Lgbtq+’ers in Afghanistan: ‘Waar je ook gaat, we weten je te vinden’

Sinds de machtsovername door de Taliban worden Afghanen met een andere geaardheid en genderidentiteit nog meer geviseerd dan voorheen. Door geweld en uitsluiting moeten velen onderduiken of vluchten.

Verschillende rechtenorganisaties, waaronder Human Rights Watch, hebben een gezamenlijk rapport vrijgegeven waarin 60 lgbtq+-Afghanen getuigen over hun ervaringen.

Een meerderheid geeft aan dat ze de voorbije vijf maanden zijn ‘aangevallen, seksueel misbruikt of bedreigd door leden van de Taliban vanwege hun seksuele geaardheid of genderidentiteit.’ De meeste getuigen leven ondergedoken in Afghanistan, enkelen zijn gevlucht naar buurlanden. Daar blijven ze in een hachelijke situatie aangezien homoseksualiteit in landen zoals Pakistan en Iran ook strafbaar is.

Gevaarlijke checkpoints

Volgens het rapport controleren Talibanstrijders aan checkpoints op kledij of sms-berichten die kunnen wijzen op niet-heterorelaties. Wie niet voldoet aan de gendernormen van de extremistische groepering riskeert zware lijfstraffen.

Lgbtq+-mensen worden actief opgejaagd sinds de machtsovername.

Een homoseksuele man getuigt dat Talibanleden hem bij een controlepost vasthielden, hem sloegen en verkrachtten en hem zeiden: ‘Van nu af aan zullen we je altijd kunnen vinden als we je willen vinden. En we zullen met je doen wat we willen.’

Aimal, een transvrouw, vertelt hoe ze zweepslagen kreeg aan een checkpoint vanwege haar uiterlijk. ‘Ze vroegen: “Waarom heb je je wenkbrauwen opgemaakt? Waarom heb je geen baard? Waarom draag je een broek en een shirt?”’

Lgbtq+-mensen worden ook actief opgejaagd sinds de machtsovername. Ihsan, een 40-jarige homoseksuele man, werkte voor een organisatie die hiv-tests deed. Twintig dagen na de val van Kaboel kwam een groep gewapende mannen in traditionele kledij naar zijn ouderlijk huis. Ihsan verstopte zich achter in het huis terwijl zijn broer de deur opendeed. ‘We weten dat Ihsan voor een organisatie werkt die met homoseksuelen werkt. Hij is de persoon die homo’s meeneemt naar plaatsen. Hij is betrokken bij homoseksualiteit’, hoorde hij de gewapende mannen zeggen. ‘Ze wisten dus mijn naam en waar ik werkte’, aldus Ihsan.

Ondergedoken leven

Daarnaast is er ook een klimaat ontstaan waarin buren en familieleden zich gesteund voelen om lgbtq+-mensen in het openbaar aan te vallen. Aimal en Aryan schuilden samen met twee andere transvrouwen zes weken lang in een verlaten hostel en kwamen enkel naar buiten om eten te zoeken. Op die momenten kregen ze van buurtbewoners te horen dat ‘de Taliban hen wel zou vinden’. Toen dat na zes weken nog niet gebeurd was, namen de buurtbewoners het recht in eigen handen.

‘Bijna iedereen sluit zich op en de meesten kunnen zich niet op straat vertonen.’

Op een ochtend in oktober begon iemand om ongeveer zes uur ‘s ochtends op hun deur te bonzen. Toen Riza, een van de vier transvrouwen, de deur opendeed besprong een groep van meer dan twintig buren haar, zeggen Aryan en Aimal. Ze werd zwaar geslagen en de meute scheurde haar de kleren van het lijf op straat.

‘Bijna iedereen sluit zich op en de meesten kunnen zich niet op straat vertonen’, zegt een projectmanager van een organisatie die medische en geestelijke gezondheidsdiensten levert aan homomannen en transvrouwen.

Omdat ze moeten onderduiken, of omdat ze gediscrimineerd worden, kunnen veel leden van de lgbtq+-gemeenschap niet meer in hun levensonderhoud voorzien. Een precaire situatie, want reserves zijn er al lang niet meer door de zware economische- en hongercrisis die nu al maanden aanhoudt.

Al langer onveilig

Ook voor de machtsovername van de Taliban was Afghanistan een gevaarlijke plek voor lgbtq+-mensen. De regering van de verdreven president Ashraf Ghani maakte seksuele relaties met iemand van hetzelfde geslacht in 2018 strafbaar. De voorbije twintig jaar, toen de Taliban niet officieel aan de macht waren, werden leden van de gemeenschap ook geconfronteerd met geweld, gedwongen huwelijken en uitsluiting.

‘Het is van cruciaal belang voor bezorgde regeringen om druk uit te oefenen op de Taliban.’

Toen de Taliban in augustus 2021 de controle over het land heroverden (ze zwaaiden er al de plak tussen 1996 en 2001) verslechterde de situatie echter dramatisch, aldus het rapport.

Heather Barr, directeur genderrechten bij Human Rights Watch, zegt dat de Taliban expliciet gezworen hebben om de rechten van lgbtq+-mensen niet te respecteren, en dat zal volgens haar ook niet snel veranderen. Maar gezien de Taliban naarstig op zoek zijn naar legitimiteit, kan internationale druk volgens haar het ergste misbruik voorkomen.

‘Het is van cruciaal belang voor bezorgde regeringen om druk uit te oefenen op de Taliban om de rechten van lgbtq+-mensen te respecteren, ervoor te zorgen dat de hulp die zij Afghanistan bieden ook die gemeenschap bereikt’, aldus Barr. ‘Ook moeten ze erkennen dat lgbtq+-Afghanen die asiel zoeken een enorm risico lopen op vervolging, zowel in Afghanistan als in naburige landen.’