Toekomst mét (elektrische) auto of zonder?

De auto zet wereldwijd het leven van miljoenen mensen en het bestaan van de planeet op het spel. Is de auto een moordwapen? Wij stellen die vraag op MO*talks aan de directeur van Transport & Environment William Todts, mobiliteitsexpert Kris Peeters en oprichtster van Ring-Ring Janine Hogendoorn. Hun boeiende gesprek reikt niet alleen oplossingen aan, maar roept nieuwe vragen op.

Binnen mobiliteit is er technologische vooruitgang, zoals de komst van de elektrische auto om de uitstoot van transport te verminderen. Maar verschuiven we hiermee de uitstoot niet naar de elektriciteitsproductie? Hoe hard moeten we inzetten op technologie om onze problemen met de auto op te lossen en is dat voldoende?

Kris Peeters: We vertalen een moreel probleem te vaak naar een louter technisch probleem. Het is deels een technisch verhaal, maar het gaat ook om onze mentaliteit. Het is een cultuur, die sterk gebaseerd is op het automobilisme. Ik stel me vragen bij de technologische vernieuwing die verkocht wordt als oplossing voor het automobilisme. De elektrische auto zal het mobiliteitsprobleem niet oplossen, we moeten juist buiten het autoparadigma gaan denken en in de eerste plaats ons gedrag veranderen.

‘Er zijn veel te veel auto’s, maar we moeten onder ogen zien dat dit niet enkel een complot is van de auto-industrie. De auto is ook gewoon heel gemakkelijk’

William Todts: Technologie is nodig om met de grote uitdagingen binnen het mobiliteitsprobleem van vandaag om te gaan. Er zijn veel te veel auto’s, maar we moeten onder ogen zien dat dit niet enkel een complot is van de auto-industrie. De auto is ook gewoon heel gemakkelijk en we kunnen er niet onderuit dat auto’s zullen blijven bestaan. Juist daarom moeten we ze beter maken met de mogelijkheden binnen technologie.

De elektrische auto is geen oplossing voor stedelijke mobiliteit, maar biedt wel een oplossing voor de uitstoot. Door technische beperkingen kan je oliemotoren niet proper maken, bij elektriciteit kan je dat wel door hernieuwbare energie die mogelijk is. Bovendien kunnen we met technologie het verkeer veiliger maken voor alle weggebruikers.

Janine Hogendoorn: Ik geloof wel in de kracht van technologie, maar het is niet te vergelijken met oplossingen die nodig zijn voor de stedelijke mobiliteit. Met de techniek van nu en de waarden van vroeger kunnen we wel onze steden opnieuw gezond en sociaal maken.

Andere keuzes maken

Wie staat in voor het zoeken naar oplossingen voor het mobiliteitsprobleem? De burgers of overheden? En in hoeverre kunnen we rekenen op bedrijven binnen de auto-industrie om mee te werken aan die oplossingen?

William Todts: Het is niet in het belang van de auto-, olie- en andere gerelateerde industriën zo snel mogelijk naar emissievrij verkeer over te schakelen. Juridische middelen zijn hier dus essentieel. We moeten als burgers gebruik maken van de democratie om door middel van wetgeving de politici op de wet te wijzen en bedrijven in de auto-industrie bepaalde dingen te verplichten die ze niet willen doen.

Janine Hogendoorn: We verwijzen vaak naar de overheid om onze problemen met de auto op te lossen, maar we hebben zelf ook een verantwoordelijkheid. Het lost niets op om die responsabiliteit bij iemand anders te leggen. We mogen wetgeving niet beschouwen als het middel om verandering te bereiken. Wel kunnen we ons persoonlijk gedrag veranderen en andere keuzes maken inzake transport.

Kris Peeters: Ons huidig systeem is het resultaat van politieke en maatschappelijke keuzes en leidt tot afhankelijkheid van de auto. Maar de vervoerswijze blijft wel een individuele keuze. Het is dus een gedeelde verantwoordelijkheid. Het is wel belangrijk om de samenleving zo in te richten dat burgers de mogelijkheid hebben om betere keuzes te maken in vervoerswijze en verkeersgedrag, want nu zitten we vast aan het automobilisme.

Hierbij moet je inderdaad wetten kunnen afdwingen, anders zijn de keuzes te vrijblijvend. Het zou beter zijn als er een intrinsieke motivatie aanwezig is, maar die kan je niet verwachten van bijvoorbeeld de auto-industrie.

 

Toekomst zkt. vervoermiddel

Welke oplossingen voor het mobiliteitsprobleem kunnen we in de toekomst verwachten? Moeten we de auto volledig uit de steden bannen of rijden we in de toekomst allemaal met een elektrische auto rond?

William Todts: Het is onze uitdaging oplossingen te vinden die we op grote schaal kunnen toepassen. Elektrisch vervoer biedt de mogelijkheid om op lokaal en globaal niveau naar emissievrij verkeer te gaan. Er is vooruitgang door democratisch gestelde regels, dus we moeten daarop blijven inzetten. De ideale toekomst is dat er in en rond de steden geen auto’s in privébezit meer zijn, maar dat er enkel kleine elektrische auto’s aanwezig zijn. Hiervoor moeten we inzetten op verschillende aspecten van het mobiliteitsprobleem.

Kris Peeters: Het slechte nieuws is dat er geen grote oplossing is, maar wel veel kleine deeloplossingen. We zijn bezig met onze steden anders in te richten, maar we moeten ook een nieuw debat opentrekken. Het automobilisme is niet enkel een stedelijk probleem, we moeten ruimer gaan denken. De sociale normen zijn opgeschoven en er komt een tegenbeweging op gang. Iedereen voelt nu wel aan dat de auto een slechte manier is om zich te verplaatsen.

‘We moeten gaan naar 10 procent van ons huidig wagenpark, naar een deelsysteem van elektrische auto’s met een maximumsnelheid van 30 kilometer per uur’

Het huidige systeem zit op zijn limiet en dat gaat naar iets anders leiden, wellicht sneller dan sommigen denken. Maar de elektrische auto’s komen uit bedrijven die aantoonbaar onbetrouwbaar zijn en weigeren gecontroleerd te worden. Ze willen geen strenge normen en zolang dat niet verandert, heb ik daar weinig vertrouwen in. Het is belangrijk dat we hier kritisch tegenover blijven staan.

Janine Hogendoorn: De publieke ruimte wordt nu beheerst door auto’s, maar we moeten kiezen voor een andere modus: de fiets als volwaardig transportmiddel. De auto moet niet helemaal de stad uit, want voor mindervalide mensen is de auto zeer geschikt. We moeten gaan naar 10 procent ons huidig wagenpark, naar een deelsysteem van elektrische auto’s met een maximumsnelheid van 30 kilometer per uur.

Als afsluiter van het gesprek concludeert MO* hoofdredacteur Gie Goris: ‘We hebben de auto als lens genomen om naar een mondiaal probleem te kijken dat enorm groot is. We focussen op een kruispunt van een sociaal, ecologisch en maatschappelijk probleem dat we vaak niet onder ogen zien, en dat wilden we even thematiseren.’

MO*talks worden georganiseerd door MO* ism deBuren. De foto’s in dit verslag zijn van Ronald Giebel, medewerker bij deBuren.