werd in februari vorig jaar gevangen genomen door een gewapende groep die zijn dorp Mingala aanviel, in het zuidoosten van de Centraal-Afrikaanse Republiek (CAR). Samen met 21 andere mannen werd hij naar een rebellenbasis gebracht en opgesloten in een geïmproviseerde gevangenis, bewaakt door zes mannen.

De bewakers sloegen hen meedogenloos. Theodore, visser en landbouwer van beroep, zegt dat hij na vijf dagen van mishandeling zo verzwakt was dat hij geen weerstand meer kon bieden. ‘Ze profiteerden van mijn zwakte en hadden seks met me alsof ik een vrouw was.’ Hij zegt dat hij in een week tijd meer dan vier keer werd verkracht. Ook moest hij toekijken terwijl andere gedetineerden werden verkracht.

‘Het gebeurde heel vaak en in dezelfde kamer’, zegt hij, nu hij veilig is in de hoofdstad Bangui. ‘Ik weet niet hoeveel slachtoffers er zijn. Er lagen ook dode lichamen en er lag bloed op de vloer.’

‘Ik weet niet hoeveel slachtoffers er zijn. Er lagen ook dode lichamen en er lag bloed op de vloer.’

De aanvallers waren in zijn geval leden van de hoofdzakelijk uit moslims bestaande rebellengroep Union pour la Paix en Centrafrique (UPC). In 2013 pleegden moslimmilities van de Seleka-coalitie een bloedige coup in de CAR. Christelijke milities, bekend als anti-Balaka, vochten terug.

Seksueel geweld tegen mannen en vrouwen wordt door alle partijen gepleegd die betrokken zijn bij het conflict, zegt Baddorf. Het conflict leidde tot duizenden doden en meer dan een miljoen ontheemden.

Gewapende groepen beheersen momenteel 60 tot 70 procent van het platteland, volgens de non-profitorganisatie Enough Project. Het gevolg is dat de mensenrechtenschendingen en humanitaire problemen in het land onverminderd blijven bestaan. Seksueel geweld is daar onderdeel van.

‘Grappig’

De Verenigde Naties documenteerden honderden gevallen van misbruikte vrouwen en meisjes. Baddorf ontdekte tijdens zijn onderzoek voor het All Survivors Project, dat er ook sprake is van seksueel geweld tegen mannen en jongens.

Hij sprak met meer dan vijftig medische professionals, humanitaire hulpverleners, experts op het gebied van gendergeweld, plaatselijke leiders en ngo’s. Het Gender Based Violence Information Management System (GBVIMS) van de Verenigde Naties registreerde in 2016 ruim 11.000 gevallen van gendergeweld, inclusief verkrachting, fysieke mishandeling, gedwongen huwelijken en psychologisch geweld. In 1555 gevallen, ongeveer 14 procent, ging het om mannen of jongens.

Baddorf wist slechts vier mannelijke slachtoffers van seksueel geweld te vinden die hun verhaal wilden doen. ‘Ik sprak een humanitaire hulpverlener die zei dat deze slachtoffers vaak worden uitgelachen, als anderen horen wat hen is overkomen. Ze vinden het grappig. Ze kunnen zich niet voorstellen dat een man verkracht kan worden’, zegt hij.

Taboe

Theodore heeft niemand iets verteld over wat hem is overkomen. Ook zijn familie weet van niets. ‘Dit hoort een man niet te overkomen, het is een taboe voor mij. Niemand hoeft het te weten’, zei hij tegen Baddorf.

Toen hij werd vrijgelaten, zocht hij in Bangui medische hulp voor zijn verwondingen. Hij liet zich testen op hiv, kreeg tetanus en hepatitis-B-vaccinaties en liet zich behandelen voor een infectie. Over het seksuele geweld zei hij echter niets tegen de artsen. Theodore heeft nog pijn in zijn hele lichaam, onder meer bij zijn borst en anus, als gevolg van het geweld.

‘Er is gratis medische en psychosociale hulp voor slachtoffers van seksueel geweld’, zegt Baddorf. ‘Dat wordt verzorgd door internationale ngo’s zoals Artsen zonder Grenzen. Er zijn echter diverse hindernissen die mensen tegenhouden om hulp te zoeken, zoals gebrekkige publieke diensten en onveiligheid. En zorg specifiek afgestemd op mannelijke slachtoffers bestaat nauwelijks.’

‘Dat gebrek aan aandacht voor mannen en jongens wordt door veel hulpverleners gezien als een manco. Hun focus is voornamelijk op vrouwen en kinderen.’

In de kleine stad Obo in het zuidoosten van de Centraal-Afrikaanse Republiek, worden volgens hem stappen gezet om hier iets aan te doen. Een internationale organisatie verleent hulp aan mannelijke slachtoffers van seksueel geweld. ‘Tussen januari en oktober 2017 gaven ze hulp aan 121 mannen. Van hen werden 93 misbruikt door leden van gewapende groepen, in de meeste gevallen het Verzetsleger van de Heer (LRA).

In de stad zijn ook initiatieven om dergelijk misbruik bespreekbaar te maken binnen de directe familie en te voorkomen dat de mannen gestigmatiseerd worden.