Overeenkomst tussen VS en Taliban gaat (voorlopig) niet door

Taliban, Trump en de truken van de foor

CC Gie Goris (CC BY-NC 2.0)

 

@realDonaldTrump kondigde dit weekend op Twitter aan dat een geheimgehouden ontmoeting met toponderhandelaars van de Afghaanse Taliban én met de Afghaanse president Ashraf Ghani te elfder ure afgeblazen was. De bijeenkomst had moeten doorgaan op Camp David, de favoriete plek voor top- en vredesoverleg voor Amerikaanse presidenten. Reden voor de abrupte afzegging: een aanslag vorige donderdag die twaalf dodelijke slachtoffers maakte, waaronder één Amerikaanse soldaat.

Maar het is niet omdat Trump twittert, dat het waar is. Het akkoord dat onderhandelaar Khalilzad en de Taliban bereikten in Doha zou Trump toelaten het grootste deel van de Amerikaanse troepen uit Afghanistan terug te trekken voor de Amerikaanse presidentsverkiezingen van eind 2020. Zou hij die kans opblazen omdat er een paar doden vallen bij een aanslag? Als de president zo gevoelig was voor menselijk lijden, dan had hij de voorbije maanden meer dan genoeg gelegenheden om dat duidelijk te maken en om een einde te maken aan onderhandelingen met een beweging die in haar oorlog tegen het Westen en het marionettenregime in Kaboel burgers niet ontziet.

Als president Trump echt geschokt is door het verlies van mensenlevens in Afghanistan, dan kan hij beginnen met het aanspreken van zijn eigen bezettingsleger en het regeringsleger, dat grotendeels met internationaal geld op de been gehouden wordt.

De eerste zes maanden van 2019 werden 3812 burgers gedood in de Afghaanse oorlog. 423 doden worden op het conto van de Taliban geschreven, 314 burgers stierven als gevolg van acties door “internationale” troepen, 263 door het Afghaanse leger, 140 door diverse andere pro-regeringsgroepen… Als president Trump echt geschokt is door het verlies van mensenlevens in Afghanistan, dan kan hij beginnen met het aanspreken van zijn eigen bezettingsleger en het regeringsleger, dat grotendeels met internationaal geld op de been gehouden wordt.

Wat wel een verschil maakte, was de dood van een Amerikaanse soldaat bij de aanslag van vorige donderdag. Het bleek plots onmogelijk om vlak na die dood en vlak voor 11 september de top van de Taliban – nog steeds hoog op de lijst van “terroristische organisaties” – te ontvangen op het iconische Camp David.

Los van de Amerikaanse gevoeligheden, lagen ook de gasten dwars. De Taliban hadden geen zin in een opvoering die hen samen met de Afghaanse president op het podium zou brengen – een opzet waartegen de beweging zich al jaren verzet. Dat verzet was trouwens de reden waarom de Taliban het voorbije jaar intensief onderhandelden met de VS-regering, terwijl de regering van Kaboel hardnekkig van de onderhandelingstafel geweerd werd. De Taliban wilden enkel naar Camp David komen nadat het akkoord ondertekend was. President Ashraf Ghani was wel bereid om naar de VS te komen, niet uit overtuiging, maar omdat hij hoopte plots weer als hoofdrolspeler in de toekomstscenario’s voor Afghanistan erkend te worden.

Barnett Rubin: ‘Wat er ook gebeurd is, het gaat over Trump, niet over Afghanistan.’

De Amerikaanse Afghanistan-expert Barnett Rubin vatte de onverwachte ontwikkelingen goed samen op zijn Twitterpagina: ‘Wat er ook gebeurd is, het gaat over Trump, niet over Afghanistan. Hij was op zoek naar een photo-op en een TV-show met hoge waarderingscijfers, en toen dat niet zou lukken, heeft hij de zaak afgeblazen.’

Het is niet dat de overeenkomst tussen Taliban en Washington alleen maar enthousiasme uitlokte, ook al beseffen de meeste waarnemers dat de tekorten van een onderhandeld einde aan het geweld beter is dan de voortzetting van de oorlog. In de Verenigde Staten waren er in toenemende mate zorgen over de intenties van de Taliban, eenmaal het akkoord met de VS gesloten zou zijn. Er waren de afgelopen weken opvallend veel aanslagen en de opstandelingen lanceerden militaire aanvallen op drie provinciale hoofdsteden: Kunduz, Baghlan en Farah. Daarmee leken ze inderdaad te signaleren dat ze er niet aan dachten de wapens neer te leggen.

