Israël voert deportatiepolitiek op het scherpst van de snee

Nu Israël plannen maakt om haar detentiecentra voor asielzoekers te sluiten, stelt het land Afrikaanse asielzoekers voor een keuze die er geen is: vrijwillig vertrekken naar land van herkomst, een derde land zoals Oeganda of Rwanda, of voor onbepaalde duur de gevangenis in.

Diep in de woestijn van Negev, Israël ligt het “open detentiecentrum” van Holot. In het verleden werd het centrum door zowel bewoners als mensenrechtenactivisten vaak beschreven als een open gevangenis. De bewoners zijn voornamelijk Soedanese en Eritrese asielzoekers, die volgens de Israëlische wet worden betiteld als “indringers”. Ze zouden de joodse identiteit bedoezelen. Eind maart gaat het detentiecentrum definitief dicht.

Tot op vandaag aanvaardde de Israëlische staat de asielaanvraag van slechts één Soedanese man en tien Eritreërs.

De facto erkent Israël geen Soedanese of Eritrese asielzoekers. Hoewel de bevolking van Soedan en Eritrea geteisterd wordt door armoede en genocidaire neigingen van hun respectievelijke dictators, aanvaardde de Israëlische staat tot op vandaag de asielaanvraag van slechts één Soedanese man en tien Eritreërs. Het getal steekt in schril contrast af bij de mensen waarvan de aanvraag hangende is, soms al meer dan tien jaar: 27.000 Eritreërs en 8.000 Soedanezen.

Nu door de nieuwe wet het legale mandaat van het Holot-detentiecentrum afloopt in maart 2018, rijst de vraag wat er gaat gebeuren met al de asielzoekers waarvan de aanvraag niet is goedgekeurd. Omdat Israël geen diplomatieke banden onderhoudt met Soedan, zullen de uitwijzingen naar Oeganda en Rwanda plaatsvinden. Met die landen heeft Israël in het verleden al akkoorden gesloten – die officieel staatsgeheim zijn.

Hoewel Israël, als een van de weinige landen ter wereld, wél diplomatieke banden onderhoudt met Eritrea, mogen ook Eritreërs kiezen om naar een derde land te worden uitgewezen.

Per asielzoeker zouden de Oegandese en Rwandese regering 5000 dollar krijgen, elke asielzoeker die vrijwillig vertrekt zou een vliegticket en 3500 dollar ontvangen. Wie niet “vrijwillig” vertrekt, verdwijnt voor onbepaalde tijd in een Israëlische gevangenis.

Volgens de Israëlische krant Haaretz zou het akkoord met Oeganda en Rwanda in december 2013 in werking zijn getreden. Zo’n 4000 migranten zouden al zijn afgereisd naar één van de twee landen. Ondanks de garantie van Israël dat de teruggekeerden niet in gevaar zouden zijn, spreken getuigenissen dat tegen. De Soedanezen en Eritreërs zouden in Oeganda en Rwanda geen enkele status krijgen, waardoor ze andermaal ten prooi vallen aan uitbuiting en vernederingen. Er zijn ook gevallen bekend van Soedanezen en Eritreërs die door het derde land terug naar hun geboorteland werden gedeporteerd. Daar eindigden ze voor een vuurpeloton of in de martelkamers van hun voormalige dictators.

Nu de asielzoekers de “keuze” krijgen om ofwel vrijwillig op te krassen naar een derde land, ofwel in de gevangenis te belanden, worden ook de tegenreacties heviger. Drie piloten van El Al, de Israëlische luchtvaartmaatschappij, weigeren om vluchten uit te voeren waarop asielzoekers zitten. Ook het vluchtelingenagentschap van de Verenigde Naties (UNHCR) nam eind vorig jaar het Israëlische beleid zwaar op de korrel.