Alexander De Croo: ‘Hulp zal Congo niet redden, economische groei en eerlijke belastingen wel’

De Belgische regering onderlijnt vanaf vandaag haar uitdrukkelijke wens om tot betere relaties te komen met de Democratische Republiek Congo door drie ministers naar Kinshasa en Lubumbashi te sturen.

Premier Sophie Wilmès, de eerste Belgische premier die Congo bezoekt sinds tien jaar, wordt vergezeld door vice-premier en minister van Ontwikkelingssamenwerking Alexander De Croo en minister van Buitenlandse Handel Pieter De Crem. De excellenties zijn woensdagavond geland in Kinshasa, waar ze donderdag onder andere een ontmoeting met de Congolese premier en president zullen hebben. Vrijdag gaan ze ook nog naar Lubumbashi.

De Croo: ‘2020 is een sleuteljaar waarin president Tshisekedi moet aantonen dat hij in staat is woorden om te zetten in daden, en beloften in tastbare realisaties’

Op de vraag waarom zo’n opvallende delegatie op dit moment afreist naar DR Congo, antwoordt vice-premier De Croo: ‘Na enkele jaren van getroebleerde relaties, die in 2018 naar een dieptepunt zonken, zijn we sinds de aanstelling van president Tshisekedi aan een herstel bezig. 2020 wordt daarin een sleuteljaar, waarin de president ook zal moeten aantonen voor de Congolese bevolking dat hij niet alleen de juiste prioriteiten kan leggen en het goede discours kan voeren, maar dat hij ook in staat is woorden om te zetten in daden, en beloften in tastbare realisaties.’

Op zo’n scharnierpunt in de evolutie van zowel de DR Congo zelf als in de relaties met België kan je volgens De Croo twee posities innemen: ‘Ofwel ga je met gekruiste armen toekijken wat de nieuwe president en zijn gemengd samengestelde ploeg zal waarmaken, ofwel zet je je schouders onder het project omdat je gelooft in de mogelijkheden. In het eerste geval is de kans groot dat je over enkele jaren kan zeggen dat je gelijk kreeg en dat er weinig in huis gekomen is van de beloften. Wij kiezen voor de tweede optie. De noden in Congo zijn zo groot, dat je niet aan de kant kan blijven staan als de mogelijkheid om samen te werken ook effectief hersteld wordt.’

Uit antwoorden van De Croo blijkt duidelijk dat de Belgische regeringsdelegatie met name president Tshisekedi een hart onder de riem komt steken. Dat is niet politiek neutraal, want de macht van de coalitie rond ex-president Kabila blijft groot: er zijn meer ministers uit Kabila’s FCC dan uit Tshisekedi’s CACH, de nationale en provinciale parlementen worden volledig gedomineerd door de FCC, de gouverneurs zijn bijna allemaal FCC, de legertop is FCC en de meeste staatsbedrijven worden geleid door mensen uit de omgeving van Kabila.

Riskeert België niet beschuldigd te worden van inmenging in de delicate evenwichten in de huidige Congolese politiek? De Croo: ‘Er zijn altijd redenen om niet aan samenwerking te beginnen of om je niet uit te spreken over samenwerking. Wij kiezen om de opportuniteiten te grijpen, nu er een president is die duidelijk getoond heeft dat hij de relatie met België wil herstellen.’

Dat voluntarisme wordt wellicht geapprecieerd door de Congolezen en het georganiseerde middenveld dat, na de teleurstelling over de frauduleuze verkiezingen, probeert zoveel mogelijk positieve verandering  uit de brand te slepen. In een gesprek dat MO* eind januari had met de top van de Congolese katholieke kerk bleek dat die inzet op de kansen van de nieuwe overheid, maar tegelijk uitdrukkelijk vraagt om hervormingen in de kieswet, een gedepolitiseerde kiescommissie en dito grondwettelijk hof. De Croo onderschrijft die eisen.

De Croo: ‘Hulp zal altijd tekortschieten, wat écht een verschil kan maken, is een eerlijke belastingwet die ook echt uitgevoerd wordt’

‘De echte prioriteiten voor onze samenwerking met DR Congo liggen niet op het vlak van hulp’, zegt De Croo, die hier op de eerste plaats is als minister van Ontwikkelingssamenwerking. ‘We proberen de ontwikkelingssamenwerking opnieuw op snelheid te krijgen, maar uiteindelijk zal alle hulp altijd marginaal zijn tegenover de noden van Congo, een rijk land waarvan 80 procent van de mensen onder de armoedegrens leeft.

We zijn bereid meer hulp te geven, maar wat écht een verschil kan maken, is een eerlijke belastingwet die ook echt uitgevoerd wordt. Zorgen dat de rijke Congolezen ook echt bijdragen tot de ontwikkeling van hun eigen land. Ook de versterking van douanediensten om de inkomsten uit export te verbeteren is nodig. België wil graag een bijdrage leveren aan dat soort hervormingen, omdat ze veel aanzienlijker en ook rechtvaardiger zijn.’