Democratie neemt af in derde van de wereld

Een team van politieke wetenschappers onder leiding van Anna Lührmann van de Universiteit van Göteborg in Zweden, testte de gezondheid van alle democratieën wereldwijd. Dat deden de onderzoekers met behulp van de nieuwste update van de dataset Varieties of Democracy (V-Dem). V-Dem omvat evaluaties van meer dan 3000 specialisten in democratie uit 202 landen. Het is de meest uitgebreide database in zijn soort.

Volgens de studie ging in 2017 de kwaliteit van de democratie in 24 landen over de hele wereld achteruit. Enkele van deze landen hebben de hoogste bevolkingsaantallen, zoals bijvoorbeeld de Verenigde Staten en India.

Als de analyse wordt gewogen naar de bevolkingsomvang van elk land, blijkt dat het democratisch gehalte voor een derde van de wereld, of 2,6 miljard mensen, wereldwijd daalt.

Verkiezingen uitschrijven zegt niet alles

Alhoewel het meest zichtbare kenmerk van een democratie - de verkiezingen - nog steeds sterk staat en in sommige landen zelfs meer doorgang kent, worden de niet-electorale aspecten van democratie, zoals een vrije pers, vrijheid van meningsuiting en de rechtsstaat, steeds meer bedreigd.

In de afgelopen zes jaar is de constitutionele democratie bijzonder sterk afgenomen, stelt de studie. Het niveau in West-Europa en Noord-Amerika zit op dat van bijna veertig jaar geleden.

Meer macht voor rijken

Een ander opmerkelijk resultaat uit het onderzoek is dat zelfs in democratieën sommige delen van de bevolking, meestal vrouwen, bepaalde sociale groepen en de minst rijken van de samenleving, systematisch benadeeld worden wat betreft de toegang tot politieke macht.

De plaatsen waar enigszins gelijke toegang tot macht bestaat, gemeten naar geslacht en sociaaleconomische status, zijn te vinden in landen die samen slechts 15 procent van de wereldbevolking huisvesten.

De politieke uitsluiting op basis van sociaaleconomische status wordt ook steeds ernstiger, zo blijkt uit de analyse. In het afgelopen decennium hebben de rijken aanzienlijk meer macht gekregen in landen waar in totaal 1,9 miljard mensen wonen - een kwart van de wereldbevolking.

‘De autonomie van de media, de vrijheid van meningsuiting en de rechtsstaat hebben de afgelopen jaren de grootste achteruitgang in democratieën gekend. Deze zorgwekkende trend maakt verkiezingen over de hele wereld minder zinvol’, stelt Lührmann.