Het verzet tegen het akkoord dat onderhandelaar Zalmay Khalilzad na negen onderhandelingsrondes in Doha, Qatar, afgerond had, nam in Washington heel snel toe, aangevuurd door opperhavik John Bolton. Ook meer gematigde stemmen hadden vragen bij het akkoord, niet omdat er burgerslachtoffers vielen, maar omdat ze vreesden dat een presidentiële handtekening helemaal geen einde aan de oorlog zou maken, maar een begin aan een groot offensief door de Taliban. Ook de Afghaanse president Ashraf Ghani maakte de voorbije dagen duidelijk dat hij geen pap lustte van het bereikte akkoord.

‘De Taliban kunnen zich nu voordoen als degenen die altijd al vrede wilden en klaar waren om het bereikte akkoord ook effectief te ondertekenen.’

Kate Clark, van het Afghanistan Analysts Network, merkt in een commentaar op de weekendtweets van Trump op dat de publieke afgelasting van Camp David misschien wel goed nieuws is voor de Taliban én voor president Ghani. ‘De Taliban kunnen zich nu voordoen als degenen die altijd al vrede wilden en klaar waren om het bereikte akkoord ook effectief te ondertekenen. Ashraf Ghani van zijn kant kan opgelucht ademen: er is geen sprake meer van een interimregering met de Taliban en de verkiezingen van 28 september kunnen doorgaan zonder gehinderd te worden door een vredesproces.’

Tegelijk toont de hele episode nog maar eens hoe onbetrouwbaar de Verenigde Staten onder president Trump zijn. Mensenrechtenorganisaties waren bijzonder ongerust over de vooruitzichten dat de Taliban deel gingen uitmaken van de Afghaanse regering, maar of ze na dit weekend betere vooruitzichten hebben, is twijfelachtig.

Uppsala Conflict Data Programme

De eerste zes maanden van 2019 vielen er 14.000 doden tijdens gevechten in Afghanistan. 93 procent daarvan waren het gevolg van botsingen tussen Taliban en het Afghaanse leger.

Kate Clark: ‘Het is onduidelijk wat de volgende stappen van Trump zullen zijn: gaat hij de oorlogsinspanningen gevoelig opdrijven of komt er een eenzijdige terugtrekking van de Amerikaanse troepenmacht? De Taliban hebben militair nog steeds de overhand, maar als het slagveld iets oplevert, dan is het meer geweld… De mislukking van deze onderhandelingen maakt, op dit moment, het einde van de oorlog door onderhandelingen minder waarschijnlijk. Het vertrouwen is geschonden en het is moeilijker geworden om een manier te vinden om de partijen in het conflict weer met elkaar te laten praten.’

Als Trump zich niet alleen met de choreografie van zijn presidentschap had beziggehouden, maar ook wat inhoudelijk advies had ingewonnen, dan kende hij het antwoord op zijn vraag: ‘Hoeveel decennia willen ze nog vechten?’

‘Hoeveel decennia willen ze nog vechten?’ vroeg Donald Trump zich af in zijn derde tweet over de zaak, op zaterdag 7 september. Als hij zich niet alleen met de choreografie van zijn presidentschap had beziggehouden, maar ook wat inhoudelijk advies had ingewonnen, dan kende hij het antwoord. De Taliban zijn in staat om hun opstand nog heel lang vol te houden, langer dan de Amerikaanse kiezers bereid zijn om het Amerikaanse leger in Afghanistan te houden. Over enkele maanden herdenken de Afghanen de Sovjetinval van 26 december 1979, het formele begin van veertig jaar oorlog, opstand, geweld en vernieling. Veertig jaar ook van buitenlandse inmenging en bezetting.

Het resultaat is een samenleving die haar eigen boeren, armen, vrouwen en minderheden verwaarloost ten voordele van militaire en politieke machtslogica’s die allen een totale overwinning of een totale nederlaag erkennen. De terugkeer van compromissen, van geven en nemen, van kleine stapjes naar elkaar toe, is een basisvoorwaarde om uit de spiraal van geweld te stappen. De kans daarop werd afgelopen weekend – voorlopig – weer de grond in getwitterd. De Afghanen vrezen dat ze daarvoor een hoge prijs zullen betalen, alweer.

 

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Over de auteur

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.