Bodemvervuiling gelinkt aan hart- en vaatziekten

Wanneer pesticiden en zware metalen de bodem aantasten, verhoogt dat mogelijk het risico op hart- en vaatziekten voor de lokale bevolking. Dat blijkt uit nieuw onderzoek van de Europese Vereniging voor Cardiologie (ESC).

Pesticiden en zware metalen in de bodem kunnen volgens de studie nadelige effecten hebben op de cardiovasculaire gezondheid. ‘Bodemverontreiniging is een minder zichtbaar gevaar voor de menselijke gezondheid dan luchtvervuiling’, zegt Thomas Münzel van het Universitair Medisch Centrum in het Duitse Mainz. ‘Maar het bewijs neemt toe dat giftige stoffen in de bodem de cardiovasculaire gezondheid kunnen schaden door een aantal mechanismen, waaronder ontstekingen en verstoring van de biologische klok.’

Vervuiling van lucht, water en bodem is volgens het onderzoek verantwoordelijk voor ten minste negen miljoen doden per jaar. Dat is ongeveer 16 procent van alle overlijdens wereldwijd.

Meer dan 60 procent van de door vervuiling veroorzaakte ziekten en sterfte is te wijten aan hart- en vaatziekten, zoals hartaanvallen, beroertes en hartritmestoornissen.

Water en voedsel

Bodemvervuiling is schadelijk op verschillende manieren, maar heeft voornamelijk een impact op de mens via water en voedsel. Het overgrote merendeel van onze etenswaren komt rechtstreeks of onrechtstreeks van gewassen die in de grond verbouwd worden. De bodem dient als een natuurlijke filter voor ons drinkwater, waardoor giftige stoffen ons systeem kunnen binnendringen. Vervuilde grond kan ook het lichaam binnendringen door woestijnstof, kunstmestkristallen of plastic deeltjes in te ademen.

‘Bodemverontreiniging is een minder zichtbaar gevaar voor de menselijke gezondheid dan luchtvervuiling.’

De auteurs spreken van bodemvervuiling wanneer er sprake is van ‘een hogere dan normale concentratie van afvalstoffen van menselijke oorsprong’. Ze stellen dat verontreinigde grond kan leiden tot hart- en vaatziekten door oxidatieve stress in de bloedvaten te verhogen, ontstekingen te veroorzaken en door de biologische klok (circadiaans ritme in medisch jargon) te verstoren.

Globalisering

Volgens het onderzoek is de link tussen bodemverontreiniging door zware metalen en hart- en vaatziekten vooral een probleem in lage- en middeninkomenslanden. Door de globalisering wordt het echter een wereldwijd probleem, aangezien de tentakels van toeleveringsketens van bijvoorbeeld fruit gekweekt in verontreinigde grond steeds verder reiken.

Volgens hoofdauteur Münzel is er dringend meer onderzoek nodig naar bijvoorbeeld het gecombineerde effect van meerdere verontreinigende stoffen op hart- en vaatziekten, aangezien we zelden worden blootgesteld aan één giftige stof.

‘Tot we meer weten, lijkt het verstandig om een mondmasker te dragen om blootstelling aan door de wind opgeblazen stof te beperken, om water te filteren om bepaalde stoffen te verwijderen en voedsel te kopen dat in gezonde grond is geteeld’, aldus Münzel.