Milieuprogramma VN komt met dwingend pleidooi om de planeet en het klimaat te beschermen en te herstellen

De wereld kan haar relatie met de natuur veranderen en samen de klimaat-, biodiversiteits- en vervuilingscrisis aanpakken. Enkel zo is een duurzame toekomst gegarandeerd en kunnen we toekomstige pandemieën voorkomen. Dat stelt een nieuw rapport van de Verenigde Naties.

Het rapport van het VN-milieuprogramma (UNEP), Making Peace with Nature, linkt de drie grote milieucrises aan elkaar en biedt een blauwdruk voor toekomstige actie.

Verband

De auteurs verduidelijken het verband tussen de verschillende milieu- en ontwikkelingsuitdagingen en leggen uit hoe vooruitgang in de wetenschap en gedurfde beleidsvorming de weg kunnen banen naar het bereiken van de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen (SDG’s) tegen 2030 en een koolstofneutrale wereld tegen 2050. 

Dit realiseren zal er tegelijk voor zorgen dat er minder verlies is aan biodiversiteit terwijl het afvalprobleem waar de wereld mee worstelt, wordt teruggedrongen.

Werkelijke waarde van de natuur erkennen

‘Door al het nieuwste wetenschappelijke bewijs samen te brengen rond de klimaat-noodsituatie, de biodiversiteitscrisis en de vervuiling van de aarde, wordt duidelijk dat onze oorlog tegen de natuur de planeet kapot heeft gemaakt’ schrijft VN-secretaris-generaal António Guterres in het voorwoord van het rapport. ‘Maar het leidt ons ook naar een veiligere plek omdat we werk kunnen maken van een vredesplan en een naoorlogs programma voor wederopbouw.’

‘Door onze blik op de natuur grondig te wijzigen, kunnen we haar werkelijke waarde erkennen’, zegt hij. 

Guterres roept op om de natuur te erkennen als een onmisbare bondgenoot en stelt dat ‘de menselijke vindingrijkheid in dienst moet staan van duurzaamheid en het veilig stellen van onze gezondheid en welzijn, naast die van de planeet.’

Blauwdruk

De blauwdruk voor actiepunten beschrijft ook de rollen die iedereen – van regeringen en bedrijven tot gemeenschappen en individuen – kan en moet spelen.

‘Door onze blik op de natuur grondig te wijzigen, kunnen we haar werkelijke waarde erkennen.’

Dat is nodig, stelt het rapport, want de bevolking groeit en de ongelijkheid neemt toe. 1,3 miljard mensen zijn extreem arm en de uitputting van natuurlijke grondstoffen heeft de planeet onder grote druk gezet.

Ondanks een tijdelijke daling van de uitstoot van CO2 door de pandemie, stevent de aarde deze eeuw af op een stijging van 3 graden Celsius. Meer dan 1 miljoen van de naar schatting 8 miljoen planten- en diersoorten lopen een aanzienlijk verhoogd risico op uitsterven en ziekten veroorzaakt door vervuiling kosten elk jaar ongeveer 9 miljoen mensen voortijdig het leven, schetst het rapport grimmig.

Mindset moet anders

In het rapport wordt uitgelegd hoe het trio van milieucrises op elkaar inwerken en gemeenschappelijke oorzaken hebben. De auteurs stellen daarom dat ze ook samen moeten worden aangepakt. Subsidies op fossiele brandstoffen, bijvoorbeeld, en brandstofprijzen die geen rekening houden met de milieukosten, drijven de productie en consumptie van energie en natuurlijke hulpbronnen aan, die achter elk van de drie problemen liggen.

Inger Andersen, uitvoerend directeur van UNEP, zegt dat het rapport het belang benadrukt om onze mindset te veranderen, en de urgentie om politieke en technische oplossingen te vinden.

‘COVID-19 heeft laten zien hoe de gezondheid van de mens en die van de natuur met elkaar verweven zijn. Op die manier heeft de pandemie de noodzaak onderstreept van een stapsgewijze verandering in de manier waarop we naar de natuur kijken en haar waarderen. Door die waarde te weerspiegelen in de besluitvorming – of dat nu gaat over economisch beleid of over persoonlijke keuzes – kunnen we een snelle en blijvende verschuiving naar duurzaamheid teweegbrengen”, zegt ze. 

Het rapport werd uitgebracht voorafgaand aan de vijfde VN-Milieuvergadering. Het is een dwingend pleidooi om de planeet en het klimaat op een holistische manier te benaderen, te beschermen en te herstellen.